Jak płacą w UE?

Celem harmonizacji systemów podatkowych krajów członkowskich Unii Europejskiej jest zniesienie barier dla wolnej konkurencji. Ujednolicane są przede wszystkim podatki pośrednie, a więc VAT i akcyza. Harmonizacja podatków bezpośrednich (podatki dochodowe od osób fizycznych i prawnych) nie jest do tej pory przewidziana, jednakże umożliwia ją art. 100 Traktatu o Wspólnocie Europejskiej.

Konstrukcja polskiego podatku VAT jest podobna do unijnej. Zasadnicza różnica występuje w samej nazwie tego podatku. W Polsce jest to podatek od towarów i usług (PTU), natomiast w Unii podatek od wartości dodanej (VAT). W nowej ustawie, która wejdzie w życie w 2004 r. ustawodawca nie pokusił się o zmianę dotychczasowej nazwy zarówno w tytule ustawy jak i w przepisie art. 1 ust.1., który stanowi, iż ustawa reguluje opodatkowanie podatkiem od towarów i usług. W konsekwencji utrzymany zostanie formalny stan prawny, w którym nazwa podatku nie oddaje jego charakteru. Opodatkowanie wartości dodanej (VAT) stanowi o istocie tego podatku. Podatek VAT ma bowiem z założenia pozostać podatkiem neutralnym dla podatnika.

Kolejnym wyłącznie polskim zapisem jest kaucja gwarancyjna. Nowa ustawa zakłada, iż jednym z warunków uzyskania przez podatnika wpisu do rejestru UE będzie złożenie przez niego w urzędzie skarbowym kaucji gwarancyjnej, zabezpieczenia majątkowego lub gwarancji bankowych na kwotę 0,4 mln PLN. Dotyczyć to będzie podatników, którzy kooperują z innymi przedsiębiorstwami z państw Wspólnoty i którzy zarejestrowali się jako podatnicy PTU a rozpoczęli wykonywanie czynności opodatkowanych podatkiem PTU w okresie krótszym niż 12 miesięcy przed wejściem w życie niniejszej ustawy lub którzy zarejestrują się i będą wykonywać te czynności po wejściu w życie tej ustawy. Obowiązek ten zatem znacznie ograniczy możliwości polskich przedsiębiorstw handlujących z UE. Powyższy zapis nie jest zgodny z unijną zasadą swobody przepływu towarów i usług, gdyż znacznie ogranicza działalność przedsiębiorstw.

Stawka podatku PTU w Polsce należy do najwyższych w Europie (22%). Wyższe stawki obowiązują w Szwecji i Danii (25%). W pozostałych państwach stawka ta kształtuje się na niższym poziomie. Przykładowo w Luksemburgu wynosi ona 15%, Niemczech - 16%, natomiast w Wielkiej Brytanii - 17,5%.

W zakresie podatków bezpośrednich Unia pozostawia krajom członkowskim swobodę - należy jedynie unikać regulacji, które mogłyby ograniczać swobodę przepływu kapitału. Unia dąży do ujednolicenia opodatkowania wszystkim firm, aby zapewnić im jednakowe warunki prowadzenia działalności gospodarczej.

Unia Europejska nie rozważa harmonizacji w zakresie opodatkowania osób fizycznych. Stoi na stanowisku, iż podatek ten jest ważnym instrumentem polityki gospodarczej poszczególnych państw. Dlatego też Polski rząd ma pełną swobodę - wprowadzenie dochodowego podatku liniowego dla osób fizycznych nie jest więc niczym ograniczone.