Separacja funkcjonalna to wydzielenie w ramach operatora dwóch jednostek organizacyjnych, z których jedna zajmuje się świadczeniem usług hurtowych, a druga świadczeniem usług detalicznych.
Celem opublikowanego raportu było przeprowadzenie analizy możliwości wdrożenia separacji funkcjonalnej w Polsce oraz przedstawienie rekomendacji w zakresie optymalnego wariantu podziału Telekomunikacji Polskiej SA (TP). Najważniejsze wnioski przedstawione przez Autorów raportu to:
Analizy wskazują, że na rynkach usług telefonii stacjonarnej i usług transmisji danych brak jest skutecznej konkurencji, który znajduje swój wymiar w silnej przewadze rynkowej TP:
Z przeprowadzonych badań opinii operatorów alternatywnych (OA) wynika, że istnieje trwała bariera rozwoju rynku w postaci postawy antykonkurencyjnej TP, której przejawem są działania obstrukcyjne w zakresie współpracy z OA oraz przepływ informacji w Grupie TP, umożliwiający podejmowanie działań antykonkurencyjnych;
Innymi trwałymi barierami są: niska jakość sieci dostępowej oraz ryzyko związane z działalnością OA na bazie decyzji administracyjnych (wynikające m.in. ze słabości polskiego systemu prawnego;
Istotne znacznie ma też istnienie bariery przejściowej w postaci braku właściwej relacji cenowej pomiędzy opłatami za usługi hurtowe WLR, BSA i LLU, co zdaniem OA powoduje, że świadczenie usług detalicznych na bazie LLU jest obecnie nieopłacalne.
Jest to bariera dla rozwoju konkurencji na bazie infrastruktury:)
Dotychczasowe środki regulacyjne nie wyeliminowały zidentyfikowanych w raporcie barier dla rozwoju rynku i brak jest perspektyw na ich wyeliminowanie,
Analizy środka regulacyjnego w postaci separacji funkcjonalnej, a także przykładów rozwiązań wprowadzanych w innych krajach (wskazują, że wprowadzenie separacji funkcjonalnej operatora zasiedziałego (OZ) jest w stanie wyeliminować barierę w postaci postawy antykonkurencyjnej TP. Analizy wskazują także, że separacja funkcjonalna dodatkowo może również ograniczyć negatywne skutki dla rozwoju konkurencji wynikające ze słabości systemu prawnego w Polsce (poprzez m.in. zmianę postawy TP, która nie będzie nakierowana na wykorzystywanie luk i słabości systemu prawnego.
Separacja funkcjonalna nie ma jednak wpływu na barierę w postaci niskiej jakości infrastruktury oraz nie będzie w stanie zlikwidować niewłaściwych relacji opłat za usługi hurtowe WLR, BSA, LLU.
W celu ich eliminacji konieczne jest podjęcie dodatkowych działań regulacyjnych, przy czym po odpowiedniej zmianie relacji stawek hurtowych usług regulowanych, separacja będzie rozwiązaniem wspierającym rozwój usługi LLU jak i pozostałych usług hurtowych;
W świetle obowiązującego aktualnie porządku prawnego istnieje oparta na art. 8 ust. 3 i 4 Dyrektywy o dostępie możliwość prawna zastosowania środka regulacyjnego w postaci separacji funkcjonalnej OZ, przy czym niepewny jest wynik oceny tego środka przez organy sądowe w Polsce, z uwagi na niejednoznaczne podstawy prawne, a także wymaga on zgody Komisji Europejskiej uzależnionej od stwierdzenia, iż środek ten jest adekwatny, uzasadniony oraz proporcjonalny, a dotychczas stosowane środki nie wyeliminowały i nie stwarzają perspektyw wyeliminowania stwierdzonej bariery w postaci antykonkurencyjnej postawy TP.
Jako poważne ryzyko efektywnego wdrożenia separacji funkcjonalnej jawi się brak niebudzących wątpliwości i skutecznych środków egzekucyjnych w celu przymuszenia TP do wykonania wszystkich działań niezbędnych do prawidłowego wdrożenia separacji.
Wstępne oszacowanie ekonomicznych kosztów i korzyści związanych z wprowadzeniem separacji funkcjonalnej TP pokazuje, że w analizowanym okresie mierzalne korzyści konsumenta z wprowadzenia separacji (tzn. wynikające z oszczędności konsumentów w wyniku obniżania cen detalicznych, przy założeniu usunięcia bariery w postaci niewłaściwych relacji cenowych WLR, BSA i LLU), są zbliżone do kosztów jej wprowadzenia.
Stąd też przy podejmowaniu decyzji o separacji funkcjonalnej TP należy uwzględnić inne korzyści (także niemierzalne) oraz zidentyfikowane w raporcie ryzyka w zakresie skuteczności wdrożenia separacji funkcjonalnej,
Ocena korzyści i ryzyk w zakresie wpływu separacji funkcjonalnej na inwestycje w sieci telekomunikacyjne w Polsce oraz interes użytkowników końcowych, a także doświadczenia krajów, które wdrożyły lub rozpoczęły proces separacji funkcjonalnej, w ogólnej konkluzji wskazują na przewagę korzyści z wprowadzenia tego środka regulacyjnego.
Rekomendacje dla Prezesa UKE
W związku z powyższymi wnioskami Konsorcjum doradcze wskazuje, iż należy uznać separację funkcjonalną za skuteczny środek regulacyjny w celu eliminacji postawy antykonkurencyjnej TP oraz ograniczenia możliwości wykorzystywania przez TP słabości systemu prawnego. Natomiast nie można uznać tego środka jako właściwego narzędzia do eliminacji pozostałych, zidentyfikowanych barier rozwoju rynku.
W raporcie przedstawiono również:
Wnioski z doświadczeń innych krajów (Wielka Brytania, Nowa Zelandia, Szwecja, Włochy i Irlandia) wprowadzających lub rozważających wprowadzenie podziału funkcjonalnego OZ
