Bieżąca ocena sytuacji na rynkach finansowych

Koalicja SLD-UP zdecydowanie wygrała wybory parlamentarne

SLD-UP zdecydowanie wygrał wczorajsze wybory parlamentarne uzyskując ponad 40% głosów poparcia. W parlamencie znalazły się również następujące ugrupowania: Platforma Obywatelska (12-13%), Samoobrona, Prawo i Sprawiedliwość oraz Polskie Stronnictwo Ludowe (ok. 8-10%) oraz Liga Polskich Rodzin (ok. 6,5%). Do parlamentu nie weszły Akcja Wyborcza Solidarność Prawicy oraz Unia Wolności. Pierwsze wyniki wskazują, że koalicja SLD-UP nie będzie miała bezwzględnej większości w Sejmie.

Koalicja SLD-UP przedstawiła skład przyszłego rządu w przypadku gdyby partia ta wygrała wybory parlamentarne

Premierem ma zostać L. Miller; kandydatem na ministra finansów oraz wicepremiera jest prof. M. Belka (doradca ekonomiczny Prezydenta), ministra infrastruktury oraz wicepremiera M. Pol (Unia Pracy), ministra obrony J. Szmajdziński, ministra spraw wewnętrznych K. Janik, ministra spraw zagranicznych W. Cimoszewicz.

Spadek tempa wzrostu PKB w II kw. br.

W II kw. 2001 r. tempo wzrostu PKB wyniosło 0,9%. Spożycie indywidualne zwiększyło się o 1,7%, ale aż o 8,4% spadły nakłady inwestycyjne. W efekcie popyt krajowy obniżył się o 1,2%.

Wzrost produkcji przemysłowej, pogłębienie regresu w budownictwie

W sierpniu produkcja przemysłowa zwiększyła się o 0,7% r/r. W okresie I-VIII 2001 r. wzrost produkcji wyniósł 1,2%. Produkcja budowlano-montażowa spadła aż o 14% r/r. Po 8 miesiącach spadek tej kategorii wyniósł 11,2%.

Spadek tempa wzrostu cen konsumpcyjnych (CPI), wzrost tempa cen produkcji sprzedanej przemysłu

Ceny towarów i usług konsumpcyjnych spadły w sierpniu br. o 0,3% w stosunku do lipca br., natomiast wzrosły o 5,1% w porównaniu z sierpniem 2000 r. Przed miesiącem wzrost cen w stosunku rocznym wyniósł 5,2%. Ceny produkcji sprzedanej przemysłu wzrosły w sierpniu br. o 0,5%, co spowodowało wzrost rocznego wskaźnika z 0,6% w lipcu br. do 0,8%.

Wzrost deficytu budżetowego

Dochody budżetu państwa po ośmiu miesiącach br. wyniosły prawie 90,3 mld zł, czyli 59,2% planu wg znowelizowanej Ustawy budżetowej na 2001 r., natomiast wydatki blisko 111,3 mld zł, czyli 61,3% wielkości przewidzianej na cały rok. W konsekwencji deficyt budżetowy osiągnął prawie 21,0 mld zł, tj.71,9% planu.

Wzrost stopy bezrobocia

W sierpniu br. liczba bezrobotnych zwiększyła się do 2,89 mln osób z 2,87 mln w lipcu br. oraz 2,5 mln w sierpniu ub.r. W efekcie wzrosła stopa bezrobocia do 16,0% z 15,9% w lipcu br. oraz 13,9% przed rokiem.

Fala obniżek stóp procentowych przez banki centralne krajów rozwiniętych

W ubiegłym tygodniu stopy procentowe obniżyły banki centralne USA, strefy euro, Kanady, Szwajcarii oraz Szwecji (skala obniżki 0,5 pkt. proc.), Japonii (0,1 pkt. proc.) oraz W. Brytanii (0,25 pkt. proc.).

