Inwestycja konieczna sposobem na EURO

Realizacja inwestycji, jak np. drogi i stadiony na EURO 2012, ma być łatwiejsza. Ministerstwo Budownictwa przygotowało bowiem projekt ustawy Prawo budowlane, który wprowadza nowe pojęcie prawne inwestycji koniecznych.

- Obowiązujące dziś przepisy nie dają możliwość wystarczająco sprawnego przebiegu procesu inwestycyjnego, szczególnie w przypadku dużych i ważnych z punktu widzenia interesów państwa obiektów. - mówi Andrzej Aumiller, minister budownictwa.

Jego zdaniem największą przeszkodą w praktyce inwestycyjnej są problemy związane z lokalizacją obiektu, gdyż brak jest miejscowych planów lub ich ustalenia są niewystarczające.

- Duże kłopoty są również z uzyskaniem przez inwestora odpowiednich pod inwestycję terenów - wyjaśnia Andrzej Aumiller.

Rozporządzenie Rady Ministrów

Zgodnie z projektem ustawy wnioskodawca, którym najczęściej będzie inwestor, będzie musiał sporządzić wstępną dokumentację planistyczną i wystąpić z wnioskiem do właściwego ministra o zakwalifikowanie inwestycji jako inwestycji koniecznej. Wniosek ten będzie musiał dokładnie wskazywać, jaki cel ma realizować konkretne przedsięwzięcie, z jakich źródeł będzie finansowane, ile pieniędzy ma pochodzić z budżetu państwa oraz określać sposób realizacji inwestycji i przewidywane korzyści. Jeżeli minister oceni wniosek pozytywnie, to przedstawi go Radzie Ministrów. Ona z kolei, wydając stosowne rozporządzenie, będzie mogła uznać w nim daną inwestycję za konieczną. Inwestycja otrzyma szczególny status prawny.

- Rozwiązania takie będą stosowane, kiedy rząd stwierdzi, że powstanie danego obiektu jest konieczne, a np. samorząd jest innego zdania - wyjaśnia Jerzy Budkiewicz z Polskiej Izby Inżynierów Budownictwa.

Inwestorzy wskazują, że zdecydowanie w rozporządzeniu Rady Ministrów o nadaniu konkretnemu przedsięwzięciu statusu inwestycji koniecznej ułatwi budowę różnych obiektów.

- Państwo obejmie patronat nad inwestycją i będzie ona traktowana priorytetowo, a to zawsze przyspiesza prace - mówi Marian Kaczmarek, prezes Przedsiębiorstwa Budowy Dróg i Mostów.

Wojewoda rozporządzi gruntami

Jeżeli rząd uzna, że inwestycja jest konieczna, to wnioskodawca będzie musiał sporządzić dokładną dokumentację planistyczną. Powinna ona określać granice terenu niezbędnego dla inwestycji oraz obszar oddziaływania obiektu. Dokumentację wnioskodawca przekaże wojewodzie, który w terminie 30 dni wyda zarządzenie o zatwierdzeniu jej oraz przeznaczeniu terenu pod inwestycję konieczną.

Szybsze wywłaszczenia

Projekt ustawy Prawo budowlane wprowadza dodatkowo szczególny tryb nabywania nieruchomości przeznaczonych pod inwestycje konieczne. Grunty stanowiące własność Skarbu Państwa oraz samorządu terytorialnego mają być oddawane inwestorowi w użytkowanie wieczyste. Wprowadzona zostanie uproszczona i przyspieszona procedura wywłaszczania gruntów prywatnych, którą będzie prowadził wojewoda na koszt inwestora.

Wojewoda uzyska uprawnienie wydawania decyzji o niezwłocznym zajęciu nieruchomości, jeżeli właściciel nie zgodzi się na zaproponowaną wysokość odszkodowania za grunt. W takim przypadku prace budowlane będą mogły być prowadzone, nawet jeżeli sprawa wywłaszczenia trafi do sądu.

- Dziś właściciele, którzy nie zgadzają się na wywłaszczenie, wstrzymują prace na wiele miesięcy. Dlatego uproszczenia są potrzebne i jesteśmy za znoszeniem formalnych barier utrudniających realizację inwestycji - mówi Marian Kaczmarek.

Nie wszyscy jednak popierają uproszczenia procedury wywłaszczeniowej.

- Właściciele powinni mieć zawsze prawo wniesienia skargi do sądu na wywłaszczenie. Sąd mógłby rozpoznawać takie sprawy w jednej instancji, np. w ściśle określonym terminie 30 dni. W ten sposób procedury nie byłyby zbyt przewlekłe, a właściciele otrzymaliby pełną ochronę swojej własności - mówi Leszek Mokosa, główny specjalista do spraw prawnych w Mostostalu Warszawa. Dodaje, że podobne, szybkie procedury odwoławcze powinny również przysługiwać np. radzie gminy w przypadku, gdy realizacja danej inwestycji zagraża środowisku.

- Generalnie jednak kierunek zmian jest właściwy - wyjaśnia Leszek Mokosa.

Wywłaszczonemu właścicielowi będzie oczywiście przysługiwało odszkodowanie. Jego wysokość ma być ustalana według rynkowej wartości nieruchomości w dniu wejścia w życie zarządzenia o przeznaczeniu terenu pod inwestycję konieczną.

- Taki sposób obliczania wysokości odszkodowania ma na celu ograniczenie spekulacyjnego windowania cen nieruchomości - mówi Andrzej Aumiller.

Dodatkowo odszkodowanie za wywłaszczenie z lokalu mieszkalnego będzie musiało być ustalone na takim poziomie, aby nie pogorszyły się warunki życiowe właściciela.

Ministerstwo Budownictwa chce, aby nowe przepisy obowiązywały najpóźniej od stycznia przyszłego roku.

Słownik

Inwestycja konieczna realizuje cele o szczególnym znaczeniu z punktu widzenia interesu gospodarczego lub społecznego oraz zapewnia realizację polityki państwa, ujętej w programach rządowych. Przykładami inwestycji koniecznej mogą być: drogi, autostrady, stadiony, np. na EURO 2012, lotniska.

Arkadiusz Jaraszek