Polscy seniorzy oddają mieszkania za dożywotnią rentę
Już blisko 1000 polskich seniorów zdecydowało się przekazać mieszkanie za tzw. rentę dożywotnią. Stroną umowy są instytucje finansowe nazywane najczęściej funduszami hipotecznymi.
Choć w Polsce wciąż nie ma ustawowych uregulowań dla typowej hipoteki odwróconej (popularna w wielu krajach), nasi seniorzy mogą korzystać z tzw. renty dożywotniej za mieszkanie. Taka umowa bywa nazywana "hipoteką odwróconą w modelu sprzedażowym". Pierwsze tego typu umowy zwierane przez seniorów z instytucjami finansowymi pojawiły się w 2008 roku. Z danych KPF (Konferencja Przedsiębiorstw Finansowych) wynika, że blisko 1000 seniorów oddało mieszkania za rentę.
Największe fundusze hipoteczne wypłaciły dotąd seniorom blisko 16 mln zł świadczeń. Dziś wspomniane fundusze zarządzają nieruchomościami o łącznej wartości 75 mln zł. Największa dynamika przyrostu nowych umów była obserwowana w latach 2012-2013. W roku 2014 rynek wyhamował, przede wszystkim z powodu braku zapowiadanych regulacji oraz nadzoru nad podmiotami oferującymi usługę. W 2017 roku, zainteresowanie hipoteką odwróconą ponownie zaczęło wzrastać, a tylko w pierwszych miesiącach 2018 roku Fundusz Hipoteczny DOM (jeden z liderów polskiego rynku) zanotował o 400 proc. więcej zapytań (o możliwość otrzymania renty dożywotniej za mieszkanie) niż rok wcześniej.
- W ciągu dziesięciu lat do naszego funduszu wpłynęło łącznie ponad 50 tys. zapytań w sprawie renty dożywotniej, a sami seniorzy złożyli kilkanaście tysięcy wniosków. Wielu seniorów nie zdecydowało się na podpisanie umowy, ponieważ - podobnie jak cała branża - czekali na odpowiednie regulacje, które zwiększyłyby bezpieczeństwo klientów i usługodawców - mówi Robert Majkowski, Prezes Funduszu Hipotecznego DOM.
Przedstawiciele funduszy hipotecznych od lat wskazują na potrzebę uregulowania rynku. Od roku 2013 aktywnie uczestniczyli w pracach nad projektem ustawy o dożywotnim świadczeniu pieniężnym, który ostatecznie został wycofany z procesu legislacyjnego. W marcu 2015 roku i ponownie w listopadzie 2016 roku KPF i najwięksi przedstawiciele branży opublikowali nawet list otwarty dotyczący wznowienia prac nad ustawą. Wśród adresatów, którzy otrzymali pismo byli wówczas m.in.: Kancelaria Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej, Ministerstwo Rozwoju, Narodowy Bank Polski, Związek Banków Polskich, Komisja Nadzoru Finansowego, UOKiK, Rada Polityki Pieniężnej, Rzecznik Praw Obywatelskich, związki emerytów i rencistów oraz posłowie.
Dla odmiany, hipoteka odwrócona jest popularna za granicą. Przez ostatnie 25 lat, najprężniej rozwijała się w USA, Australii i Wielkiej Brytanii. Do krajów, w których seniorzy korzystają z tego rozwiązania dołączyły kilka lat temu Włochy, ale istotne wzrosty na rynku zaczęto notować dopiero rok temu, gdy pojawiły się dedykowane usłudze regulacje prawne.
W Wielkiej Brytanii, roczna ilość nowych umów hipoteki odwróconej (ang. equity release) wzrosła z 27 563 tys. w 2016 roku, do 37 037 w 2017 roku , co oznacza przyrost na poziomie 34 proc.
We Włoszech tylko od 2016 roku, kiedy wprowadzono nowe prawo i nadzór nad rynkiem, do końca 2017 zawarto ok. 4 tys. umów. Tymczasem w Szwecji, hipotekę odwróconą oferuje wyspecjalizowana instytucja finansowa nadzorowana przez Szwedzki Urząd Nadzoru Finansowego, obsługująca blisko 10 tysięcy klientów. W tym kraju tylko w 2017 roku przybyło 1300 nowych klientów, a wartość wypłaconych świadczeń wzrosła o 25 proc. (2016 vs 2017).(js)