Komentarz i prognoza

Obserwowane w ubiegłym tygodniu umocnienie kursu złotego i spadek rentowności papierów skarbowych - mimo wciąż panującej niepewności i spadków indeksów giełdowych na światowych rynkach finansowych - były efektem kilku czynników. Po pierwsze, Polska w opinii inwestorów zagranicznych stała się rynkiem stosunkowo bezpiecznym (w sensie dosłownym, jako mniej narażona na bezpośredni atak oraz jego skutki.). Po drugie, zdecydowane obniżki stóp procentowych w krajach rozwiniętych relatywnie zwiększyły opłacalność inwestycji na krajowym rynku finansowym. Po trzecie, w dalszym ciągu słabe wyniki gospodarki oraz perspektywa dalszego zmniejszania nierównowagi makroekonomicznej znacząco zwiększyły oczekiwania na kolejną obniżkę stop procentowych. (Wyrazem tego był bardzo duży popyt na bony pieniężne na ostatnim przetargu, świadczący o dużych oczekiwaniach na szybką redukcję stóp procentowych). Po czwarte, ogłoszenie przez SLD-UP, że kandydatem na ministra finansów i wicepremiera jest prof. M. Belka, który w opinii rynków jest gwarantem prowadzenia rozsądnej polityki fiskalnej, tj. m.in. takiej, która również sprzyjałaby dalszym redukcjom stóp procentowych.

Oceniamy, że jest bardzo prawdopodobne, że Rada Polityki Pieniężnej do końca br. zdecyduje się na kolejną redukcję stóp procentowych. Z pewnością czynnikami, które będą sprzyjały podjęciu takiej decyzji są:

- fala redukcji oprocentowania przez banki centralne krajów rozwiniętych (w tym w szczególności przez EBC, który obniżył stopy nie martwiąc się tym, że inflacja wyraźnie przekracza ustalony cel inflacyjny);

- bardzo korzystne perspektywy dezinflacji w najbliższym czasie: wysoce prawdopodobny jest spadek inflacji we wrześniu br. (nawet poniżej 5%), co oznacza wzrost prawdopodobieństwa wyraźnego przekroczenia tegorocznego celu inflacyjnego (tj. inflacja na koniec roku poniżej 6%, czyli dolnej granicy celu inflacyjnego), tym bardziej, że na razie brak jest zagrożeń dla dezinflacji ze strony cen artykułów żywnościowych (bardzo wysokie zbiory zbóż) oraz cen ropy naftowej, które ustabilizowały się na światowych rynkach w okolicach ok. 25-26 USD za baryłkę;

- przewidywane niskie tempo popytu krajowego (ewentualny bardzo prawdopodobny wzrost konsumpcji neutralizowany będzie spadkiem nakładów inwestycyjnych);

- wyraźnie gorsze perspektywy światowej gospodarki, w tym krajów UE - naszego głównego partnera handlowego.

Uważamy, że RPP nie zdecyduje się obniżkę stóp procentowych na najbliższym posiedzeniu (25-26 września br.). Głównym powodem będzie obawa co do kształtu polityki fiskalnej w 2002 r. związana z tym, że SLD-UP najprawdopodobniej nie uda się samodzielnie sformować rządu. Ewentualna koalicja (prawdopodobnie tylko PSL wchodzi w rachubę) czy też powołanie rządu mniejszościowego - oddala perspektywę wprowadzenia takiego programu naprawczego, który w zarysie przed wyborami przedstawił prof. Belka. Jednak już teraz widać, że pole manewru nowego rządu do przeprowadzeniu daleko idących reform finansów publicznych, opartych na dostosowaniu po stronie wydatków, nie jest duże. Nie tylko ważny jest fakt niewystarczającego poparcia dla koalicji SLD-UP - deklarującego chęć przeprowadzenia zmian - ale również wyraźne przesunięcie wyborców na lewo, co nie tworzy sprzyjających warunków do przeprowadzenia często bolesnych reform. Co ważniejsze, istnieje duże niebezpieczeństwo ograniczenia niezależności RPP, co zwiększa ryzyko niestabilności na rynku finansowym.

Przewidujemy, że obniżka stóp procentowych nastąpi w październiku br.