Zagrożona niezależność
Sytuacja wymiaru sprawiedliwości w naszym kraju budzi poważny niepokój prawników zagranicznych. Polskich prawników muszą obowiązywać zasady wspólne dla wszystkich europejskich zawodów prawniczych. Prawnicy europejscy mają przygotować raport o obecnej sytuacji zawodów prawniczych w Polsce.
Zdaniem zarówno polskich przedstawicieli zawodów prawniczych, jak i międzynarodowych organizacji zrzeszających prawników zmiany prawa w Polsce idą w stronę ograniczenia niezależności wymiaru sprawiedliwości. Propozycje te zmierzają do zwiększenia nadzoru ministra sprawiedliwości nad adwokatami, radcami prawnymi, sędziami czy też prokuratorami. W Warszawie odbyła się debata, w której wzięli udział przedstawiciele władz takich organizacji, jak Rada Adwokatur i Stowarzyszeń Prawniczych Europy oraz Międzynarodowe Stowarzyszenie Prawników.
Groźne przepisy
Prawników niepokoi projekt ustawy odbierający sądownictwo dyscyplinarne samorządom zawodowym i przekazanie go prokuratorom. Jako groźny dla wymiaru sprawiedliwości prawnicy wskazali też projekt ustawy o licencjach prawniczych. Uważają, że przyznanie osobom z wyższym wykształceniem prawniczym prawa świadczenia pomocy prawnej w takim samym zakresie, jak robią to adwokaci i radcowie prawni, jest bezzasadne.
- Trzeba pamiętać, że licencjonowani prawnicy będą uzależnieni od resortu sprawiedliwości - podkreśla lady Hazel Cosgrove, członek delegacji prawników europejskich.
Sędzia Stanisław Dąbrowski, przewodniczący Krajowej Rady Sądownictwa, podkreślał zagrożenia, jakie niosą ze sobą już obowiązujące przepisy ustawy o ustroju sądów powszechnych. Wskazał przede wszystkim na możliwość przenoszenia sędziego do pracy w innym sądzie, bez jego zgody, oraz uchylanie immunitetu sędziowskiego w 24 godziny w przypadku podejrzenia o poważne przestępstwo.
- Sąd będzie uchylał immunitet sędziemu na wniosek prokuratora.
Pomoc prawna na koszt państwa
Prawnicy zauważają także problem pomocy prawnej dla najuboższych. Monika Strus-Wolos, przewodnicząca Komisji do Spraw z Urzędu przy Naczelnej Radzie Adwokackiej wskazała na potrzebę uchwalenia ustawy regulującej nieodpłatne świadczenie pomocy prawnej dla osób, których nie stać na skorzystanie z pomocy adwokata lub radcy. Wskazała także, że prawdziwą barierą w dostępie obywateli do wymiaru sprawiedliwości jest wysokość opłat sądowych.
- Przeprowadziłam symulację takich kosztów. Przy kwocie kosztów postępowania w wysokości 95 tys. euro, honoraria adwokackie wyniosły jedynie 5 tys. euro, czyli mniej niż 5 proc. - wskazała Monika Strus-Wolos.
Europejskie wsparcie
Prawnicy europejscy będą przyglądać się sytuacji prawnej w Polsce i analizować obowiązujące i projektowane przepisy.
- Zagadnień, jakie nas niepokoją, jest przynajmniej kilkanaście. Staną się one przedmiotem raportu, który za kilka tygodni przedstawimy ministrowi sprawiedliwości - mówi Martin Solc, członek zespołu opracowującego Raport.
KATARZYNA RYCHTER
