Kiedy dostawa budynków jest zwolniona z VAT?
Sprzedaż budynku zasadniczo może korzystać ze zwolnienia od podatku VAT. Wyłączenie z tego zwolnienia nastąpi w przypadku, gdy dostawa jest dokonywana w ramach pierwszego zasiedlenia lub przed nim oraz gdy od momentu pierwszego zasiedlenia nie minęły co najmniej dwa lata.
Warunki zwolnienia z VAT
Zasady opodatkowania dostawy budynków uregulowane są m.in. w art. 43 ust. 1 pkt 10-10a oraz ust. 10 ustawy o VAT.
Jak wskazano w art. 43 ust. 1 pkt 10 ustawy o VAT, zwalnia się od podatku dostawę budynków, budowli lub ich części, z wyjątkiem gdy:
a) dostawa jest dokonywana w ramach pierwszego zasiedlenia lub przed nim,
b) pomiędzy pierwszym zasiedleniem a dostawą budynku, budowli lub ich części, upłynął okres krótszy niż 2 lata.
Budynek to obiekt budowlany, który jest trwale związany z gruntem, wydzielony z przestrzeni za pomocą przegród budowlanych oraz posiada fundamenty i dach.
Przez pierwsze zasiedlenie rozumieć należy oddanie do użytkowania, w wykonaniu czynności podlegających opodatkowaniu, pierwszemu nabywcy lub użytkownikowi budynków, budowli lub ich części, po ich:
a) wybudowaniu lub
b) ulepszeniu, jeżeli wydatki poniesione na ulepszenie, w rozumieniu przepisów o podatku dochodowym, stanowiły co najmniej 30% wartości początkowej.
Tak więc zasadniczo sprzedaż każdego budynku może korzystać ze zwolnienia. Na prawo do zwolnienia właściwie nie ma wpływu fakt, że w chwili nabycia podatnik miał prawo do odliczenia podatku naliczonego, jeżeli dostawa dokonywana jest po upływie dwóch lat od pierwszego zasiedlenia.
Dodatkowo należy podkreślić, iż jak wskazują organy podatkowe w interpretacjach podatkowych, oddanie do użytkowania budynku powinno nastąpić w ramach czynności podlegającej opodatkowaniu, a za takie można rozumieć m.in. objęcie we władanie budynku, budowli lub ich części przez pierwszego nabywcę lub pierwszego użytkownika. Przedmiotowa nieruchomość nie musi być faktycznie zamieszkała, lecz winna być przejęta przez nabywcę do użytkowania. Wydanie budynku nabywcy winno nastąpić w ramach wykonania przez sprzedającego czynności podlegających opodatkowaniu. Ponadto za oddanie do użytkowania w ramach czynności podlegających opodatkowaniu, uznać należy nie tylko sprzedaż, ale również zawarcie umowy najmu i dzierżawy. Zatem pierwszym zasiedleniem będzie także moment oddania budynku do użytkowania pierwszemu najemcy (dzierżawcy). Tak wyjaśnił Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu w interpretacji indywidualnej z dnia 11 marca 2011 r., nr ILPP1/443-1302/10-4/MK.
Ponadto w punkcie 10a wcześniej wymienionego przepisu określono także przypadki, w których możliwe jest zwolnienie z opodatkowania dostawy budynków przed upływem dwóch lat od ich zasiedlenia. Jak bowiem wskazano w tym przepisie zwalnia się od podatku dostawę budynków, budowli lub ich części nieobjętą zwolnieniem, o którym mowa w art. 43 ust. 1 pkt 10, pod warunkiem że:
a) w stosunku do tych obiektów nie przysługiwało dokonującemu ich dostawy prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego,
b) dokonujący ich dostawy nie ponosił wydatków na ich ulepszenie, w stosunku do których miał prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego, a jeżeli ponosił takie wydatki, to były one niższe niż 30% wartości początkowej tych obiektów.
Jak ponadto wynika z art. 43 ust. 7a ustawy, warunku, o którym mowa powyżej w lit. b), nie stosuje się, jeżeli budynki, budowle lub ich części w stanie ulepszonym były wykorzystywane przez podatnika do czynności opodatkowanych przez co najmniej 5 lat.
