Warto pożyczać pieniądze za granicą?
Czy zawarcie w Polsce nieoprocentowanej umowy pożyczki z osobą fizyczną na stałe mieszkającą poza granicami Rzeczypospolitej Polskiej rodzi obowiązek podatkowy w podatku dochodowym od osób fizycznych i podatku od czynności cywilnoprawnych?
Stosownie do treści art. 3 ust. 1 i 2a ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych w brzmieniu obowiązującym w 2004 r., osoby fizyczne, jeżeli mają miejsce zamieszkania na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, podlegają obowiązkowi podatkowemu od całości dochodów, bez względu na miejsce położenia źródeł przychodów (nieograniczony obowiązek podatkowy).
Osoby fizyczne, jeżeli nie mają na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej miejsca zamieszkania, podlegają obowiązkowi podatkowemu tylko od dochodów z pracy wykonywanej na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej na podstawie stosunku służbowego lub stosunku pracy, bez względu na miejsce wypłaty wynagrodzenia, oraz od innych dochodów osiąganych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej (ograniczony obowiązek podatkowy).
Zgodnie z art. 10 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych źródłami przychodów są między innymi:
- stosunek służbowy, stosunek pracy, w tym spółdzielczy stosunek pracy, członkostwo w rolniczej,
- spółdzielni produkcyjnej lub innej spółdzielni zajmującej się produkcją rolną, pracą nakładczą,
- emerytura lub renta,
- działalność wykonywana osobiście,
- pozarolnicza działalność gospodarcza,
- kapitały pieniężne i prawa majątkowe,
- inne źródła.
Zgodnie z art. 20 wspomnianej ustawy, za przychody z innych źródeł w związku z art. 10 ust. 1 pkt 9 uważa się w szczególności: kwoty wypłacone po śmierci członka otwartego funduszu emerytalnego, wskazanej przez niego osobie lub członkowi jego najbliższej rodziny, w rozumieniu przepisów o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych, zasiłki pieniężne z ubezpieczenia społecznego, alimenty z wyjątkiem alimentów na rzecz dzieci, stypendia, dotacje, dopłaty, nagrody i inne nieodpłatne świadczenia nienależące do przychodów określonych w art. 12 14 i 17 oraz przychody nieznajdujące pokrycia w ujawnionych źródłach.
Uzyskanie pożyczki w rozumieniu art. 20 ust. 1 ww. ustawy o podatku dochodowym nie stanowi źródła przychodu i nie jest również przychodem z kapitałów pieniężnych z art. 17 ustawy.
Tak więc otrzymana pożyczka nie stanowi przychodu w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym i nie podlega opodatkowaniu tym podatkiem. Pożyczka ma bowiem charakter zwrotny, nie stanowi przysporzenia i z tego względu stanowi zdarzenie obojętne pod względem prawnopodatkowym.
Umowy pożyczki podlegają podatkowi od czynności cywilnoprawnych na podstawie art. 1 ust. 1 pkt 1 lit. b) i ust. 4 ustawy z dnia 9 września 2000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych (Dz.U. nr 86, poz. 959 ze zm.). Umowa pożyczki będzie podlegała podatkowi od czynności cywilnoprawnych, w przypadku gdy przedmiotem umowy pożyczki są pieniądze lub rzeczy oznaczone co do gatunku znajdujące się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, jak również, gdy pieniądze lub rzeczy znajdują się za granicą, a nabywca ma miejsce zamieszkania lub siedzibę na terytorium RP i umowa została zawarta w Polsce.
O powstaniu obowiązku w podatku od czynności cywilnoprawnych decyduje moment dokonania czynności (art. 3 ust. 1 pkt 1 ww. ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych).
W związku z tym, że umowa pożyczki jest umową zobowiązującą, tzn. dochodzi do skutku przez zgodne porozumienie stron, a zatem chwilą powstania obowiązku w podatku od czynności cywilnoprawnych od tej umowy jest data jej zawarcia.
W związku z powyższym należy uiścić od zawartej umowy podatek od czynności cywilnoprawnych w wysokości 2 proc. od kwoty pożyczki. Strony czynności są zobowiązane, bez wezwania organu podatkowego, złożyć deklarację (PCC-1) w sprawie podatku od czynności cywilnoprawnych oraz obliczyć i wpłacić podatek w terminie 14 dni od dnia powstania obowiązku podatkowego z wyłączeniem przypadków, gdy podatek jest pobierany przez płatnika (art. 10 ust. 1 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych).
Źródło: pismo I Urzędu Skarbowego w Tarnowie z 6 października nr PO-415-32/04
Komentarz - Agnieszka Jasica-Skalbmierska Roedl Audit
U pożyczkobiorcy - w przypadku otrzymania nieoprocentownej pożyczki wystąpi przychód, ustalony w wysokości odsetek które biorący pożyczkę musiałby uiścić gdyby zaciągał pożyczkę na zasadach rynkowych.Jednak i tak korzystniej chyba jest uiścić podatek od odsetek które byłyby należne gdyby pożyczka była oprocentowana niż zapłacić te odsetki.
