UOKiK: Równoważenie konkurencji

Wczoraj Cezary Banasiński, powołany 20 września br. przez premiera na nowego prezesa Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów, po raz pierwszy rozpoczął pracę na tym stanowisku. Jego poprzednikiem był Tadeusz Aziewicz.

Wczoraj i jutro

Według byłego prezesa, do najważniejszych zadań Urzędu w nowej kadencji powinno należeć niedopuszczenie do powstania monopolu na rynku paliw płynnych. W opinii T. Aziewicza, ogromna siła PKN Orlen musi być zrównoważona przez realną a nie teoretyczną konkurencję. Jeżeli konkurencja na tym rynku ma kiedykolwiek zaistnieć, bardzo ważne jest, by Naftoport, Naftobazy, Dyrekcja Eksploatacji Cystern, PERN były niezależne od głównych graczy. Przejęcie którejkolwiek z tych firm przez jednego z nich, może skutecznie zniekształcić konkurencję na tym rynku - mówił dziennikarzom, podsumowując swoją działalność.

Stwierdził również, że niezbędne jest dalsze wspomaganie rozwoju konkurencji na rynku telekomunikacyjnym, zarówno poprzez zwalczanie patologicznych zachowań operatora dominującego, jak i likwidację barier prawnych utrudniających skuteczne działanie regulatora. W jego opinii, warto byłoby znowelizować prawo telekomunikacyjne w kontekście uniemożliwienia paraliżowania pracy urzędów przez odwoływanie się od oczywistych decyzji (np. Telekomunikacji Polskiej SA) oraz przyspieszenia liberalizacji rynku.

Konieczna jest również demonopolizacja sektora elektroenergetycznego. Do wszystkich prób ponownej koncentracji w tym sektorze, zdaniem byłego prezesa Urzędu, należy podchodzić z dużą dozą ostrożności. Jeżeli będzie się łączyć dystrybucję np. z przesyłem, to konkurencji na tym rynku nie będzie - stwierdził. W jego opinii, zmiany wymagają również przyjęte niedawno przez parlament ustawy: Prawo farmaceutyczne i o regulacji rynku cukru. Jak powiedział PG, UOKiK na ogół nie dyskutuje z parlamentem, jednak przyjęte rozwiązania są antykonkurencyjne i ewidentnie naruszają prawa obywatelskie. Prawo farmaceutyczne np. zezwala na posiadanie aptek wyłącznie tym osobom, które posiadają wykształcenie farmaceutyczne. Natomiast utworzenie na podstawie ustawy regulującej rynek cukru wielkiego koncernu cukrowego spowoduje powstanie nieefektywnej struktury, za która zapłacą i konsumenci, i podatnicy. Dlatego właśnie niezwykle ważna jest nowelizacja tych aktów prawnych.

Za najważniejsze osiągnięcia w swojej kadencji Tadeusz Aziewicz uznał m.in. wprowadzenie nowych regulacji dotyczących kredytu konsumenckiego, zgodnie z którymi klient ma możliwość uzyskania pełnej informacji o wszystkich kosztach kredytu. Sukcesem, jak stwierdził b. prezes UOKiK, jest również wprowadzenie nowych regulacji zwiększających możliwość stosowania reklamy porównawczej. Zwiększona została również ochrona praw konsumentów nabywających towary od firm wysyłkowych, akwizytorów czy drogą elektroniczną. Dzięki temu klienci, którzy nie są zadowoleni z danego produktu, mogą go w ciągu 10 dni zwrócić bez ponoszenia żadnych konsekwencji. Prezes UOKiK od stycznia br. pełnił również pionierską funkcję organu nadzorującego udzielanie pomocy publicznej przedsiębiorcom.

Zmiany w prawie

Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumentów (do 1996 r. Urząd Antymonopolowy) został powołany do życia ustawą z dnia 24 lutego 1990 roku o przeciwdziałaniu praktykom monopolistycznym (zwaną ustawą antymonopolową). Przekształcenie UA w UOKiK wiązało się z poszerzeniem zadań Urzędu związanych z przeciwdziałaniem praktykom monopolistycznym stosowanym przez podmioty posiadające pozycję dominującą lub monopolistyczną i rozwojem konkurencji, również o szeroko pojętą ochronę konsumentów.

W ostatnich latach przyjęto szereg ustaw, które miały na celu wzmocnienie prawa antymonopolowego. Jedną z nich była ustawa o ochronie konkurencji i konsumentów, która zastąpiła ustawę o przeciwdziałaniu praktykom monopolistycznym i ochronie interesów konsumentów. Utrzymany w niej został zakaz praktyk ograniczających konkurencję, czyli zakaz porozumień pomiędzy przedsiębiorcami lub ich związkami oraz zakaz nadużywania pozycji dominującej na rynku. Do wykazu porozumień najbardziej niebezpiecznych dla konkurencji dołączono tzw. zmowę przetargową, czyli uzgadnianie przez przedsiębiorców przystępujących do przetargu warunków składanych ofert.

Przyjęto również ustawę o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji, która umacnia pozycję prezesa UOKiK oraz powiatowego (miejskiego) rzecznika konsumentów dając im możliwość wniesienia o wydanie zarządzenia tymczasowego do sądu w stosunku do osoby, która dopuściła się czynu nieuczciwej konkurencji. Ustawa wprowadza też dodatkową sankcję za działanie sprzeczne z zasadami uczciwej konkurencji. W przypadku, gdy czyn nieuczciwej konkurencji był zawiniony, sąd może zasądzić określoną sumę pieniężną na wskazany cel społeczny.