Spadkowy trend inflacji
Utrzymane zostały tendencje z poprzednich miesięcy, a głównymi czynnikami składającymi się na powyższy wynik były:
- czwarty z rzędu spadek cen żywności i napojów
bezalkoholowych (tym razem o 1,4% m/m), będący
efektem korzystnych warunków pogodowych, które
przyczyniły się do niższych cen warzyw oraz owoców
(odpowiednio o 15% i 4,5%);
- tańsze o 0,5% produkty z kategorii ?odzież i
obuwie?, odzwierciedlające zarówno efekt serii
sezonowych obniżek cen, a także utrzymującej się
słabej presji popytowej;
- wyższe o 0,4% m/m ceny w kategorii transport,
do których przyczynił się przede wszystkim wzrost o
0,8% cen paliw do prywatnych środków transportu.
Utrzymywanie się wysokiej dynamiki cen paliw było
efektem wzrostowych tendencji na rynku ropy naftowej.
Ryzyko wybuchu konfliktu zbrojnego w Zatoce Perskiej i
związanej z tym zmniejszonej podaży ropy naftowej
przyczynia się od ponad dwóch miesięcy do
utrzymywania cen tego surowca na wyjątkowo wysokim
poziomie (powyżej 26 USD za baryłkę).
W pozostałych kategoriach koszyka stosowanego przez
GUS ceny ukształtowały się na poziomie zbliżonym do
odnotowanego w lipcu.
Inflacja bazowa
Opublikowane w minionym miesiącu wskaźniki
inflacji bazowej za sierpień utrzymały spadkowy trend ?
cztery z pięciu wskaźników spadły, a jeden pozostał na
poziomie z lipca br.
Kolejny spadek wskaźników bazowych ? tzn.
wskaźników cen powstałych po wyeliminowaniu wpływu
czynników jednorazowych lub też wynikających z
szoków podażowych - wskazuje, że do utrzymującego
się procesu dezinflacji w zasadniczy sposób przyczynił
się brak presji popytowej. Potwierdza to niższy niż w
poprzednim miesiącu wskaźnik inflacji netto, sugerujący,
że na niską dynamikę cen konsumpcyjnych wpływały nie
tylko znaczne spadki cen żywności, lecz również
korzystne tendencje w pozostałych kategoriach koszyka GUS.
Z jednej strony fakt, że cztery wskaźniki bazowe
pozostawały powyżej poziomu wyznaczanego przez CPI
wskazuje na potencjał wzrostu inflacji w przypadku
ustąpienia korzystnej sytuacji na rynku żywności. Z
drugiej strony - wskaźniki bazowe w dalszym ciągu
utrzymywały się poniżej górnej granicy celu inflacyjnego
RPP (tzn. poniżej 4% r/r), a cztery z nich ukształtowały
się nawet poniżej dolnej granicy celu (2% r/r). Fakt ten
odzwierciedla brak zagrożenia ?przestrzeleniem? celu
krótkookresowego i sugeruje znaczne
prawdopodobieństwo, że wskaźnik CPI ukształtuje się
na koniec bm. poniżej dolnej granicy celu.
Spadek inflacji bieżącej, stosowanej przez
Demoskop we wrześniowym badaniu, przyczynił się do
podtrzymania spadku wskaźnika inflacji oczekiwanej.
Średnia stopa inflacji oczekiwana w ciągu najbliższych
dwunastu miesięcy wyniosła 1% i była niższa od 1,2%
odnotowanej miesiąc wcześniej. Nasze szacunki
wskazują, że w przeciwieństwie do sierpnia, tym razem
zmniejszeniu uległ odsetek respondentów nastawionych
optymistycznie wobec przyszłych procesów cenowych
(tzn. oczekujących spadku cen lub spadku inflacji).
Perspektywy wzrostu inflacji
Oczekujemy, że we wrześniu roczny wskaźnik
inflacji po raz pierwszy od siedmiu miesięcy wzrośnie i
osiągnie poziom około 1,4%. Przyczyni się do tego lekki
wzrost cen żywności i napojów bezalkoholowych,
będący efektem sezonowych wzrostów w kategorii
?warzywa? ? dane wstępne wskazują, że we wrześniu
ceny w kategorii ?żywność i napoje bezalkoholowe?
(stanowiącej niemal 30% koszyka GUS) wzrosły o około
0,6% m/m. Ponadto, nie bez znaczenia pozostanie
wzrost cen paliw do prywatnych środków transportu,
będący efektem wyższych cen ropy naftowej na rynkach
światowych.
Czynnik ten może również odgrywać ważną
rolę w kształtowaniu się cen w kolejnych miesiącach br.,
a także na początku 2003 roku, przy czym jego
konkretny wpływ zależeć będzie od tego kiedy nastąpi
ewentualny atak Stanów Zjednoczonych na Irak (i jaką
formę przybierze).
Ponadto, niskiej inflacji we wrześniu, a przede
wszystkim w październiku br. sprzyjać będzie obniżka
akcyzy na napoje alkoholowe, która przyczyni się do
spadku cen wyrobów spirytusowych nawet o 20%. W jej
wyniku październikowa stopa wzrostu cen
konsumpcyjnych spadnie do rekordowo niskiego
poziomu i wyniesie ok. 1% r/r.
Biorąc pod uwagę powyższe czynniki
oczekujemy, że wskaźnik inflacji w grudniu
ukształtuje się poniżej dolnej granicy nowego,
krótkookresowego celu inflacyjnego (tzn. poniżej 2%
r/r) i najprawdopodobniej osiągnie poziom zbliżony
do 1,4-1,5% r/r.
Nawet w przypadku kontynuacji
wzrostów cen ropy naftowej, do jakich mogłoby dojść na
skutek konfliktu zbrojnego w Iraku, wpływ cen paliw
najprawdopodobniej nie okaże się wystarczająco silny
by doprowadzić do wzrostu wskaźnika CPI do poziomu
znacznie przekraczającego 2%. Tak niskiej dynamice
cen sprzyjać będzie dodatkowo brak presji popytowej, co
potwierdzają korzystne dane nt. inflacji bazowej (por.
powyżej).
Ponadto, spadek oczekiwań inflacyjnych
ludności wraz ze złą sytuacją na rynku pracy pozwalają
oczekiwać, że wzrost płac nie będzie czynnikiem
mogącym przyczynić się do wzrostu inflacji w ciągu
najbliższych miesięcy.
Analitycy PKO BP SA