Z supermarketu pod sąd
Wzmożony ruch w supermarketach to także czas intensywnej pracy ich służb ochrony. Ta wzmożona czujność wiąże się nierzadko z niewłaściwymi i krzywdzącymi dla niektórych klientów interwencjami. Są pomawiani o kradzież czy zniszczenie towaru, a potem tłumaczą się przed sądem.
Przed sądem grodzkim można stanąć nawet wtedy, gdy ochrona sklepu posądzi kogoś nawet o kradzież dropsów za 4,50 zł. Do wydziałów tych sądów trafiają bowiem sprawy, w których wartość przedmiotu wykroczenia nie przekracza 250 zł. Nie oznacza to jednak, że każdy posądzony o kradzież w sklepie musi trafić przed oblicze sądu. Rzecz w tym, że niektórzy tzw. ochroniarze sklepowi przekraczają swoje uprawnienia - przeszukują klientów, wymuszają podpisanie zobowiązań do pokrycia strat i to przy braku dowodów na popełnienie wykroczenia.
Marek Kobylański
podkomisarz Marcin Szyndler, Komenda Główna Policji
Pracownicy ochrony sklepu powinni wezwać policję w każdym przypadku zatrzymania osób podejrzanych o kradzież na terenie obiektu handlowego. Nie mają oni żadnych uprawnień do przeszukiwania osób zatrzymanych w takich okolicznościach. Tak naprawdę mają takie same uprawnienia jak każdy inny obywatel. Mogą oni dokonać tzw. zatrzymania obywatelskiego, polegającego na uniemożliwieniu określonej osobie ucieczki czy też oddalenia się z miejsca przestępstwa czy wykroczenia. W tym celu ochrona sklepu może używać czasami siły fizycznej, ale tylko jeśli jest to niezbędne. Przy takim zatrzymaniu niezwłocznie trzeba wezwać policję. Przepisy nie określają, jak należy rozumieć pojęcie "niezwłocznie", ale powinno się przyjąć, że chodzi o poinformowanie policji bezpośrednio po chwili zatrzymania i bez zbędnej zwłoki.
Polskie prawo wyraźnie określa, kto może dokonywać przeszukania i jakie dokumenty należy sporządzić z takich czynności. Na pewno takich uprawnień nie mają pracownicy ochrony.
Michał Herde, Stołeczny Klub Federacji Konsumentów
Zobowiązanie się przez ochronę do niepowiadamiania Policji o zaistniałym zdarzeniu pod warunkiem podpisania oświadczenia i zapłaty żądanej kwoty może ona później zignorować. Nie należy niczego podpisywać bez obecności policji (przy założeniu niewinności zatrzymanego), choć czasami zdarza się, że to ona wymusza podpisanie niekorzystnego dla konsumenta oświadczenia. Przy szczególnie skomplikowanych sprawach warto zasięgnąć porady adwokata.
Polski Związek Firm Ochrony
Pracownik ochrony nie ma prawa dokonywać przeszukania ubrania lub bagażu osoby podejrzanej nawet w obecności funkcjonariusza Policji. Może jednakże wezwać do okazania zawartości bagażu oraz wyciągnięcia przedmiotów z kieszeni lub innych części odzieży. W przypadku odmowy pracownik ochrony oczekuje na przybycie policji. W przypadku ujęcia osoby pracownicy ochrony muszą niezwłocznie powiadomić o tym fakcie policję. Czynności, które mogą opóźnić jej wezwanie, to np. zabezpieczenie miejsca kradzieży, ustalenie lub próba ustalenia tożsamości osoby podejrzanej. Przetrzymywanie osoby jest dopuszczalne tylko przez okres konieczny do przekazania jej policji. Za przetrzymywanie osoby dłużej niż przez okres niezbędny do oddania jej w ręce policji grozi odpowiedzialność karna. Podejrzany ma prawo także sam powiadomić policję o ujęciu przez służby ochrony.
Nie można też przymuszać do podpisywania jakichkolwiek "oświadczeń i protokołów", nawet w obecności policji.
Należy pamiętać, że stroną przed organami procesowymi jest właściciel lub pełnomocnik właściciela sklepu i to on powinien złożyć zawiadomienie o popełnieniu przestępstwa, a nie pracownik ochrony. O popełnieniu przestępstwa kradzieży lub zniszczenia mienia na terenie sklepu może niekiedy stanowić jedynie zeznanie pracownika ochrony, będącego świadkiem zdarzenia, mimo iż nie zostało ono zarejestrowane, np. za pomocą systemu telewizji użytkowej (niektóre sklepy nie posiadają takich systemów). Ocena takiego dowodu należy jedynie do sądu.
