- Rada zastanawia się, czy przeprowadzić nowelizację uchwały RPP z 2010 r., w ten sposób, by mieć możliwość bardziej elastycznego podejścia do wpłaty zysku NBP do budżetu, niż ma to miejsce teraz, by zwiększyć możliwość dzielenia się zyskiem NBP z rządem w granicach zakreślonych w rozdziale 10 ustawy o NBP (gospodarka finansowa NBP - PAP). Dyskusja jeszcze nie została zamknięta, więc nie wiadomo, jakie będą jej konkluzje i czy w ogóle uchwała z 2010 r. będzie nowelizowana - powiedział Sura.
Zgodnie z ustawą o NBP, do 30 kwietnia roku następnego po roku obrotowym prezes NBP przedstawia roczne sprawozdanie finansowe NBP Radzie Ministrów, która podejmuje decyzję w sprawie jego zatwierdzenia. W terminie 14 dni od dnia zatwierdzenia rocznego sprawozdania finansowego NBP, 95 proc. rocznego zysku NBP (wpłata z zysku NBP) podlega odprowadzeniu do budżetu państwa.
W celu przeciwdziałania negatywnemu wpływowi wahań kursu złotego na wynik finansowy NBP, ustawa o NBP zobowiązuje bank do tworzenia rezerwy na pokrycie ryzyka zmian kursu złotego do walut obcych. Zasady tworzenia i rozwiązywania tej rezerwy ustala Rada Polityki Pieniężnej. Obecne regulacje zawarte są w uchwale RPP z 14 grudnia 2010 r.
Tworzenie rezerwy nie może powodować straty roku bieżącego. Rezerwa jest wykorzystywana w przypadku wystąpienia kosztów niezrealizowanych z wyceny kursowej, które mogłyby spowodować stratę.
Wynik finansowy NBP za 2018 rok wyniósł zero złotych. Na taki wynik wpływ miało m.in. pojawienie się kosztów utworzenia rezerwy na pokrycie ryzyka zmian kursu złotego do walut obcych na poziomie 3,9 mld zł.
W komunikacie z kwietnia 2019 r. NBP poinformował, iż proces odtwarzania rezerwy na pokrycie ryzyka zmian kursu złotego do walut obcych do wymaganego poziomu, tj. kwoty niepokrytej skumulowanej straty z lat ubiegłych w wysokości 11,9 mld zł, będzie kontynuowany w kolejnych latach.
Sura poinformował, że w gronie RPP na początku tego roku, przy okazji rozmów o podziale zysku NBP za 2018 r., przetoczyła się dyskusja, w dużej mierze teoretyczna, na temat zasad podziału zysku.
- Dyskusja ta nie mogła przełożyć się wówczas na realne działania, ponieważ ewentualna zmiana zasad wpłaty zysku NBP do budżetu, dokonana w 2019 r., nie mogła wywoływać skutków prawnych dla podziału zysku za 2018 r. Obecna sytuacja jest o tyle bardziej komfortowa dla RPP, że jeśli Rada doszłaby do wniosku, że przed końcem 2019 r. należy znowelizować uchwałę z 2010 r. w sprawie zasad tworzenia i rozwiązywania rezerwy na pokrycie ryzyka zmian kursu złotego do walut obcych w NBP, to nowelizacja mogłaby wywoływać skutki prawne w stosunku do podziału zysku za rok bieżący - powiedział.
Sura opowiedział się za większym dzieleniem się zyskiem NBP z rządem.
- Jestem zwolennikiem debatowanych obecnie rozwiązań, by zwiększyć możliwość dzielenia się zyskiem NBP z rządem, ale pod warunkiem, że będzie to dogłębnie przemyślane i procedowane w delikatny sposób, w granicach prawa, rozsądku i standardów obowiązujących w Europejskim Systemie Banków Centralnych. Nie sądzę, by ewentualne zmiany uchwały RPP, w kierunku w zarysowanym wyżej, wpływające na zasady podziału zysku NBP, mogły wzbudzić większe wątpliwości" - powiedział.
- Ustawa o NBP z 1997 r. daje bardzo jasny mandat RPP, w jakich sytuacjach i proporcjach zysk NBP może być wpłacany do budżetu państwa. Kwestia regulacji szczególnej, która jest prawem wewnętrznym - uchwała RPP z 2010 r. - ustalająca proporcje nadwyżki finansowej NBP w zakresie wpłaty zysku do budżetu i zawiązania rezerwy na ryzyko kursowe, jest wyłączną domeną RPP. Mówi o tym wprost art. 65 ustawy o NBP. Wszystkie dyskusje toczą się w ramach obowiązującego prawa i nie mają żadnego wpływu na kwestie niezależności RPP. Prawo daje RPP możliwość ustalania, jaką proporcję zysku NBP przeznacza na rezerwę, a jaką na wpłatę do budżetu - dodał.
Zdaniem Sury, jeżeli inflacja mieści się w celu, RPP powinna skoncentrować się na drugim ustawowym mandacie, czyli wspieraniu polityki gospodarczej rządu.
- Moje osobiste stanowisko jest takie, że gdy inflacja znajduje się w granicach celu, czyli tak jak obecnie mieści się w dopuszczalnym przedziale odchyleń 2,5 proc. +/- 1 pkt. proc., i nic nie zapowiada, by w kolejnych kwartałach wykroczyła poza ten przedział, to RPP może skoncentrować się na drugim ustawowym mandacie, czyli wspieraniu gospodarki. Wspieranie gospodarki to nie tylko stabilizacja stóp procentowych, ale też szukanie rozwiązań, które mogłyby przyczynić się do poprawy sytuacji gospodarczej. W RPP nie ma wątpliwości co do tego, że w warunkach inflacji, która jest w granicach celu, możliwość skoncentrowania się na drugim mandacie Rady, pozostaje w polu jej widzenia - powiedział.
Art. 3 Ustawy o NBP mówi, że podstawowym celem działalności NBP jest utrzymanie stabilnego poziomu cen, przy jednoczesnym wspieraniu polityki gospodarczej rządu, o ile nie ogranicza to podstawowego celu NBP.
Do tej pory o nowych zasadach wpłaty zysku RPP do budżetu wypowiedziało się publicznie, oprócz Rafała Sury, troje członków RPP.
Grażyna Ancyparowicz powiedziała w październiku PAP Biznes, że "kwestia bezpieczeństwa" - tworzenie rezerw na ryzyko kursowe - jest dla niej ważniejsza, choć "jest kwestią otwartą", do jakiej wysokości powinny być one tworzone. Dodała, że okres dobrej koniunktury powinno się wykorzystać na "budowanie buforów i fundamentów na przyszłość".
Jerzy Żyżyński, który jako pierwszy powiedział PAP Biznes o kwestii reguł wpłaty zysku NBP, wskazał w sierpniu, że nie jest "specjalnie przywiązany" do nowych propozycji.
Z kolei Jerzy Kropiwnicki powiedział w październiku "Parkietowi", w kontekście pytania o nowe propozycje ws. zysku NBP, że w sytuacji, gdy realizacja głównego celu NBP, tzn. niedopuszczanie do nadmiernej inflacji, nie wymaga korzystania z wszystkich dostępnych możliwości, bank ma za zadanie troszczyć się o gospodarkę.
