Wykonywanie usług prawniczych w Hiszpanii

Czy wykonywanie usług prawniczych w Hiszpanii - podobnie jak w Polsce - zarezerwowane jest dla profesjonalnych prawników?

- W Hiszpanii porad prawnych mogą udzielać wyłącznie adwokaci. W zasadzie dotyczy to również reprezentacji przed hiszpańskimi sądami.

¦ Czy w Hiszpanii istnieje podział na adwokatów i radców prawnych, czy też jeden zawód prawniczy skupia jednych i drugich?

- W Hiszpanii nie ma zawodu radcy prawnego. Doradztwo prawne stanowi monopol hiszpańskich adwokatów. Należy jednak wspomnieć o nieznanym w Polsce zawodzie przedstawiciela sądowego ("Procurador de los Tribunales"). Osoby wykonujące ten zawód mają również wykształcenie prawnicze. Ich funkcja nie polega jednak na udzielaniu porad prawnych, a jedynie na formalnym reprezentowaniu swoich klientów przed sądem. Inaczej mówiąc, funkcja hiszpańskiego adwokata w procesie jest taka sama, jak funkcja adwokata polskiego. Dodatkowo hiszpańskiego klienta reprezentuje jednak przedstawiciel sądowy, który współpracuje i działa pod kierunkiem adwokata. W praktyce jego funkcja sprowadza się do doręczania i odbierania dokumentów sądowych, przekazywania ich adwokatowi i zawiadamiania go o terminach sądowych, do śledzenia przebiegu postępowania, itd. Przedstawiciel sądowy jest więc pośrednikiem między adwokatem a sądem.

Chcąc uzyskać tytuł hiszpańskiego adwokata ("abogado"), polski adwokat musiałby złożyć odpowiedni egzamin lub udowodnić, iż pracował w Hiszpanii przynajmniej przez trzy lata, zdobywając praktyczne doświadczenie w prawie hiszpańskim.

Poza tym adwokat może udzielać porad prawnych i reprezentować swoich klientów w całej Hiszpanii przed wszystkimi sądami, a przedstawiciel sądowy jest "przypisany" do jednego okręgu sądowego. Przedstawicieli sądowych, wzorem izb adwokackich, skupiają Izby Przedstawicieli Sądowych ("Cólegio de Procuradores").

¦ Jakie studia musi skończyć osoba, która chciałaby zostać adwokatem?

- Taka osoba musi ukończyć studia prawnicze. Studia trwają w Hiszpanii pięć lat, a ich dokładny program ustalany jest przez uniwersytety. Niektóre wymagają od swoich studentów odbycia kilkumiesięcznych praktyk.

Tytuł ukończenia studiów otrzymuje się po zaliczeniu wszystkich egzaminów przewidzianych programem studiów. W przeciwieństwie do systemu polskiego nie jest wymagana obrona pracy magisterskiej.

Po ukończeniu studiów młodzi prawnicy odbywają długoterminowe staże w kancelariach (tzw. pasantía). O prawo do wykonywania zawodu starają się zazwyczaj dopiero w momencie, gdy zostanie im zagwarantowane stałe miejsce pracy (często w kancelarii, w której poprzednio odbywali praktykę).

¦ Czy absolwenci studiów wyższych muszą ukończyć aplikację, taką jak polscy prawnicy?

- Obecnie od hiszpańskich absolwentów studiów prawniczych nie wymaga się odbycia aplikacji, stażu lub innego rodzaju praktyk. Po ukończeniu studiów należy po prostu dokonać wpisu na listę adwokatów, prowadzoną przez odpowiednią Izbę Adwokacką.

Izby nie mają prawa ograniczać liczby członków, a tym samym liczby adwokatów wykonujących zawód.

Niemniej jednak nowe prawo o adwokaturze, opublikowane w roku 2002 ("Estatuto General de la Abogacía"), otwiera możliwość wprowadzenia dodatkowych wymogów, dotyczących dopuszczenia młodych prawników do adwokatury. W związku z powyższym nie jest wykluczone, iż w najbliższej przyszłości zostanie wprowadzony obowiązek złożenia egzaminu potwierdzającego przygotowanie młodego absolwenta prawa do zawodu.

¦ W Polsce adwokaci nie mogą prowadzić działalności w formie sp. z o.o. lub w formie spółki akcyjnej. Czy w Hiszpanii istnieją jakieś ograniczenia dotyczące formy prowadzenia działalności przez adwokatów?

- Prawo hiszpańskie nie przewiduje żadnych ograniczeń w tym zakresie. Kancelarie adwokackie mogą być prowadzone w formie spółki z ograniczoną odpowiedzialnością lub spółki akcyjnej. W praktyce najczęściej spotykaną formą jest właśnie odpowiednik polskiej sp. z o.o. Odnoszę natomiast wrażenie, że kancelarie indywidualne straciły na znaczeniu.

¦ Ilu adwokatów wykonuje praktykę w Hiszpanii?

- Obecnie w Hiszpanii jest około 100 tys. adwokatów wykonujących swój zawód. Warto dodać, że Hiszpania jest krajem europejskim o największej liczbie adwokatów. Dla porównania - w samym Madrycie jest więcej adwokatów niż w całej Francji.

¦ Co musi uczynić polski prawnik, aby mógł praktykować w Hiszpanii?

- Polski adwokat może wpisać się na listę adwokatów zagranicznych. W takim wypadku będzie mógł jednak świadczyć usługi jedynie w zakresie prawa polskiego. Będzie także musiał używać tytułu polskiego. Chcąc uzyskać tytuł hiszpańskiego adwokata ("abogado"), polski adwokat musiałby złożyć odpowiedni egzamin lub udowodnić, iż pracował w Hiszpanii przynajmniej przez trzy lata, zdobywając praktyczne doświadczenie w prawie hiszpańskim. W tym drugim przypadku należy przedstawić Izbie Adwokackiej dokumenty, z których wynika, iż staż faktycznie miał miejsce. Trzecia droga to nostryfikacja polskiego dyplomu ukończenia studiów prawniczych.

¦ Czy w Hiszpanii istnieją ograniczenia, a może zakaz, reklamowania się kancelarii prawniczych i prawników?

- Hiszpańscy adwokaci mogą bez przeszkód reklamować swoje usługi. Reklama ta musi być zgodna z obowiązującymi przepisami o reklamie i o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji oraz z przepisami dotyczącymi reklamy, zawartymi w prawie o adwokaturze. Reklama nie może wprowadzać w błąd i musi pozostawać w zgodzie z zasadami etyki zawodowej. Na przykład, nie jest dopuszczalne ujawnianie w reklamie informacji objętych tajemnicą zawodową lub powoływanie się, bezpośrednio lub pośrednio, na konkretnych klientów.

Rozmawiała