Gdy dostawa budynku nastąpi po upływie dwóch lat od jego pierwszego zasiedlenia, wówczas korzystać będzie ze zwolnienia od podatku.
Czy zawsze zwolnienie z VAT jest korzystne?
W przypadku gdy sprzedawany jest budynek podatnicy (strony transakcji) mogą być zainteresowani skorzystaniem ze zwolnienia z VAT, ale także mogą być zainteresowani opodatkowaniem tej dostawy. Jeżeli przedmiotem dostawy zwolnionej z VAT jest używany budynek, przy nabyciu którego sprzedającemu przysługiwało prawo do odliczenia VAT, okazać się może, że przy jego sprzedaży dokonywanej w tzw. okresie korekty, wynoszącym w przypadku nieruchomości 10 lat, licząc od roku, w którym zostały oddane do użytkowania będzie on zobowiązany do korekty odliczonego VAT. Korekta ta nie będzie dotyczyła całego odliczonego podatku, lecz jedynie części proporcjonalnej do pozostałego okresu korekty (patrz przykład 1).
Gdyby transakcja omawiana w przykładzie 1 została opodatkowana, to sprzedawca nie musiałby korygować uprzednio odliczonego VAT, a nabywca (podatnik VAT) miałby prawo do jego odliczenia.
Podatnicy sprzedający używane budynki, które na podstawie art. 43 ust. 10 ustawy o VAT mogą korzystać ze zwolnienia, w szczególnych przypadkach ich sprzedaż mogą opodatkować.
Warunkiem dla opodatkowania tej dostawy jest, by zarówno dokonujący dostawy, jak i nabywca obiektu byli zarejestrowanymi czynnymi podatnikami VAT i aby złożyli stosowne oświadczenie w urzędzie skarbowym właściwym dla nabywcy.
Oświadczenie musi zawierać:
- imiona i nazwiska lub nazwę, adresy oraz numery identyfikacji podatkowej dokonującego dostawy i nabywcy,
- planowaną datę zawarcia umowy dostawy budynku,
- adres tego budynku.
|
Przykład 1 W 2006 r. podatnik nabył budynek, odliczając 100.000 zł VAT. W 2011 r. budynek ten został sprzedany jako zwolniony z VAT. Ponieważ do końca okresu korekty pozostało pięć lat, podatnik w miesiącu sprzedaży powinien skorygować "in minus" 5/10 odliczonego podatku, tj. kwotę 50.000 zł.
Podatnik VAT w styczniu 2009 r. zakupił budynek magazynowy za cenę netto 200.000 zł plus VAT w kwocie 44.000 zł VAT, który został odliczony w całości. Budynek został oddany do używania w roku 2009. Podatnik we wrześniu 2011 r. podjął decyzję o sprzedaży obiektu. Sprzedaż korzysta ze zwolnienia z VAT na mocy art. 43 ust. 1 pkt 10. Zakładamy, że obiekt zostanie sprzedany za kwotę 300.000 zł. Podatnik w deklaracji za wrzesień będzie zobowiązany dokonać korekty odliczonego VAT z tytułu nabycia nieruchomości. Ponieważ obiekt był używany dwa lata na potrzeby działalności, zatem korekta (in minus) wyniesie: 44.000 zł × 8/10 = 35.200 zł. Załóżmy, że strony transakcji zdecydują się na opodatkowanie transakcji. Cenę netto sprzedaży ustaliły na poziomie 320.000 zł. VAT należny liczony rachunkiem w stu wyniesie: 320.000 zł × 23/123 = 59.837,40 zł. Nabywca będący czynnym podatnikiem VAT odliczy ten podatek. Pamiętać należy, że dodatkową korzyścią związaną z wyborem opodatkowania w przypadku dostawy, której przedmiotem jest używana nieruchomość, jest uniknięcie konieczności uiszczenia podatku od czynności cywilnoprawnych. |
Podstawa prawna
Ustawa z dnia 11.03.2004 r. o VAT (Dz. U. z 2011 r. nr 177, poz. 1054)
autor: Aleksandra Węgielska
Gazeta Podatkowa nr 74 (802) z dnia 2011-09-15