Na umowy zlecenia polskie firmy coraz chętniej zatrudniają obywateli Ukrainy i Białorusi. Należności uzyskiwane w ramach tych umów stanowią dla tych osób przychody z działalności wykonywanej osobiście (art. 13 pkt 8 ustawy o pdof). Od takich przychodów uzyskiwanych przez osobę, która nie jest polskim rezydentem podatkowym, co do zasady, pobiera się podatek dochodowy w formie ryczałtu w wysokości 20% przychodu (art. 29 ust. 1 pkt 1 ustawy o pdof). Płatnik pobiera ten podatek bez względu na to, czy podatnik ma miejsce zamieszkania na terytorium Polski w rozumieniu art. 3 ust. 1a ustawy o pdof, jeżeli uzyska od tego podatnika certyfikat rezydencji (art. 41 ust. 9 ustawy o pdof). Przypomnijmy, że za osobę mającą miejsce zamieszkania na terytorium Polski uważa się osobę fizyczną, która posiada w Polsce centrum interesów osobistych lub gospodarczych (ośrodek interesów życiowych) lub przebywa w Polsce dłużej niż 183 dni w roku podatkowym (szerzej na ten temat pisaliśmy w GP nr 82 z 2017 r. na str. 5).
Jeżeli obcokrajowiec-zleceniobiorca dostarczy płatnikowi certyfikat rezydencji wydany przez zagraniczny organ podatkowy, który potwierdza, że wskazana w nim osoba jest rezydentem podatkowym w danym kraju, to certyfikat taki upoważnia płatnika do uwzględnienia przepisów o unikaniu podwójnego opodatkowania (art. 29 ust. 2 oraz art. 30 ust. 9 ustawy o pdof).
Z umów o unikaniu podwójnego opodatkowania zawartych przez Polskę z Ukrainą i Białorusią wynika, że dochody, które osoba mająca miejsce zamieszkania w umawiającym się państwie osiąga z wykonywania wolnego zawodu albo z innej działalności o samodzielnym charakterze, podlegają opodatkowaniu tylko w tym państwie, chyba że osoba ta dysponuje zwykle stałą placówką w drugim umawiającym się państwie dla wykonywania swej działalności. Jeżeli dysponuje ona taką stałą placówką, to dochody mogą być opodatkowane w drugim państwie, jednak tylko w takim zakresie, w jakim mogą być przypisane tej stałej placówce. Trzeba jednak zaznaczyć, że dla potrzeb określenia czy w danym przypadku usługodawca posiada taką stałą placówkę na terytorium Polski, każdy przypadek należy analizować oddzielenie. W opinii resortu finansów, w praktyce powinno się w tym celu ocenić, czy działalność usługodawcy ma charakter trwały i stanowi spójność pod względem geograficznym i handlowym.
Wobec tego jeżeli zleceniobiorca, mający miejsce zamieszkania na Ukrainie lub Białorusi przedłoży polskiemu zleceniodawcy certyfikat rezydencji i tym samym udokumentuje dla celów podatkowych miejsce zamieszkania na terytorium tego państwa oraz w Polsce nie dysponuje stałą placówką, to dochód osiągany przez tę osobę z tytułu umowy zlecenia będzie podlegał opodatkowaniu tylko na Ukrainie bądź odpowiednio na Białorusi. W efekcie na polskim zleceniodawcy-płatniku nie będzie ciążył obowiązek poboru 20% zryczałtowanego podatku.
Jak już wspomniano zastosowanie, w odniesieniu do przychodów z umowy zlecenia uzyskanych przez obcokrajowca-nierezydenta, stawki podatku wynikającej z umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania lub niepobranie (niezapłacenie) podatku w Polsce na podstawie tej umowy jest możliwe jedynie wówczas, gdy zleceniobiorca udokumentuje dla celów podatkowych swoje miejsce zamieszkania certyfikatem rezydencji. Stąd gdy zleceniodawca nie uzyska od zleceniobiorców będących obywatelami Ukrainy lub Białorusi, z którymi podpisze umowy zlecenia, certyfikatów rezydencji, to nie będzie mógł zastosować się do postanowień zawartych z Ukrainą i Białorusią umów o unikaniu podwójnego opodatkowania. To z kolei oznacza konieczność pobrania 20% zryczałtowanego podatku dochodowego od wypłacanych im należności. Podatek ten zleceniodawca, jako płatnik, powinien wpłacić na rachunek właściwego urzędu skarbowego w terminie do 20. dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym został on pobrany (art. 42 ust. 1 ustawy o pdof). Wpłaty dokonuje się do urzędu skarbowego, przy pomocy którego naczelnik urzędu skarbowego właściwy według miejsca zamieszkania płatnika wykonuje swoje zadania, a jeżeli płatnik nie jest osobą fizyczną - według siedziby bądź miejsca prowadzenia działalności, gdy płatnik nie posiada siedziby (art. 42 ust. 1 ustawy o pdof).
Gdy zleceniobiorca nie dostarczy płatnikowi certyfikatu rezydencji i posiada na terytorium Polski miejsce zamieszkania rozumiane jako centrum interesów życiowych, to jego dochody z umowy zlecenia są opodatkowane na zasadach ogólnych, czyli w sposób wskazany w art. 41 ustawy o pdof. To oznacza, że zleceniodawca jako płatnik, powinien pobierać od wypłacanego takiemu obcokrajowcowi wynagrodzenia za zlecenie zaliczkę na podatek dochodowy i przekazywać ją do 20. dnia następnego miesiąca na rachunek właściwego urzędu skarbowego.
Z kolei jeżeli podatnik nie posiada na terytorium RP centrum interesów osobistych lub gospodarczych i nie przedłoży zleceniodawcy certyfikatu rezydencji, ale jednocześnie przebywa w Polsce przez okres przekraczający 183 dni w roku podatkowym, to po przekroczeniu okresu 183 dni w roku podatkowym otrzymywane przez tę osobę przychody z umowy zlecenia podlegają opodatkowaniu na zasadach ogólnych. Oznacza to, że do jego opodatkowania stosuje się reguły wynikające z art. 41 ustawy o pdof.
Podstawa prawna
Ustawa z dnia 26.07.1991 r. o pdof (Dz. U. z 2016 r. poz. 2032 ze zm.)
autor: Agata Cieśla
