Podatkowe rozliczenie kosztów kształcenia pracowników

Istotny zakres szkolenia

Kodeks pracy zobowiązuje również pracodawców do wspierania pracowników w procesie podnoszenia kwalifikacji zawodowych. Z art. 103¹ § 1 K.p. (Dz. U. z 1998 r. nr 21, poz. 94 ze zm.) wynika, że pojęcie podnoszenia kwalifikacji zawodowych ma bardzo szeroki zakres i oznacza zdobywanie lub uzupełnianie wiedzy i umiejętności przez pracownika, z inicjatywy pracodawcy lub za jego zgodą. Przy obciążaniu kosztów podatkowych wydatkami na podnoszenie kwalifikacji zawodowych pracowników należy przede wszystkim wykazać, że istnieje związek pomiędzy przedmiotem tego szkolenia a zakresem obowiązków służbowych pracownika wynikającym z umowy o pracę oraz z rodzaju i charakteru działalności prowadzonej przez pracodawcę. Jeżeli można wykazać istnienie takiego związku, to nic nie stoi na przeszkodzie, aby uznać, że wydatki pracodawcy na ten cel stanowią dla jego firmy koszty podatkowe, gdyż spełniają definicję kosztu podatkowego.

Prawidłowość takiej interpretacji omawianych zagadnień potwierdzają organy podatkowe. Przykładowo Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu w interpretacji z dnia 1.03.2013 r., nr ILPB3/423--491/12-4/AO, uznał, że wydatki ponoszone przez spółkę na kurs języka angielskiego dla jej pracowników, którego celem jest podnoszenie ich kwalifikacji zawodowych, może stanowić w spółce koszt podatkowy. Spółka wykazała bowiem, że umiejętności i wiedza zdobyta przez określonych pracowników w trakcie uczestnictwa w tych zajęciach jest niezbędna dla poprawnego wykonywania przez nich obowiązków pracowniczych. Ten sam organ podatkowy w interpretacji z dnia 28.04.2011 r., nr ILPB1/415-128/11-2/AO, potwierdził możliwość obciążania kosztów podatkowych wydatkami na dokształcenie zawodowe pracowników w zakresie umiejętności bezpiecznej jazdy po mieście. W tym przypadku chodziło o pracowników firmy świadczącej usługi budowlano-montażowe, którzy w ramach obowiązków służbowych poruszają się samochodami (m.in. handlowców, monterów i zaopatrzeniowców).

Szkolenia dla wybranych

Co ciekawe, organy podatkowe nie kwestionują zasadności obciążania kosztów firmowych szkoleniami drogimi, finansowanymi przez pracodawcę jednostkowo wybranym pracownikom. Przykładowo Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie w interpretacji z dnia 19.06.2012 r., nr IPPB3/423-210/ 12-2/PK1, uznał, że stanowią koszty podatkowe spółki wydatki na indywidualne szkolenia prowadzone w ramach tzw. coachingu (tj. indywidualne zajęcia prowadzone przez trenerów personalnych), na które spółka skierowała członków kadry zarządzającej wszystkich szczebli. W opinii spółki szkolenia takie były niezbędne, aby utrzymać wysoki poziom kwalifikacji kadry zarządzającej różnego szczebla - co przekłada się na wyniki ekonomiczne prowadzonej przez spółkę działalności.

Z kolei Dyrektor Izby Skarbowej w Bydgoszczy w interpretacji z dnia 8.11.2012 r., nr ITPB3/423-442/12/PST, zezwolił na rozliczenie w kosztach podatkowych spółki wydatków na odbycie w USA profesjonalnych studiów menedżerskich MBA przez pracownika zatrudnionego na stanowisku Dyrektora ds. Handlowych. W tym przypadku przyjął za spółką, że po takim szkoleniu pracownik będzie posiadał umiejętności i narzędzia, które przyczynią się do wzrostu przychodów pracodawcy poprzez zwiększenie sprzedaży oraz rozszerzenie rynków zbytu.

Pracowniczy przychód ze szkolenia

Po stronie pracowników, którym pracodawca dofinansowuje koszty kształcenia, każdorazowo powstanie przychód ze stosunku pracy, jednak zazwyczaj będzie on korzystał ze zwolnienia od podatku dochodowego. Z art. 21 ust. 1 pkt 90 ustawy o pdof wynika bowiem, że wolna od podatku dochodowego jest wartość świadczeń przyznanych, zgodnie z odrębnymi przepisami, przez pracodawcę na podnoszenie kwalifikacji zawodowych pracownika. Zwolnienie to nie obejmuje wynagrodzeń otrzymywanych za czas urlopu szkoleniowego oraz za czas zwolnień z całości lub części dnia pracy.

Organy podatkowe zasadniczo nie kwestionują zastosowania wskazanego zwolnienia podatkowego w odniesieniu do wartości szkolenia w sytuacji, gdy z uwagi na wykonywane przez pracownika obowiązki, posiadanie określonych umiejętności jest niezbędne w celu prawidłowego świadczenia pracy na danym stanowisku. Stąd w ich opinii przychodem korzystającym ze zwolnienia może być wartość: kursu językowego (por. interpretację nr IPPB4/415--1045/12-3/SP), szkolenia z zakresu zarządzania (ILPB1/415-154/13-4/AMN), a nawet opłaty za aplikację radcowską (ITPB2/ 415-305/13/MN), przewód doktorski (IBPBII/1/415-3/13/BJ) czy też za egzaminy związane ze zdobyciem uprawnień zawodowych (IBPBII/1/415-377/12/HK).

Inaczej jednak podchodzi fiskus do omawianego zagadnienia, gdy szkolenie pracownicze ma charakter wyjazdowy i wzbogacone zostanie dodatkowymi atrakcjami. W jego opinii koszt takiego szkolenia dotyczący części służbowej nie stanowi po stronie pracownika przychodu ze stosunku pracy. Jednak już wartość nabytych przez pracodawcę dla pracowników dodatkowych atrakcji w miejscu zakwaterowania, takich jak np. występ artystyczny, dyskoteka, gry zespołowe, spływy kajakowe, kuligi czy też zawody sportowe, należy uznać za podlegający opodatkowaniu pracowniczy przychód ze stosunku pracy.

Jednocześnie, w opinii organów podatkowych, do przychodu pracownika nie należy wliczać atrakcji jakie hotel lub ośrodek, w którym odbywa się szkolenie, udostępnia swoim gościom w cenie zakwaterowania, o ile mieszczą się one w standardowej ofercie tej placówki (por. interpretację Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z dnia 21.05.2013 r., nr IPPB2/415-241/13-2/EL).

Podstawa prawna

Ustawa z dnia 26.07.1991 r. o pdof (Dz. U. z 2012 r. poz. 361 ze zm.)

Ustawa z dnia 15.02.1992 r. o pdop (Dz. U. z 2011 r. nr 74, poz. 397 ze zm.)

autor: Agata Cieśla
Gazeta Podatkowa nr 74 (1011) z dnia 2013-09-16

GOFIN podpowiada