Jak uciec przed VAT-em?

Dlatego też niektórzy przedsiębiorcy po kilku latach prowadzonej działalności gospodarczej będąc podatnikiem VAT, decydują się na powrót do zwolnienia podmiotowego od VAT. Jednak aby móc to uczynić muszą spełnić określone warunki.

Ustawodawca postanowił, że ze zwolnienia podmiotowego mogą korzystać tzw. drobni przedsiębiorcy. Należą do nich podatnicy, u których wartość sprzedaży opodatkowanej (bez VAT) nie przekroczyła łącznie w poprzednim roku podatkowym (jak i bieżącym) określonego przepisami o VAT limitu (art. 113 ust. 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o VAT - Dz. U. nr 54, poz. 535 ze zm.).

Należy pamiętać, że przy ustalaniu wartości sprzedaży opodatkowanej nie bierze się pod uwagę:

- odpłatnej dostawy towarów oraz odpłatnego świadczenia usług zwolnionych od podatku,

- towarów, które na podstawie przepisów o podatku dochodowym są zaliczane przez podatnika do środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych podlegających amortyzacji.

Przepisy o VAT wymieniają także czynności, których wykonywanie wyklucza możliwość stosowania zwolnienia podmiotowego od VAT. Do czynności tych zaliczyć należy m.in. dostawy wyrobów z metali szlachetnych lub z udziałem tych metali czy dostawy niektórych towarów opodatkowanych podatkiem akcyzowym.

Wysokość limitu

Do końca roku limit, o którym była mowa wcześniej, równy jest kwocie wyrażonej w złotych odpowiadającej równowartości 10.000 euro. Kwota ta wynosi 39.700 zł.

Natomiast od 1 stycznia 2008 r. wartość sprzedaży opodatkowanej uprawniająca do korzystania ze zwolnienia podmiotowego od VAT określona będzie w złotych i wynosić będzie 50.000 zł. Zwrócić należy uwagę na to, że kwota uprawniająca do zwolnienia podmiotowego w 2008 r. będzie wyższa o 10.300 zł w porównaniu z kwotą obowiązującą w 2007 r.

Podatnicy, którzy nie chcą być podatnikami VAT w 2008 r. i zamierzają w dalszym ciągu korzystać ze zwolnienia podmiotowego od VAT, muszą już w tym roku zwrócić uwagę na wysokość swojej sprzedaży. Wynika to z faktu, że pomimo iż podatnik nie przekroczy kwoty uprawniającej do zwolnienia od VAT obwiązującej w 2008 r. (50.000 zł), to z uwagi na to, że przekroczy kwotę uprawniającą do tego zwolnienia obowiązującą jeszcze w 2007 r. (39.700 zł) nie będzie mógł skorzystać ze zwolnienia od VAT w 2008 r. Oznacza to, że podatnik - dotychczas korzystający ze zwolnienia podmiotowego od VAT - będzie musiał dokonać rejestracji na VAT.

Rezygnacja z VAT

Bycie czynnym podatnikiem VAT nie oznacza, że podatnik nie może wybrać zwolnienia podmiotowego od VAT. Jednak jak zaznaczono wcześniej skorzystanie z tej opcji ograniczone jest koniecznością spełnienia określonych warunków.

Przede wszystkim podatnik, który utracił prawo do zwolnienia podmiotowego od VAT lub z niego zrezygnował może dopiero po upływie 3 lat, licząc od końca miesiąca, w którym utracił prawo do zwolnienia lub zrezygnował z tego prawa, ponownie skorzystać ze zwolnienia od VAT.

Ponadto zarówno w roku poprzedzającym rok, w którym podatnik zamierza powrócić do tego zwolnienia, a także w roku bieżącym wartość sprzedaży opodatkowanej nie może przekroczyć określonego przepisami o VAT limitu sprzedaży.

Przykład

Podatnik z uwagi na przekroczenie limitu obrotów utracił z dniem 15 maja 2003 r. prawo do korzystania ze zwolnienia podmiotowego od VAT. Przez okres od 15 maja 2003 r. do końca grudnia 2007 r. był podatnikiem VAT. Kwota sprzedaży w poszczególnych latach przedstawiała się następująco: w 2003 r. - 50.000 zł, w 2004 r. - 90.000 zł, w 2005 r. - 72.000 zł, w 2006 r. - 60.000 zł, w 2007 r. - 34.000 zł. Z uwagi na to, że osiąga niewielkie obroty, zamierza powrócić do korzystania ze zwolnienia podmiotowego od VAT od stycznia 2008 r. Może tego dokonać, bowiem obrót za 2007 r. nie przekroczył kwoty 50.000 zł (limitu obowiązującego w 2008 r.), a od momentu utraty prawa do korzystania ze zwolnienia podmiotowego od VAT minęły już trzy lata. Zatem zawiadamiając naczelnika urzędu skarbowego w grudniu br. o powrocie do korzystania ze zwolnienia podmiotowego od VAT, podatnik faktycznie będzie mógł korzystać ze zwolnienia od 1 stycznia 2008 r.

Zgłoszenie o zaprzestaniu wykonywania czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem VAT nie może być złożone w dowolnej formie. Odpowiednim do tego jest formularz VAT-Z. Zgłoszenie to stanowi dla naczelnika urzędu skarbowego podstawę do wykreślenia podatnika z rejestru jako podatnika VAT. Urzędem właściwym do przyjęcia zgłoszenia jest urząd właściwy w ostatnim dniu wykonywania czynności podlegających opodatkowaniu.

Brak obowiązku sporządzania spisu z natury

W przepisie art. 14 ustawy o VAT wymienione są sytuacje, kiedy podatnik zobowiązany jest do sporządzenia spisu z natury towarów, które po nabyciu nie były przedmiotem dostawy.

Obowiązek taki powstaje w przypadku:

- rozwiązania spółki cywilnej lub handlowej niemającej osobowości prawnej,

- zaprzestania przez podatnika będącego osobą fizyczną wykonywania czynności podlegających opodatkowaniu,

- niewykonywania czynności podlegających opodatkowaniu przez co najmniej 10 miesięcy w przypadku podatnika będącego osobą fizyczną.

W świetle powyższego stwierdzić należy, że podatnicy, którzy na podstawie art. 113 ust. 11 ustawy o VAT ponownie skorzystają ze zwolnienia od podatku VAT, nie mają obowiązku sporządzania spisu z natury. Przepis art. 14 ustawy nie nakłada na podatnika takiego obowiązku. Podatnik rezygnując z bycia podatnikiem VAT nie zaprzestaje jednocześnie wykonywania czynności podlegających opodatkowaniu VAT. Wykonuje je w dalszym ciągu, jedynie z tą różnicą że działa jako podatnik zwolniony od VAT.

Kolejna wątpliwość nurtująca podatników, którzy zamierzają powrócić do korzystania ze zwolnienia podmiotowego od VAT, związana jest ze zwrotem odliczonego podatku naliczonego VAT od posiadanych przez podatnika zarówno środków obrotowych, jak i środków trwałych. Problem ten zostanie omówiony w kolejnym numerze Gazety Podatkowej.

autor: Aleksandra Węgielska