Składki ZUS na ubezpieczenia społeczne

W przypadku osób zatrudnionych, odliczeniu podlegają składki potrącone w roku 2Fot. Wojciech Traczyk /Agencja SE/East News

Podstawę obliczenia podatku stanowi dochód po odliczeniu kwot:

• składek określonych w ustawie z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych:

· zapłaconych w roku podatkowym bezpośrednio na własne ubezpieczenia emerytalne, rentowe, chorobowe oraz wypadkowe podatnika oraz osób z nim współpracujących,

· potrąconych w roku podatkowym przez płatnika ze środków podatnika,

• składek zapłaconych w roku podatkowym ze środków podatnika na obowiązkowe ubezpieczenie społeczne podatnika lub osób z nim współpracujących, zgodnie z przepisami dotyczącymi obowiązkowego ubezpieczenia społecznego obowiązującymi w innym niż Rzeczpospolita Polska państwie członkowskim Unii Europejskiej lub w innym państwie należącym do Europejskiego Obszaru Gospodarczego lub w Konfederacji Szwajcarskiej.

Odliczeniu od dochodu podlegają składki na ubezpieczenie społeczne zapłaconych w roku podatkowym bezpośrednio na własne ubezpieczenia emerytalne, rentowe, chorobowe oraz wypadkowe podatnika oraz osób z nim współpracujących.

Składki ZUS nie odliczone w danym roku nie przechodzą do odliczenia na rok następny, ulga przepada.

Odliczeniu podlegają składki zapłacone w roku 2011 (liczy się data przelewu czy wpłaty), bez względu na to, jakiego okresu dotyczą, czy są to składki za okresy bieżące czy też za okresy zaległe czy przyszłe. W przypadku składek za okresy minione nie podlegają odliczeniu kwoty odsetek oraz kosztów upomnień, zatem w takich wypadkach dokonane wpłaty przed odliczeniem powinny zostać przeliczone na kwotę zaległości oraz kwotę odsetek i innych opłat, które odliczeniu nie podlegają.

Wydatki z tytułu składek ZUS podlegają odliczeniu od dochodu, jeżeli:

• nie zostały zaliczone do kosztów uzyskania przychodów lub

• nie zostały odliczone od przychodu przez ryczałtowców

• lub od dochodu w ramach podatku tonażowego, oraz

• jeżeli nie zostały zwrócone podatnikowi w jakiejkolwiek formie.

Nie podlegają odliczeniu składki, których podstawę wymiaru stanowi dochód (przychód) zwolniony od podatku na podstawie ustawy (np. ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych), oraz składek, których podstawę wymiaru stanowi dochód, od którego na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku (rozporządzeniem Ministra Finansów);

Podstawą odliczenia jest dowód zapłaty, może to być blankiet wpłaty, przelew, wyciąg bankowy lub nawet zaświadczenie z ZUS o kwotach wpłaconych w danym roku czy innym okresie.

Na takich samych zasadach odliczamy składki zapłacone za osoby współpracujące - w takim bowiem przypadku płatnikiem składek ZUS jest przedsiębiorca, a nie osoba współpracująca.

W przypadku osób zatrudnionych, odliczeniu podlegają składki potrącone w roku 2011 (liczy się data wypłaty wynagrodzenia, bo wtedy następuje potrącenie), bez względu na to, jakiego okresu dotyczą, czy są to składki za okresy bieżące czy też za okresy zaległe czy przyszłe.

Podatnik nie musi się jednak martwić o ustalenie dokładnej kwoty, bowiem płatnik poda ją w rocznej informacji podatkowej np. PIT-11. Wystarczy przepisać ją do zeznania rocznego.

Składki ZUS odliczamy w dowolnych proporcjach w jednym ze składanych zeznań podatkowych - PIT-36, PIT-36L, PIT-37, PIT-28 czy w ramach podatku tonażowego. Ważne, aby tej samej składki nie odliczyć wielokrotnie.

W PIT rocznym odliczyć można również składki zapłacone w roku podatkowym ze środków podatnika (czyli bezpośrednio przez podatnika lub za pośrednictwem płatnika, pracodawcy) na obowiązkowe ubezpieczenie społeczne podatnika lub osób z nim współpracujących, zgodnie z przepisami dotyczącymi obowiązkowego ubezpieczenia społecznego obowiązującymi w innym niż Rzeczpospolita Polska państwie członkowskim Unii Europejskiej lub w innym państwie należącym do Europejskiego Obszaru Gospodarczego (Norwegia, Islandia) lub w Konfederacji Szwajcarskiej.

Nie dają prawa do odliczenia składki, które zostały odliczone od dochodu czy podatku za granicą w państwie członkowskim Unii Europejskiej lub w innym państwie należącym do Europejskiego Obszaru Gospodarczego (Norwegia, Islandia) lub w Konfederacji Szwajcarskiej. Oznacza to, że można odliczyć te same składki dwukrotnie, jeżeli odliczenie nastąpiłoby na przykład w Polsce i w Stanach Zjednoczonych (o ile prawo przewidywałoby tam taką możliwość).

Jako że składki ubezpieczeniowe zagraniczne mogą mieć inną formę, niż składki polskie, i nie zawsze da się rozróżnić zagraniczne składki na ubezpieczenia społeczne i ubezpieczenia zdrowotne, to nie podlegają również odliczeniu od dochodu składki odliczone w Polsce od podatku jako zagraniczne składki na ubezpieczenie zdrowotne.

Warunkiem odliczenia jest istnienie podstawy prawnej wynikającej z umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania lub innych ratyfikowanych umów międzynarodowych, których stroną jest Rzeczpospolita Polska, do uzyskania przez organ podatkowy informacji podatkowych od organu podatkowego państwa, w którym podatnik opłacał składki na obowiązkowe ubezpieczenie społeczne. W UE podstawę prawną zawiera prawo unijne.

Zagraniczne składki przelicza się na złote według kursów kupna z dnia zapłaty lub potrącenia składki, ogłaszanych przez bank, z którego usług korzystał podatnik. Jeżeli podatnik nie korzysta z usług banku, przychody przelicza się na złote według kursu średniego walut obcych ogłaszanego przez Narodowy Bank Polski z ostatniego dnia roboczego poprzedzającego ten dzień.

Jeżeli bank, z którego usług korzysta podatnik, stosuje różne kursy walut obcych i nie jest możliwe zastosowanie kursu, o którym mowa wyżej, lub bank nie ogłasza kursu walut (dot. banków zagranicznych), do przeliczenia przychodu uzyskanego przez podatnika na złote, stosuje się kurs średni walut obcych ogłaszany przez Narodowy Bank Polski z ostatniego dnia roboczego poprzedzającego dzień zapłaty lub potrącenia składki.

Na przykład: 30 lipca 2011 r. Janowi Kowalczykowi potrącono 30 euro składki na ubezpieczenia społeczne. To sobota. Potrącenie nastąpiło przy wypłacie wynagrodzenia. Stosować należy zatem kurs średni NBP z 29 lipca 2011 r.

Artur M. Brzeziński, doradca podatkowy