Rynki zagraniczne - miesięczne podsumowanie

USA

Dane nt. wzrostu PKB w III kw. lepsze od oczekiwań ...

W trzecim kwartale 2002 Produkt Krajowy Brutto

(PKB) Stanów Zjednoczonych rósł w rocznym tempie

4%. Analitycy prognozowali, że wzrost w okresie lipiec-

wrzesień wyniesie 3,8%. W październiku Departament

Handlu szacował, że w trzecim kwartale gospodarka

amerykańska rosła w 3,1-procentowym tempie. Do

wyższego tempa wzrostu gospodarki USA przyczyniły

się przede wszystkim wydatki konsumenckie stanowiące

dwie trzecie PKB. W trzecim kwartale zwiększyły się one

o 4,1% wobec 1,8% kwartał wcześniej. Znaczny wpływ

miał wzrost sprzedaży aut dzięki nieoprocentowanym

kredytom oferowanym przez dealerów.

Wydatki inwestycyjne przedsiębiorstw zmniejszyły się natomiast

o 0,7% - ósmy kwartał z rzędu. Pierwotnie szacowano,

że inwestycje firm w minionym kwartale nieznacznie

wzrosły. Drugi kwartał z rzędu zwiększyły się jednak

wydatki przedsiębiorstw na sprzęt i oprogramowanie.

W październiku produkcja przemysłowa w USA

spadła o 0,8%, a wykorzystanie mocy produkcyjnych

zmniejszyło się do 75,2%. Analitycy spodziewali się, że

produkcja przemysłowa spadnie o 0,3%, a

wykorzystanie mocy produkcyjnych zmniejszy się do

75,6%.

W październiku zamówienia w amerykańskim

przemyśle wzrosły o 1,5%, wobec spadku o 2,4%

miesiąc wcześniej. Analitycy oczekiwali, że zamówienia

wzrosną o 1,7%.

Wydajność pracy amerykańskich pracowników

w III kw. wzrosła o 5,1%, natomiast jednostkowe koszty

pracy spadły o 0,2%. Analitycy oczekiwali wzrostu

wydajności o 4% oraz braku zmian jednostkowych

kosztów pracy w stosunku do poprzedniego kwartał. W

skali roku wzrost wydajności o 5,6% r/r był największy

od pierwszego kwartału 1973 roku.

Wydatki konsumpcyjne gospodarstw domowych w USA zwiększyły się w październiku o

0,4%, wobec spadku we wrześniu o 0,4%. Dochody

wzrosły w ubiegłym miesiącu o 0,1%. Zatem wydatki

Amerykanów, które przypadają na dwie trzecie

aktywności gospodarczej w USA, po raz pierwszy od

lipca rosły szybciej od dochodów. Dane były lepsze od

prognoz i mogą wpłynąć na podwyższenie prognoz

wzrostu gospodarki amerykańskiej w czwartym kwartale.

Analitycy prognozowali 0,2-procentowy wzrost

wydatków.

W listopadzie sprzedaż detaliczna wzrosła o

0,4%, głównie wskutek większych wydatków na meble i

wyposażenie domowe. Po odliczeniu aut i części

zamiennych, sprzedaż zwiększyła się o 0,5%. Dynamika

sprzedaży była wyższa niż przewidywali analitycy i

wskazują, że wydatki konsumenckie nadal pozostają

głównym motorem rozwoju amerykańskiej gospodarki.

... i wskaźniki nastrojów producentów i konsumentów za

listopad i grudzień.

Instytut Zarządzania Podażą (ISM) podał, że w

listopadzie indeks aktywności w sektorach

amerykańskiej gospodarki poza przemysłem wzrósł

do 57,4 pkt., wobec 53,1 pkt. miesiąc wcześniej.

Analitycy oczekiwali, że indeks wyniesie 53,7 pkt. Indeks

nowych zamówień wzrósł znacząco w listopadzie do 58

pkt. z 50,9 pkt. w październiku, najniższego poziomu od

stycznia.

Indeks obrazujący poziom nastrojów

konsumentów w USA opracowywany przez

Uniwersytet Michigan wzrósł w listopadzie do 84,2

pkt. z 80,6 pkt. w październiku, Na początku listopada

indeks wzrósł do 85 pkt., a analitycy spodziewali się, że

ostatecznie wyniesie 85,5 pkt. Badania Uniwersytetu

Michigan opracowywane są na podstawie ankiety

telefonicznej przeprowadzonej wśród 300 Amerykanów

na początku i 200 kolejnych pod koniec każdego

miesiąca.

