Dodatkowe oznaczenia na fakturze

Czynności dokumentowane fakturą zawierającą wyrazy "metoda kasowa" » Czynności wykonywane przez małych podatników stosujących kasową metodę rozliczeń » Wydanie towarów przez komitenta komisantowi na podstawie umowy komisu » Przeniesienie z nakazu organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w imieniu takiego organu własności towarów w zamian za odszkodowanie » Dokonywana w trybie egzekucji dostawa towarów, o której mowa w art. 18 ustawy o VAT » Świadczenie na podstawie odrębnych przepisów, na zlecenie sądów powszechnych, administracyjnych, wojskowych lub prokuratury usług związanych z postępowaniem sądowym lub przygotowawczym, z wyjątkiem usług, do których stosuje się art. 28b ustawy, stanowiących import usług » Świadczenie usług zwolnionych od podatku zgodnie z art. 43 ust. 1 pkt 37-41 ustawy o VAT » Wykonywanie usług przez komornika sądowego w ramach czynności egzekucyjnych lub innych czynności przekazanych do kompetencji komornika sądowego na podstawie odrębnych przepisów

Towary używane

Zasady szczególnej procedury w zakresie dostawy towarów używanych określa art. 120 ustawy o VAT. Istotą tej procedury jest opodatkowanie nie całej kwoty należnej z tytułu sprzedaży towaru, lecz marży stanowiącej różnicę pomiędzy kwotą sprzedaży a kwotą nabycia, pomniejszonej o kwotę podatku.

Opodatkowanie na zasadzie marży ma zastosowanie dla dostawy towarów używanych, które podatnik nabył od:

• podmiotu niebędącego podatnikiem VAT lub podatnikiem podatku od wartości dodanej lub
   
• podatnika VAT bądź podatnika od wartości dodanej, w sytuacji gdy towary te podlegały zwolnieniu od podatku na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 2 lub art. 113 ustawy o VAT, lub
   
• podatnika VAT, który również korzysta ze szczególnej procedury pozwalającej na opodatkowanie marży, lub
   
• podatników podatku od wartości dodanej, jeżeli dostawa tych towarów była opodatkowana w systemie marży, a nabywca posiada dokumenty jednoznacznie potwierdzające nabycie towarów na tych zasadach.

Podobne zasady opodatkowania stosuje się w przypadku dzieł sztuki, przedmiotów kolekcjonerskich czy antyków.

Procedurę marży stosuje się także w przypadku świadczenia usług turystyki.

Podatnicy stosujący opodatkowanie na zasadzie marży powinni na fakturze zamieszczać odpowiednio oznaczenia: "procedura marży dla biur podróży", "procedura marży - towary używane", "procedura marży - dzieła sztuki" lub "procedura marży - przedmioty kolekcjonerskie i antyki". Zobowiązuje do tego art. 106e ust. 2 i 3 ustawy o VAT.

Faktura VAT marża jest dokumentem zawierającym specyficzne - w porównaniu do zwykłych faktur - elementy. Przede wszystkim faktura taka nie zawiera wyszczególnionej kwoty netto, kwoty podatku oraz kwoty marży. Musi natomiast zawierać wskazane wcześniej oznaczenie.

Odwrotne obciążenie

Generalną zasadą jest obowiązek rozliczenia podatku VAT od sprzedaży towaru czy usługi przez dostawcę (usługodawcę). Jednak w przypadku sprzedaży niektórych towarów ustawodawca przewidział szczególne zasady rozliczania VAT należnego, polegające na przeniesieniu obowiązku rozliczenia VAT z tytułu dostawy towaru ze sprzedawcy na nabywcę, który staje się także podmiotem uprawnionym do odliczenia podatku naliczonego od tej transakcji. Mechanizm ten ma zastosowanie do towarów wskazanych w załączniku nr 11 do ustawy o VAT, jeśli łącznie spełnione są przesłanki wynikające z art. 17 ust. 1 pkt 7 tej ustawy, mianowicie:

a) dokonującym ich dostawy jest podatnik, o którym mowa w art. 15, u którego sprzedaż nie jest zwolniona od podatku na podstawie art. 113 ust. 1 i 9,

b) nabywcą jest podatnik, o którym mowa w art. 15, zarejestrowany jako podatnik VAT czynny,

c) dostawa nie jest objęta zwolnieniem, o którym mowa w art. 43 ust. 1 pkt 2 lub art. 122.

