Są jednak i dobre ustawy
Polski dorobek ustawodawczy z 2004 r. jest oceniany dość krytycznie. Jednak wśród złych ustaw znajdują się też takie, które zasługują na pochwałę. Najwięcej pozytywnych wskazań kancelarii prawniczych otrzymały: ustawa o swobodzie działalności gospodarczej, nowelizacja kodeksu cywilnego dotycząca odpowiedzialności Skarbu Państwa oraz ustawa o funduszach inwestycyjnych.
Poprosiliśmy kilka kancelarii prawniczych o wskazanie, jaka, ich zdaniem, ustawa z 2004 r. zasługuje na uznanie. Należało wybrać jedną ustawę i krótko uzasadnić swój wybór. Niektóre ustawy powtarzają się w typowaniach naszych rozmówców. Mimo że prawnicy są zgodni, że daną ustawę można ocenić dopiero z perspektywy czasu jej obowiązywania, to jednak wskazali te, które ich zdaniem są dobre.
Kancelaria Adwokatów i Radców Prawnych P.J. Sowisło
Za dobrą uważamy ustawę z 17 czerwca 2004 r. o zmianie ustawy - Kodeks cywilny oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. nr 162, poz. 1692 - zobacz skan ). Ustawa ta wprowadza do kodeksu cywilnego nowoczesny system odpowiedzialności Skarbu Państwa i jednostek samorządu terytorialnego za szkodę wyrządzoną przez niezgodne z prawem działanie lub zaniechanie przy wykonywaniu władzy publicznej. Szczególnie nowatorski charakter mają przepisy wprowadzające odpowiedzialność za szkodę wyrządzoną przez wydanie aktu normatywnego. W chwili obecnej trudno dokładnie ocenić znaczenie nowej regulacji, ale bez wątpienia będzie miała ona wpływ na zmianę myślenia o stanowieniu prawa. Ustawa realizuje również postulaty legislacyjne związane z przystąpieniem Polski do Unii Europejskiej, w szczególności jako instrument dochodzenia praw jednostek wypływających z braku lub niewłaściwej implementacji prawa europejskiego przez organy państwa polskiego.
Kancelaria Linklaters T. Komosa i Wspólnicy
Na tle dorobku legislacyjnego parlamentu w 2004 r. pozytywnie wyróżnia się obowiązująca od 1 lipca br. ustawa z dnia 27 maja 2004 r. o funduszach inwestycyjnych (Dz.U. nr 146, poz. 1546 - zobacz skan ). Pomimo wychodzących w praktyce niedoskonałości, zawiera ona sporo korzystnych dla rozwoju rynku funduszy inwestycyjnych rozwiązań. Obok zmian wymuszonych nieco naszym przystąpieniem do UE, najważniejsze jest wprowadzenie nowych rodzajów funduszy inwestycyjnych znanych i dobrze rozwijających się na rynkach Europy Zachodniej i w Ameryce. Chodzi tu o fundusze typu umbrela fund, fundusze z różnymi kategoriami jednostek uczestnictwa, fundusz aktywów niepublicznych czy wreszcie najbardziej obecnie pożądany na rynku, a niestety zawierający najmniej doskonałą regulację, fundusz sekurytyzacyjny. Ustawę tę oceniamy jako dobrą.
Kancelaria Wierzbowski i Wspólnicy
Niestety, ustawy, które można by uznać za spełniające oczekiwania praktyki, nie dominują wśród uchwalonych w 2004 r. Ważna i dawno oczekiwana była ustawa o zmianie ustawy - Kodeks cywilny oraz niektórych innych ustaw dotycząca odpowiedzialności Skarbu Państwa za szkodę. Od 1 września 2004 r. Skarb Państwa lub inna osoba prawna wykonująca władzę publiczną odpowiada za niezgodne z prawem działanie lub zaniechanie przy wykonywaniu tej władzy: za szkodę wyrządzoną przez wydanie aktu normatywnego lub prawomocnego orzeczenia oraz ostatecznej decyzji, a ponadto przez niewydanie orzeczenia lub decyzji, a nawet za szkodę wyrządzoną przez niewydanie aktu normatywnego. Ponadto SP odpowiada za szkodę na osobie, będąc zobowiązanym do jej naprawienia, oraz wypłaty zadośćuczynienia pieniężnego za doznaną krzywdę. Przepisy te w sposób kompleksowy regulują kwestie odpowiedzialności SP i usuwają wątpliwości wynikające z różnic pomiędzy uregulowaniami kodeksu cywilnego i kodeksu postępowania administracyjnego.
Kancelaria White & Case W. Daniłowicz, W. Jurcewicz i Wspólnicy Wśród ustaw uchwalonych w 2004 r. na uwagę zasługuje ustawa z 27 maja br. o funduszach inwestycyjnych. Tworzy ona ramy prawne dla sekurytyzacji w Polsce i nabywania pakietów złych długów. Fundusze sekurytyzacyjne są funduszami inwestycyjnymi, które będą mogły kupować od podmiotów gospodarczych wierzytelności, poprawiając w ten sposób ich płynność finansową. Powinno to dopomóc w uzdrowieniu portfeli kredytowych banków, które są zobowiązane do tworzenia obligatoryjnych rezerw w odniesieniu do należności w sytuacji nieregularnej. Ustawa ta nie jest doskonała i zapewne będzie wymagała zmian. Niemniej jednak stanowi ona istotny krok naprzód dla tworzenia rynku sekurytyzacji oraz wtórnego obrotu wierzytelnościami.
