Zakres przedmiotowy zwolnienia usług w zakresie edukacji od podatku od towarów i usług, przewidziany jest w poz. 7 załącznika nr 4 do ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz.U. z 2004 r. Nr 54, poz. 535 z późn. zm.). Na tej podstawie państwo polskie zwalnia w całości wszelkie usługi edukacyjne wymienione w sekcji 80 PKWiU bez względu na ich cel, charakter oraz adresata.
Należy jednak zwrócić uwagę na to, iż przepisy Dyrektywy Rady z dnia 28 listopada 2006 r. 2006/112/WE w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (dalej jako "Dyrektywa 112") regulują to zwolnienie inaczej. W myśl przepisu art. 132 ust. 1 lit. (i) Dyrektywy 112, państwa członkowskie zwalniają z opodatkowania podatkiem od towarów i usług kształcenie dzieci lub młodzieży, kształcenie powszechne lub wyższe, kształcenie zawodowe lub przekwalifikowanie, łącznie ze świadczeniem usług i dostawą towarów ściśle z taką działalnością związanych, prowadzone przez odpowiednie podmioty prawa publicznego lub inne instytucje działające w tej dziedzinie, których cele uznane są za podobne przez dane państwo członkowskie. Zatem ograniczenie zawarte w tym przepisie ma charakter podmiotowy-przedmiotowo.
Zwolnieniu podlegają podmioty prawa publicznego lub inne instytucje, pod warunkiem, że zajmują się kształceniem dzieci lub młodzieży, kształceniem powszechnym lub wyższym, kształceniem zawodowym lub przekwalifikowaniem.
Te niezgodność regulacji prawa polskiego do przepisów Dyrektywy 112 zauważył w wyroku z dnia 8 lipca 2009 r. (sygn. I FSK 1244/08) Naczelny Sąd Administracyjny. Stwierdził on, iż polski ustawodawca dokonał błędnej implementacji art. 132 Dyrektywy 112 do krajowego porządku prawnego. Zgodnie z brzmieniem dyrektywy zwolnieniu podlegają te usługi edukacyjne, które są prowadzone przez odpowiednie podmioty prawa publicznego lub inne instytucje działające w tej dziedzinie, których cele uznane są za podobne przez dane państwo członkowskie.
Tymczasem w ustawodawstwie polskim całkowicie zwolniono usługi edukacyjne spod opodatkowania podatkiem od towarów i usług. Taka konstatacja wynika bezpośrednio z literalnej analizy przepisów krajowych normujących tę kwestię.
Skoro zatem ustawodawca poprzez rozszerzenie katalogu podmiotów podlegających zwolnieniu od opodatkowania podatkiem od towarów i usług dokonał błędnej transpozycji postanowień dyrektywy do krajowego porządku prawnego, to podatnik ma prawo skutecznie powoływać się przed sądami krajowymi na przepisy dyrektywy, pod warunkiem, że są one wystarczająco jednoznaczne, precyzyjne i bezwarunkowe.
A z omawianego przepisu Dyrektywy 112 wprost wynika, że sprzeciwia się on możliwości zwolnienia od opodatkowaniem podatków od towarów i usług podmiotów nieprowadzących w interesie publicznym działalności polegającej na świadczeniu usług w zakresie edukacji (podobnie Dyrektywa VAT 2006/112/WE. Komentarz 2008 pod. red. J. Martiniego, Wrocław 2008, s. 534).
Zatem, jeżeli podatnik uzna, że przedstawione zwolnienie przedmiotowe jest dla niego z jakichkolwiek względów niekorzystne, chociażby z powodu niemożności odliczenia podatku naliczonego, wtedy może powołać się bezpośrednio na przepisy Dyrektywy 112. Z uprawnienia takiego nie mogą natomiast skorzystać organy podatkowe wobec podatnika, więc prywatne podmioty świadczące usługi edukacyjne mogą korzystać z przedstawionego zwolnienia tak długo jak będzie ono przewidziane w ustawodawstwie polskim.
Justyna Zając-Wysocka
Radca prawny, Dyrektor Departamentu Doradztwa Podatkowego Małopolskiego Instytutu Studiów Podatkowych w Krakowie
-----
Artykuł ma charakter jedynie informacyjny i stanowi publikację zainspirowaną treścią artykułów prasowych, interpretacji organów podatkowych i orzeczeń sądów administracyjnych. Nie stanowi porady ani opinii podatkowej czy prawnej w rozumieniu art. 2 ust. 1 i art. 31 ustawy o doradztwie podatkowym (Dz. U. z 1996 r. Nr 102, poz. 475, ze zm.) i jest odzwierciedleniem poglądów wyrażanych przez autorów publikacji. Małopolski Instytut Studiów Podatkowych Sp. z o.o. nie bierze odpowiedzialności za ewentualne skutki podejmowanych decyzji na ich podstawie.
