Konsekwencje złożenia małżeńskiego zeznania podatkowego

Polecamy: PIT 2017

Wspólna nadpłata

Małżonkowie mają prawo do łącznego opodatkowania swoich dochodów w przypadku spełnienia wymogów określonych w art. 6 ustawy o pdof (patrz ramka).

Bezpłatny program PIT Gofin 2017 do wypełniania rocznych zeznań podatkowych dostępny jest w serwisie www.gofin.pl.

Rezultatem złożenia przez małżonków wspólnego zeznania podatkowego może być napłata podatku dochodowego. Wierzytelność o zwrot tej kwoty jest solidarna. Wynika tak z art. 92 § 3 Ordynacji podatkowej. Do wierzytelności o zwrot wspólnej nadpłaty stosuje się przepisy Kodeksu cywilnego o wierzytelnościach cywilnoprawnych. Stanowią one, że dłużnik może spełnić całe świadczenie do rąk jednego z wierzycieli solidarnych, a przez zaspokojenie któregokolwiek z nich dług wygasa względem wszystkich. Dłużnik ma prawo spełnić świadczenie, według swego wyboru, do rąk któregokolwiek z wierzycieli.

Każdy z małżonków ma zatem prawo do otrzymania całej nadpłaty wynikającej ze wspólnego zeznania podatkowego. Urząd skarbowy może ją natomiast zwrócić dowolnie wybranemu małżonkowi. Nadpłata może być przy tym zaliczona na poczet zaległości podatkowych tylko jednego małżonka. Zwrot musi być bowiem dokonany z uwzględnieniem zasad zaliczania nadpłaty na zobowiązania podatnika, a te nakazują zarachowanie jej z urzędu na zaległości podatkowe wraz z odsetkami za zwłokę, odsetki za zwłokę od nieuregulowanych w terminie zaliczek na podatek, koszty upomnienia oraz bieżące zobowiązania podatkowe (por. wyrok NSA z dnia 12 września 2017 r., sygn. akt I FSK 2199/15).

Dług małżonków

Małżonkowie, którzy korzystają z prawa do łącznego opodatkowania swoich dochodów, odpowiadają solidarnie za zapłatę podatku wynikającego ze wspólnego zeznania podatkowego. Każdy z nich ma prawo i obowiązek uregulować całą kwotę.

Urząd skarbowy może zająć na spłatę nieuregulowanego w terminie wspólnego podatku wszystko, co małżonkowie posiadają, z wyjątkiem rzeczy i praw niepodlegających egzekucji. Małżonkowie odpowiadają za ten podatek majątkiem wspólnym oraz swoimi majątkami osobistymi. Tytuł wykonawczy wystawiony na małżonków w związku z przystąpieniem do egzekucji podatku wynikającego z ich wspólnego zeznania podatkowego musi być doręczony obojgu. Oboje są bowiem dłużnikami. Adresatem przesyłek zawierających tytuły wykonawcze nie może być tylko jeden z małżonków (por. wyrok NSA z dnia 11 stycznia 2017 r., sygn. akt II FSK 3770/14). Zajęcie składnika majątku małżonka lub małżonków - zastosowanie środka egzekucyjnego - powoduje przerwanie biegu terminu przedawnienia wspólnego zobowiązania podatkowego, pod warunkiem powiadomienia zainteresowanych o podjętych działaniach. Nie jest jednak konieczne zawiadomienie obojga małżonków. Małżonkowie łącznie opodatkowani są jednym podmiotem w postępowaniu egzekucyjnym. Ciąży na nich wspólne zobowiązanie podatkowe. Doręczenie zawiadomienia o zastosowaniu środka egzekucyjnego jednemu małżonkowi wywołuje skutek względem obojga. W konsekwencji wystarczy, że zawiadomienie otrzyma tylko mąż albo tylko żona, aby nastąpiło przerwanie biegu terminu przedawnienia ich zobowiązania podatkowego (por. wyrok NSA z dnia 22 stycznia 2016 r., sygn. akt II FSK 2961/13).

W przypadku gdy jeden z małżonków umrze przed zapłatą podatku wykazanego we wspólnym rozliczeniu, drugi przejmuje pełną odpowiedzialność za jego uiszczenie. Wyłączona jest w tym zakresie odpowiedzialność innych osób (spadkobierców).

Jedna strona

Należy pamiętać o specyfice postępowania podatkowego dotyczącego łącznego opodatkowania dochodów małżonków. Małżonkowie są jedną stroną tego postępowania. Każdy z nich jest uprawniony do działania w imieniu obojga. Stanowi o tym art. 133 § 3 Ordynacji podatkowej.

Organ podatkowy ma obowiązek prowadzenia jednego postępowania podatkowego i wydania jednej decyzji wobec obojga małżonków. Podejmowane przez niego czynności procesowe odnoszą skutek wobec każdego z małżonków (por. wyrok NSA z dnia 7 listopada 2017 r., sygn. akt II FSK 2605/15). Każdy małżonek z osobna powinien mieć jednak zagwarantowane przestrzeganie jego praw, np. do wniesienia odwołania od decyzji. Małżonkowie są co prawda jedną stroną postępowania podatkowego, ale ta "strona" składa się z dwóch osób fizycznych, z których każda objęta jest ochroną prawną (por. wyrok WSA w Kielcach z dnia 12 października 2017 r., sygn. akt I SA/Ke 473/17).