Po pięciu miesiącach spadków, w listopadzie

wskaźnik zaufania amerykańskich konsumentów

wzrósł do 84,1 pkt. z 79,6 pkt. po korekcie w

październiku, poinformował we wtorek ośrodek

badawczy Conference Board. Analitycy prognozowali, że

wskaźnik wzrośnie do 85,2 pkt.. "Poprawa wskaźnika

oczekiwań sugeruje, że konsumenci nie oczekują by

warunki gospodarcze uległy dalszemu pogorszeniu" -

napisał w komentarzu Lynn Franco, odpowiedzialny za

przeprowadzenie badań. Wskaźnik oceny obecnych

warunków gospodarczych wzrósł w listopadzie do 77,6

pkt. z 77,2 pkt. we wrześniu. Natomiast wskaźnik

oczekiwań na najbliższe sześć miesięcy wzrósł do 88,4

z 81,1 pkt.. Mimo spadającej w ostatnich tygodniach

liczby wniosków o zasiłek dla bezrobotnych,

Amerykanów nadal niepokoi sytuacja na rynku pracy.

Liczba respondentów, którzy uważają, że trudno jest

obecnie znaleźć pracę wzrosła w listopadzie do

najwyższego od ośmiu lat poziomu 27,5% z 27,3% w

październiku. Badania Conference Board opierają się na

wynikach ankiety rozsyłanej co miesiąc do pięciu tysięcy

amerykańskich gospodarstw domowych.

Indeks nastrojów konsumentów opracowywany

przez Uniwersytet Michigan wzrósł w grudniu do 87,0

pkt z 84,2 pkt w listopadzie, o 2 pkt więcej niż

oczekiwania analityków.

Niepokoi natomiast wzrost stopy bezrobocia

W listopadzie stopa bezrobocia w USA wzrosła do

6,0%, wobec 5,7% w październiku. Analitycy

przewidywali, że wyniesie 5,8%. We wszystkich

sektorach amerykańskiej gospodarki poza rolnictwem

ubyło 40 tysięcy miejsc pracy, podczas gdy oczekiwano

wzrostu o 38 tysięcy.

Inflacja pod kontrolą...

W październiku wskaźnik inflacji w USA wzrósł o

0,3%, podał Departament Handlu. Analitycy

prognozowali, że wyniesie 0,3% wobec 0,2% we

wrześniu. Inflacja bazowa (bez cen energii i żywności)

wyniosła w październiku 0,2% wobec 0,1% we wrześniu.

...stopy procentowe bez zmian

Zgodnie z oczekiwaniami analityków 10.12. rada

amerykańskiego banku centralnego nie zmieniła

stóp procentowych. Główna stopa funduszy

federalnych pozostała na poziomie 1,25%, najniższym

od 40 lat. Fed poinformował, że niebezpieczeństwa

dalszego osłabienia rozwoju gospodarczego i ryzyko

wzrostu inflacji wydają się zrównoważone.

Strefa euro

Niekorzystne prognozy wzrostu gospodarczego na

początek przyszłego roku Komisja Europejska prognozuje, że w pierwszym

kwartale przyszłego roku PKB strefy euro może spaść o

0,2% kw/kw. Jeżeli spełni się pesymistyczny scenariusz

KE, to spadek PKB na początku 2003 roku będzie

pierwszym od IV kwartału 2001. W całym 2003 roku KE

nadal oczekuje poprawy aktywności gospodarczej i

wzrostu na poziomie 0,2%-0,5% IV kwartale tego roku.

PKB za III kw. - powoli, ale zgodnie z oczekiwaniami

W trzecim kwartale gospodarka strefy euro

rozwijała się zgodnie z prognozami analityków, rosnąc o

0,3% kw/kw i o 0,8% r/r. Do wzrostu przyczyniły się

większe o 0,5% wydatki konsumentów. Inwestycje, które

spadały przez sześć kolejnych kwartałów, tym razem nie

uległy zmianie. Eksport i import wzrosły o 2,2%. Eurostat

skorygował dane za drugi kwartał, w którym gospodarka

strefy euro wzrosła o 0,3% w skali kwartału oraz o 0,6%

r/r, wobec wcześniej szacowanego 0,4% kw/kw i 0,7%

r/r. W III kw. niemiecki wzrost gospodarczy wyniósł 0,3%

kw./kw., głównie dzięki poprawie konsumpcji

indywidualnej, podało Federalne Biuro Statystyczne.

Tempo wzrostu było tylko nieznacznie wyższe niż w II

kw. (0,2%). Po uwzględnieniu efektu kalendarzowego,

PKB wzrósł w III kw. r/r o 0,4% po spadku o 0,1% w II

kw. W tym okresie konsumpcja indywidualna wzrosła o

0,5%, import wzrósł o 2,8%, eksport o 2,7%. Wzrost

PKB w III kw. był zgodny z prognozami analityków i

nieznacznie wyższy od prognoz Bundesbanku.

Nieznacznie lepsze dane nt. nastrojów przedsiębiorstw w

strefie euro ...

