Sformalizowanie związku jest potrzebne do odmowy zeznań przed fiskusem

podatki

Wtorek, 11 września 2012 (16:17)

Zeznania świadków stanowią jeden z dowodów wykorzystywanych w postępowaniu podatkowym. Choć z zasady nikt nie ma prawa odmówić złożenia zeznań w charakterze świadka, od tej reguły istnieją jednak pewne wyjątki zarezerwowane np. dla małżonków, rodziców czy dzieci.

Organ podatkowy prowadząc postępowanie może wezwać w charakterze świadka każdego, kto w jego ocenie może posiadać informacje istotne dla wyjaśnienia sprawy. Ordynacja podatkowa, która zawiera regulacje dotyczące prowadzenia postępowania podatkowego, zawiera jednocześnie pewne ograniczenia w tym zakresie. Wymienia zarówno osoby, które nie mogą być świadkami, jak również którym przysługuje prawo do odmowy składania zeznań lub odpowiedzi na pytania.

Świadkami nie mogą być:

osoby niezdolne do postrzegania lub komunikowania swych spostrzeżeń;
osoby obowiązane do zachowania w tajemnicy informacji niejawnych na okoliczności objęte tajemnicą, jeżeli nie zostały, w trybie określonym obowiązującymi przepisami, zwolnione od obowiązku zachowania tej tajemnicy;
duchowni prawnie uznanych wyznań - co do faktów objętych tajemnicą spowiedzi.

Bliskie relacje z podatnikiem

Najszersze uprawnienia w tym zakresie przyznane zostały osobom, które są z podatnikiem w bardzo bliskich relacjach. Mogą one bowiem w ogóle odmówić składania zeznań. Oznacza to, że osoby te gdy zostaną wezwane przez fiskusa w celu złożenia zeznań w charakterze świadka, powinny stawić się w wyznaczonym miejscu i czasie. Przesłuchanie mogą jednak szybko zakończyć, korzystając z prawa odmowy składania zeznań. Prawo to przysługuje:

małżonkowi strony,
wstępnym, zstępnym i rodzeństwu strony,
powinowatym pierwszego stopnia,
osobom pozostających ze stroną w stosunku przysposobienia, opieki lub kurateli.

Biznes INTERIA.PL na Facebooku. Dołącz do nas i czytaj informacje gospodarcze

Prawo to trwa także po ustaniu małżeństwa, przysposobienia, opieki lub kurateli. Co ważne prawa takiego nie będą miały inne osoby, które mogą pozostawać ze stroną w bardzo bliskich relacjach, jak np. konkubenci albo narzeczeni. Do uchylenia się od zeznań przed fiskusem konieczne jest sformalizowanie relacji.

Odpowiedzialność karna i tajemnica zawodowa

Inną sytuacją jest prawo świadka do odmowy odpowiedzi na pytania. Osoby te nie mogą uchylić się w ogóle od składania zeznań, lecz we wskazanych sytuacjach mogą nie odpowiadać na pytanie.

Co ważne, tak samo jak w przypadku odmowy składania zeznań, również w przypadku odmowy odpowiedzi na pytanie organ podatkowy nie może z tego faktu wyciągać negatywnych konsekwencji dla strony. Taka sytuacja ma miejsce, gdy odpowiedź mogłaby narazić świadka lub jego bliskich wymienionych powyżej na odpowiedzialność karną, karną skarbową.

Jest to więc prawo, z którego mogą skorzystać te bliskie osoby, które nie odmówiły składania zeznań, lecz w trakcie przesłuchania zostały im zadane pytania, które zawierają wskazane zagrożenie. Świadek może odmówić odpowiedzi na pytania, także w sytuacji gdyby odpowiedź mogłaby spowodować naruszenie obowiązku zachowania ustawowo chronionej tajemnicy zawodowej (taki obowiązek mają m.in. doradcy podatkowi, adwokaci).

Elżbieta Węcławik, Małgorzata Jawińska