Kancelaria Andrzej Tokaj, Magnusson Wahlin Qvist Stanbrook
Spośród ustaw uchwalonych przez Sejm w 2004 r. na szczególną uwagę zasługuje ustawa z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej (Dz.U. nr 173, poz. 1807 - zobacz skan ). Stwarza ona szansę na poprawę klimatu prowadzenia działalności gospodarczej w Polsce. Ustawa wprowadziła szereg ułatwień dla przedsiębiorców oraz zmniejszyła liczbę koncesji oraz zezwoleń. Ponadto dla niektórych rodzajów działalności obowiązek uzyskania zezwolenia zamieniony został na obowiązek uzyskania jedynie wpisu do odpowiedniego rejestru. Ustawa wprowadziła zasadę, zgodnie z którą organy administracji nie mogą prowadzić u przedsiębiorcy jednocześnie więcej niż jednej kontroli. Od 1 stycznia 2005 r. organy administracji na wniosek przedsiębiorcy wydawać będą wiążące interpretacje prawa podatkowego, a od 1 stycznia 2007 r. rejestracja działalności gospodarczej obejmująca KRS albo gminę, ZUS, NIP oraz REGON możliwa będzie w jednym urzędzie.
Kancelaria Chałas i Wspólnicy
Jako dobre prawo można wskazać ustawę z dnia 17 czerwca 2004 r. o skardze na naruszenie prawa strony do rozpoznania sprawy w postępowaniu sądowym bez nieuzasadnionej zwłoki (Dz.U. nr 179, poz. 1843 - zobacz skan ). Zmierza ona do realizacji zasady, zgodnie z którą każdy ma prawo do sprawiedliwego i jawnego rozpatrzenia sprawy bez nieuzasadnionej zwłoki przez właściwy, niezależny, bezstronny i niezawisły sąd, oraz zapewnia stronie postępowania sądowego środek prawny, który powinien przeciwdziałać przewlekłości postępowania w sprawie. Ponadto akt ten zapewnia uzyskanie stosownej rekompensaty za doznaną szkodę z powodu przewlekłości postępowania.
Kancelaria Weil, Gotshal & Manges, Paweł Rymarz
Najważniejszym osiągnięciem Sejmu w ostatnim roku było uchwalenie ustawy o swobodzie działalności gospodarczej. Wprowadza ona bardzo istotne zmiany i ułatwienia dla przedsiębiorców i znosi niektóre bariery inwestycyjne. Upraszcza procedury administracyjne przy podejmowaniu, wykonywaniu i kończeniu działalności gospodarczej. Wprowadza ułatwienia w rejestracji nowych podmiotów, ogranicza liczbę i czas trwania kontroli w firmach oraz wprowadza odpowiedzialność organów podatkowych za wydawane decyzje. Ponadto znaczna liczba zezwoleń została zastąpiona wpisami do rejestrów.
Uchwalona ustawa jest rozwiązaniem kompromisowym. Wiele osób uważa, że jest krokiem zbyt małym w walce z urzędniczą samowolą. Naszym zdaniem ustawa stanowi dobrą podstawę do dalszych prac nad odbiurokratyzowaniem gospodarki.
Bardzo istotne jest, że ustawa została uchwalona przy intensywnej współpracy pomiędzy rządem oraz środowiskiem przedsiębiorców.
Kancelaria Łukowicz, Merski i Wspólnicy
Do niewątpliwie udanych aktów prawnych należy ustawa o swobodzie działalności gospodarczej. W szczególności podkreślić trzeba fundamentalne znaczenie art. 10 tej ustawy, przyznającego każdemu przedsiębiorcy uprawnienie do zwrócenia się do właściwych organów z wnioskiem o wydanie pisemnej interpretacji dotyczącej przepisów podatkowych mających zastosowanie w danej sytuacji. Uzyskanie takiej urzędowej interpretacji daje pewność, że jeżeli przedsiębiorca zastosował się do jej treści, nie może być z tego tytułu obciążony żadnymi daninami publicznymi ani też sankcjami finansowymi oraz karnymi.
Kancelaria Adwokacka, Karol Rutkowski
W bieżącym roku trudno znaleźć ustawę, która spełniłaby oczekiwania wszystkich zainteresowanych, czyniłaby zadość zasadom poprawności legislacyjnej oraz byłaby przykładem dobrego prawodawstwa. Jednakże z konieczności wskazania ustawy, która zasługuje na pozytywną ocenę, można wskazać na ustawę z dnia 2 kwietnia 2004 r. o niektórych zabezpieczeniach finansowych (Dz.U. nr 91, poz. 871 - zobacz skan ). Reguluje ona zasady ustanawiania i wykonywania zabezpieczeń finansowych, a także zasady zaspokajania się z tych zabezpieczeń. Ustawa ta poprawia znacząco sytuację wierzycieli, ale ma również swoje wady, które wiążą się z tym, że nie implementuje ona w pełni postanowień właściwej dyrektywy unijnej. Ustawa ta wprowadza jednak ułatwienia w tworzeniu zabezpieczeń na środkach pieniężnych i instrumentach finansowych oraz daje większą swobodę wierzycielom w przypadku realizacji takiego zabezpieczenia. Znosi również ograniczenia co do formy umowy zastawniczej oraz niektóre restrykcje wynikające z innych przepisów prawa.
Katarzyna Rychter