Indeks klimatu koniunktury w przemyśle strefy

euro wzrósł w listopadzie do najwyższego od

sześciu miesięcy poziomu minus 0,36 pkt. z minus

0,43 pkt. w październiku, poinformowała w piątek

Komisja Europejska. Indeks wzrósł trzeci miesiąc z

rzędu. Analitycy prognozowali jego wzrost do poziomu

minus 0,5 pkt.. "Przez ostatnie trzy miesiące indeks

klimatu koniunktury notował niewielką, ale

konsekwentną poprawę" - napisano w komunikacie

Komisji. "Do wzrostu przyczyniły się głównie lepsze

opinie o trendach w produkcji w ostatnim czasie oraz

poprawa oczekiwań na temat przyszłej produkcji, jak

również wzrost zamówień. Nie zmieniły się natomiast

zamówienia eksportowe i zapasy produktów

przetworzonych" - podsumowała Komisja.

Indeks PMI, obrazujący kondycję sektora usług

w strefie euro, wzrósł w listopadzie do 50,8 pkt. z

50,1 pkt. w październiku. Analitycy spodziewali się, że

PMI wzrośnie do 50,2 pkt. Każdy spadek poniżej

poziomu 50 pkt. oznacza, że sytuacja w sektorze

pogarsza się. Zgodnie z oczekiwaniami w październiku

stopa bezrobocia w strefie euro wzrosła do 8,4% z 8,3%

we wrześniu.

Zgodnie z oczekiwaniami analityków wskaźnik

nastrojów w gospodarce strefy euro spadł w listopadzie

do 98,6 pkt. z 98,8 pkt. po korekcie w październiku.

... jednakże nastroje wśród przedsiębiorców niemieckich

nie rokują szybkiej poprawy koniunktury

Niemiecki indeks Ifo obrazujący poziom

nastrojów wśród przedsiębiorców z największej

gospodarki strefy euro spadł w listopadzie po raz

szósty z rzędu. Na pogorszenie się nastrojów wpływ

miały spekulacje dotyczące podwyżki podatków. Instytut

Ifo poinformował we wtorek, że sporządzany przez niego

indeks spadł w listopadzie do 87,3 pkt. z 97,7 w

październiku, był jednak wyższy od spodziewanego

przez analityków, którzy szacowali, ze Ifo spadnie do

86,8 pkt.. Prezes Ifo, Hans-Werner Sinn napisał w

komunikacie, że gospodarka w zachodniej części kraju,

którą obejmuje sondaż, stabilizuje się, ale pogarszające

się nastroje przedsiębiorców stanowią powód do

niepokoju. Z kolei ekonomista Ifo, Gernot Nerb, który jest

odpowiedzialny za przygotowanie indeksu powiedział, że

listopadowe dane świadczą o nieznacznym ożywieniu

gospodarczym i oddalają ryzyko recesji. "Ocena

(bieżących) warunków w biznesie poprawiła się, co

powinno świadczyć o ożywieniu lub przynajmniej

stabilizacji sytuacji gospodarczej" - powiedział Nerb w

wywiadzie dla Reutera. Subindeks bieżących warunków

w biznesie wzrósł do 79,1 z 77,9 pkt. w październiku.

Instytut ekonomiczny ZEW podał, że indeks

obrazujący nastroje w gospodarce obniżył się w

grudniu do 0,6 pkt z 4,2 pkt w listopadzie. Analitycy

byli mniej pesymistyczni . zakładali spadek indeksu

ZEW do 2,9 pkt.

Inflacja i stopy procentowe

Eurostat skorygował dane o inflacji w strefie euro w

październiku do 2,3% z wcześniejszych 2,2%, w ujęciu

miesięcznym inflacja wyniosła 0,3%.

Wg wstępnych danych w listopadzie inflacja w

strefie euro wyniosła 2,2% licząc rok do roku, Analitycy

prognozowali, że stopa inflacji utrzyma się na

najwyższym od pół roku poziomie z października i

wyniesie w 2,3% w skali roku. Wstępną inflację w strefie

euro wylicza się na podstawie danych z trzech

największych gospodarek Dwunastki: Niemiec, Francji i

Włoch.

Zgodnie z oczekiwaniami na posiedzeniu w dn.

5 grudnia br. Europejski Bank Centralny obniżył

główną stopę refinansową o 50 punktów bazowych

do 2,75% - najniższego poziomu od trzech lat. Wśród

powodów obniżki, prezes EBC, W.Duisenberg wymienił

osłabienie tempa wzrostu gospodarczego i spadek presji

inflacyjnej. Zasugerował również, że w najbliższych

miesiącach EBC nie obniży już kosztów kredytu oraz

ponownie wezwał rządy państw strefy euro do podjęcia

reform strukturalnych.