Rozliczanie VAT w ramach mechanizmu odwrotnego obciążenia ma również zastosowanie do usług budowlanych wymienionych w poz. 2-48 załącznika nr 14 do ustawy o VAT świadczonych przez podwykonawcę, jeśli łącznie spełnione są warunki określone w art. 17 ust. 1 pkt 8 ustawy o VAT, tj.:

• usługodawcą jest podatnik, o którym mowa w art. 15, u którego sprzedaż nie jest zwolniona od podatku na podstawie art. 113 ust. 1 i 9,
   
• usługobiorcą jest podatnik, o którym mowa w art. 15, zarejestrowany jako podatnik VAT czynny.

W przypadku gdy wskazane warunki zostaną spełnione, dostawca towaru lub podwykonawca usługi jest zwolniony z obowiązku odprowadzenia podatku należnego z tego tytułu do urzędu skarbowego. Wystawia natomiast fakturę niezawierającą stawki VAT, sumy wartości sprzedaży netto oraz kwoty podatku od tej sumy. Na fakturze musi natomiast zamieścić wyrazy: "odwrotne obciążenie". Wymaga tego art. 106e ust. 1 pkt 18 ustawy o VAT.

Należy wskazać, że wprawdzie ustawodawca m.in. w załącznikach do ustawy o VAT (w tym m.in. w załączniku nr 11 do ustawy o VAT zawierającym wykaz towarów objętych mechanizmem odwrotnego obciążenia oraz w załączniku nr 14 do ustawy o VAT zawierającym wykaz usług, do których stosuje się mechanizm odwrotnego obciążenia) powołuje symbole PKWiU przy poszczególnych towarach bądź usługach. Umieszczanie przez sprzedawcę tego symbolu na fakturze nie jest obowiązkowe. Nie ma jednak przeszkód, aby taki symbol podawać.

Ponadto wyrazy "odwrotne obciążenie" powinny zawierać faktury w przypadku dostawy towarów lub wykonania usługi, dla których obowiązanym do rozliczenia podatku, podatku od wartości dodanej lub podatku o podobnym charakterze jest nabywca towaru lub usługi.

Samofakturowanie

Podmiotami, które zobowiązane są wystawić fakturę dokumentującą transakcję podlegającą opodatkowaniu, co do zasady, są podmioty, które dokonały dostawy towaru czy świadczyły usługę. W ustawie o VAT przewidziano wyjątki od tej zasady. Na podstawie art. 106d ust. 1 ustawy o VAT podatnik nabywający towary lub usługi od innego przedsiębiorcy może wystawiać w jego imieniu i na jego rzecz faktury dokumentujące:

• dokonanie sprzedaży przez podatnika na rzecz tego podmiotu,
   
• otrzymanie należności, o której mowa w art. 106b ust. 1 pkt 4 ustawy o VAT, np. zaliczki, oraz
   
• dostawę towarów lub świadczenie usług, o których mowa w art. 106a pkt 2 lit. b) ustawy o VAT,

jeżeli wcześniej zawarli oni umowę w sprawie wystawiania faktur w imieniu i na rzecz tego podatnika, w której została określona procedura zatwierdzania poszczególnych faktur przez podatnika dokonującego tych czynności.

Faktury może wystawiać w imieniu i na rzecz podatnika również upoważniona przez niego osoba trzecia, w szczególności jego przedstawiciel podatkowy, o którym mowa w art. 18a ustawy o VAT (art. 106d ust. 2 ustawy o VAT).

We wskazanych przypadkach faktury muszą zawierać dodatkowe oznaczenie. Jak wskazuje art. 106e ust. 1 pkt 17 ustawy o VAT, faktury, o których mowa w art. 106d ust. 1, powinny zawierać dodatkowo wyraz "samofakturowanie".

Faktury VAT RR

W przypadku transakcji z rolnikami ryczałtowymi obowiązują szczególne procedury. Zostały one uregulowane w art. 116 ustawy o VAT. Z przepisu tego wynika, że podatnik VAT nabywający produkty rolne od rolnika ryczałtowego fakturę dokumentującą nabycie tych produktów wystawia w dwóch egzemplarzach. Oryginał faktury przekazywany jest dostawcy.

Faktura dokumentująca nabycie produktów rolnych powinna być oznaczona jako "Faktura VAT RR" i zawierać elementy wskazane w art. 116 ust. 2 ustawy o VAT (patrz ramka).