UE zmusi Polaków do ograniczenia marnowania żywności. Pierwsze cele do 2030 roku

• Średnio 130 kg żywności i 12 kg odzieży oraz obuwia marnuje i wyrzuca każdy mieszkaniec UE w ciągu jednego roku.
• Zmiany dyrektywy odpadowej obejmą przede wszystkim ograniczenie marnotrawienia żywności, ale nałożą także obowiązki na producentów tekstyliów i innych przedsiębiorców.
• Już ponad połowa Polaków zwraca uwagę na ekologiczne opakowania i uważa je za istotny czynnik wyboru danego produktu, wynika z badania EKObarometru. Są produkty, które w tego typu opakowaniach kupujemy najchętniej.

Ponad 130 kg żywności marnuje co roku każdy mieszkaniec Unii Europejskiej i choć ponad połowa z nas już deklaruje przywiązanie do ekologicznych rozwiązań, to nadal problem jest duży. Stąd zmiany w dyrektywie ds. odpadów, które proponuje Unia Europejska.

Co roku w UE powstaje ponad 58 mln ton odpadów żywnościowych, donosi portalsamorzadowy.pl. Daje to ilości 131 kg spożywczych śmieci na każdego mieszkańca. Jeszcze wyższe są straty, które szacowane są przy tej ilości na ok. 132 mld euro rocznie. Tylko w Unii odpady żywnościowe odpowiadają za ok. 16 proc. całkowitej emisji gazów cieplarnianych, co pochodzi z procesu produkcji i obrotu tymi towarami. 

Także sektor tekstyliów to ogromne straty. Rocznie w UE wytwarzamy 12,6 mln ton odpadów tego typu. Średnio ok. 12 kg odzieży i obuwia wyrzucamy każdego roku. Recykling i selektywna zbiórka w tym przypadku to tylko 22 proc. wszystkich odpadów tekstylnych.

Komisja Europejska już blisko rok temu proponowała, aby przyjrzeć się dyrektywie w sprawie odpadów. Teraz temat ten podejmuje Rada UE, która chce rewizji umowy ramowej:

- Naszym celem jest zapobieganie powstawaniu odpadów z szybkiej mody i ułatwienie ponownego wykorzystania. Stanowisko wyznacza również ambitne cele w zakresie znacznego ograniczenia marnotrawstwa żywności do 2030 roku - mówi Alain Maron, minister rządu Regionu Stołecznego Brukseli ds. Zmian Klimatu, Środowiska, Energii i Demokracji Uczestniczącej.

Zdaniem Brukseli konieczne jest nowe porozumienie w sprawie zrównoważonej gospodarki europejskiej o obiegu zamkniętym, bo sektor spożywczy i tekstylny zajmują obecnie pierwsze i czwarte miejsce pod względem zużycia zasobów.

Obowiązująca obecnie dyrektywa ramowa powstała w 2008 roku, a jedne z jej zapisów mają wejść w życie z początkiem 2025 roku. Chodzi o zapewnienie selektywnej zbiórki tekstyliów do ponownego użycia i recyklingu. 

Nowy jest natomiast wniosek dotyczący wprowadzenia mechanizmu rozszerzonej odpowiedzialności producenta w sektorze marek modowych i producentów tekstyliów. Mieliby oni uiszczać opłatę, która sfinansuje koszty zbierania i przetwarzania odpadów tekstylnych. Opłata będzie wymagana przede wszystkim od sektora "fast fashion". Póki co jednak toczą się rozmowy Rady UE i Parlamentu Europejskiego w tej sprawie. 

Na ten moment stanowiska Rady UE i Komisji Europejskiej są zgodne w zakresie celów ograniczenia marnotrawienia żywności do 2030 roku. Dotyczyć mają zarówno przedsiębiorców, jak i każdego z nas. Celem jest ograniczenie marnowania żywności do 2030 roku o:

• 10 proc. w przetwórstwie i produkcji
• 30 proc. w przypadku gospodarstw domowych

Ograniczenia na poziomie 30 proc. mają dotyczyć także restauracji, usług gastronomicznych i handlu detalicznego. Cele będą wyliczane od 2020 roku lub lat kolejnych, jeśli w danym kraju pandemia wpłynęła na dane z pierwszego roku jej trwania.

Konsumenci w Polsce coraz bardziej zwracają uwagę na ekologiczne opakowania, szczególnie w przypadku produktów spożywczych, wynika z reprezentatywnego badania EKObarometr, przeprowadzonego przez pracownię SW RESEARCH we współpracy z Grupą Akomex. Największą wagę ekologicznym opakowaniom przypisujemy w kontekście zakupu warzyw i owoców. Coraz częściej jednak ma to dla Polaków duże znaczenie w przypadku jedzenia na wynos oraz mięsa i ryb.

- Dla ponad połowy Polaków ekologiczne opakowanie to istotny czynnik w trakcie podejmowania decyzji o zakupie różnego rodzaju produktów - zauważa Grzegorz Łajca, prezes Grupy Akomex.

Blisko połowa z nas, bo 47 proc. badanych wybiera produkty w opakowaniach z tektury litej - nawet jeśli są one droższe od innych z danej kategorii. Są one łatwe w recyklingu oraz wykonane z biodegradowalnych, ekologicznych surowców, co ma być główną motywacją. Już tylko 38 proc. Polaków rzadko wybiera produkty zapakowane ekologicznie.