Kurs USD/EUR

W okresie 12 listopada . 13 grudnia euro

wzmocniło się wobec dolara, a kurs USD/EUR wzrósł z

1,01 dolara do 1,02 dolara.

Listopad minął pod znakiem umacniania się dolara

wobec wspólnej waluty. Sprzyjały temu zarówno

niekorzystne dane na temat sytuacji makroekonomicznej

w strefie euro (w szczególności na temat problemów

budżetowych w Niemczech), jak i zmniejszenie obaw

inwestorów o skutki ewentualnej wojny USA z Irakiem

po przyjęciu przez Irak rezolucji ONZ.

Dolar umacniał się również na fali wzrostu

optymizmu na rynkach finansowych odnośnie

perspektyw wzrostu gospodarczego w USA. Większy od

oczekiwanego wzrost wskaźnika nastrojów obliczanego

przez Uniwersytet Michigan oraz lepsze od

oczekiwanych dane nt. liczby nowych bezrobotnych

zostały odebrane przez inwestorów jako sygnał

wskazujący na poprawę sytuacji w Stanach. W

rezultacie w czwartek, 28 listopada, kurs USD/EUR

spadł nawet do poziomu 98,7 centów.

Pierwsza połowa grudnia przyniosła odwrócenie

tych tendencji. Wspólna waluta zaczęła się umacniać

wobec dolara, czemu sprzyjała publikacja gorszych od

oczekiwań danych nt. sytuacji na amerykańskim rynku

pracy oraz oczekiwanie na decyzję EBC w sprawie

redukcji stóp procentowych. Dodatkowo towarzyszył

temu ponowny wzrost niepewności co do dalszego

rozwoju sytuacji na Bliskim Wschodzie. Kontrole

inspektorów ONZ potwierdziły, że Irak prowadził prace

nad bronią radiologiczną co zwiększało

prawdopodobieństwo ewentualnego ataku ze strony

Stanów Zjednoczonych. Czynniki polityczne związane z

sytuacją na Bliskim Wschodzie tradycyjnie przełożyły się

na wzrost kursu USD/EUR, który w rezultacie osiągnął

poziom przekraczający 1,02 USD (13 grudnia).

W związku z utrzymywaniem się wysokiego

prawdopodobieństwa ataku Stanów Zjednoczonych na

Irak, sądzimy, że w najbliższych tygodniach

amerykańska waluta będzie utrzymywać się na słabym

poziomie wobec euro. Należy również podkreślić, że

kurs USD/EUR powyżej tzw. parytetu, a więc poziomu 1

USD, jest zgodny z przybliżonymi szacunkami tzw. kursu

równowagi dokonywanymi przez wielu ekonomistów.

Dlatego też sądzimy, że w perspektywie najbliższych

miesięcy kurs ten będzie oscylował wokół 1 dolara,

coraz częściej pozostając jednak powyżej tego

poziomu., a na koniec przyszłego roku może

osiągnąć poziom bliski 1,05 USD/EUR.

Tabela 5. Strefa euro . wskaźnki makro

PKB [% kw/kw, anual.] 1,3 III. kw. 02

produkcja przemysłowa [% r/r] -0,6 IX.02

sprzedaż detaliczna [% r/r] -0,6 IX.02

bezrobocie [%] 8,4 X.02

inflacja (CPI) [% r/r] 2,2 XI.02

bilans handlowy [mld USD 12M] 95,6 IX.02

Węgry.

Bank centralny Węgier obniżył 18 listopada

dwutygodniową stopę depozytów oraz główną stopę

rynkową o 50 pkt baz. - każdą z nich do 9,00%. Bank

uzasadnił swoją decyzję ostatnim umocnieniem się

forinta. Decyzja banku zaskoczyła analityków, którzy

spodziewali się, że z powodu presji inflacyjnej stopy

procentowe pozostaną bez zmian. Minister finansów

Csaba Laszlo powiedział 20.11., że bank centralny

wciąż ma możliwość dalszego obniżania stóp

procentowych, zanim doprowadzi do znaczącego

osłabienia forinta lub zagrozi przyszłorocznemu celowi

inflacyjnemu.

Miesiąc później 16 grudnia 2002 r. - wbrew

oczekiwaniom i zapowiedziom - węgierski bank

centralny (NBH) po raz kolejny obniżył główne stopy

procentowe o 50 pkt. baz. Obie stopy: bazowa i

depozytowa osiągnęły teraz poziom 8,5%. Jako

argumentację podano niższą cenę pieniądza w strefie

euro i zamknięcie negocjacji członkowskich z UE. NBH

będzie dążył do obniżenia inflacji w roku 2003 do 4,5%

(+/-1), oraz do 3,5% w roku następnym.

Analitycy PKO BP