Mam internet - więc jestem
Wykluczenie, w szerokim rozumieniu, to proces, w ramach którego osoba stopniowo traci kontakt ze społeczeństwem. Narodowa Strategia Integracji Społecznej (NSIS) wykluczenie społeczne definiuje jako "sytuację, która uniemożliwia jednostce lub grupie pełnienie ról społecznych, korzystanie z dóbr publicznych i infrastruktury społecznej, gromadzenie zasobów i zdobywanie dochodów w godny sposób". Współcześnie, kierunek przekształceń społeczeństw w państwach rozwiniętych jest zdeterminowany technologicznie, zatem brak możliwości korzystania ze zdobyczy cywilizacji, wyklucza niestety i z kręgu społecznego.
Brak dostępu do nowych technologii to jednocześnie brak dostępu do nowoczesnych form komunikacji ze znajomymi (które wypierają tradycyjne), brak możliwości załatwiania swoich spraw zdalnie (e-government, e-administracja), ograniczone możliwości edukacji (e-learning) oraz zdobycia pracy. Według badań Dominika Batorskiego (2009), 70% Polaków ma w domu komputer, a 60% - komputer z dostępem do internetu. W czym tkwi problem? W braku umiejętności obsługi komputera lub korzystania z możliwości cyberprzestrzeni oraz jej dostępności w różnych obszarach naszego kraju.
Z tymi wyzwaniami zmierzają się obecnie beneficjenci pośredni (samorządy oraz małe i średnie firmy) Działania 8.3 i 8.4 Programu Operacyjnego Innowacyjna Gospodarka.
Szkolenia komputerowe w Grodzisku Mazowieckim (foto: arch. Urzędu Miasta i Gminy Grodzisk Mazowiecki)
Konieczność edukacji
Istotnym problemem przy korzystaniu z nowych technologii jest już sam brak umiejętności.
Z tego powodu, każdy projekt realizowany w ramach działania 8.3 (dzięki któremu osoby zagrożone wykluczenie cyfrowym, których nie stać na komputer z dostępem do internetu, otrzymują go w użytkowanie za darmo), realizuje pakiet szkoleń dla beneficjentów końcowych.
Przykładowo, uczestnicy projektu organizowanego przez Urząd Miasta i Gminy Grodzisk Mazowiecki (dofinansowanie do całości projektu z UE: 1 142 706 zł), przed rozpoczęciem szkoleń, przeszli test kompetencji umożliwiający przypisanie ich do poszczególnych grup zgodnie z poziomem wiedzy każdego z uczestników. Ostatecznie beneficjenci zostali przeszkoleni z zakresu obsługi komputera: budowa, edytory tekstu, arkusze kalkulacyjne, program do prezentacji oraz z korzystania z Internetu: zakładanie poczty, poruszanie się po stronach itp.
Szkolenia komputerowe w Tychach (foto: arch. Urzędu)
Podobnie kompleksowo do realizacji swoich zadań podeszła Gmina Kowala (dofinansowanie całego projektu z UE: 538 000 zł). W ramach tamtejszego projektu pt. "www.pomockowala@łączymy z przyszłością.pl", uczestnicy programu, nim dostali do domu sprzęt elektroniczny wzięli udział w trzydniowym szkoleniu. Poznali zarówno tajniki pracy w środowisku Windows, jak również nauczyli się korzystać z arkusza kalkulacyjnego oraz sprawnie pisać i edytować dokumenty w programie Word. Dowiedzieli się, jak funkcjonuje przeglądarka internetowa i jak poprawnie wysłać wiadomość pocztą email. Uczestnikom opowiedziano, jak zbudowany jest komputer oraz jak bezpiecznie dla zdrowia z niego korzystać. Szkolenie obejmowało także wiedzę z zakresu ochrony komputera przed wirusami i awariami, instalacji oprogramowania czy bezpiecznym korzystaniu z zasobów sieci. Do tego projektu dołożyła się Unia Europejska ze środków Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego w ramach Programu Innowacyjna Gospodarka.
Realizacji projektu w ramach działania 8.3 POIG na swoim terenie podjął się także Powiat Łuków. Starostwo nie tylko użyczyło komputery z internetem oraz przeszkoliło swoich beneficjentów, ale i zmierzyło efekty tego działania. Okazało się, że aż 80 procent ankietowanych codziennie korzysta z komputera i internetu. 92 procent z nich stwierdziło, że dzięki korzystaniu z Internetu nastąpił u nich rozwój osobisty.
Przestarzała infrastruktura = brak infrastruktury
Wykluczenie cyfrowe nie wiąże się jednak tylko z brakiem umiejętności lub niedostępnością technologii. Wystarczy, że istniejąca infrastruktura jest zwyczajnie przestarzała, aby uniemożliwić aktywne korzystanie z internetu. Czasami dotyczy do sprzętu komputerowego, a czasami - sieci teleinformatycznych. Mieszkańcom regionów, w których brakuje lub występuje niedostosowana do wymogów dzisiejszej cyberprzestrzeni infrastruktura telekomunikacyjna, z pomocą przychodzą realizatorzy działania 8.4. POIG - Zapewnienie dostępu do Internetu na etapie "ostatniej mili"
W ostatnim czasie, we współpracy z WWPE, działania podjęły się firmy: Tesat z Poznania (487 tys. zł dofinansowania z UE) oraz firma Conect z województwa świętokrzyskiego (dofinansowanie w postaci 117 049,00 zł). W efekcie, spółki zapewniły infrastrukturę telekomunikacyjną na terenach gminy Kluczewsko (Conect) i w miejscowości Kamionki (Tesat).
8.3. i 8.4: podobieństwa i różnice
Projekty realizowane zarówno w ramach działania 8.3, jak i 8.4, pozytywnie oddziałują na możliwość i umiejętności korzystania z nowych technologii. Działanie 8.3 - przeciwdziałanie wykluczeniu cyfrowemu eInclusion ma na celu wzrost liczby świadomych użytkowników komputera i internetu wśród grupy szczególnie zagrożonej wykluczeniem cyfrowym. W praktyce oznacza to, że lokalne samorządy organizują sprzęt (komputery), infrastrukturę (dostęp do internetu) oraz szkolenia dla zagrożonych e- wykluczeniem mieszkańców swoich regionów.
Działanie 8.4 POIG - Zapewnienie dostępu do Internetu na etapie "ostatniej mili", wspiera realizację strategii rozwoju społeczeństwa informacyjnego poprzez udostępnienie nowoczesnej sieci telekomunikacyjnej mieszkańcom regionów. W ramach tego działania, beneficjenci pośredni - najczęściej firmy telekomunikacyjne z sektora MŚP, rozwijają nowoczesną infrastrukturę internetową w obszarach nieopłacalnych dla dużych operatorów telekomunikacyjnych (tzw. białe plamy z przestarzałą siecią lub jej brakiem).
Oba działania są dofinansowywane przez Unię Europejską - w przypadku działania 8.3 dofinasowanie wynosi 85% kosztów kwalifikowanych, a w przypadku 8.4 - do 70% kosztów.
Symbioza projektów realizowanych w ramach działań 8.3 i 8.4, pozytywnie wpływa zarówno na rozwój intelektualny i społeczny Polaków, wzrost efektywności i innowacyjności firm (w konsekwencji - polskiej gospodarki na globalnym rynku) oraz poprawę dostępności do usług administracji publicznej (co z kolei optymalizuje procesy wewnętrzne administracji oraz jej koszty).
