Ulga internetowa w praktyce
W wielu sytuacjach zastosowanie przepisów o uldze na internet może sprawiać podatnikom problemy. W praktyce problemy te dotyczą udokumentowania wydatków poniesionych z tytułu użytkowania sieci internet, określenia wydatków, które można odliczyć w ramach tej ulgi, zdefiniowania pojęcia miejsca zamieszkania, w stosunku do którego dokonywane jest odliczenie. Podatnicy mają również problemy z tym, jak kwalifikować limit odliczenia, szczególnie w przypadku wspólnego korzystania z internetu oraz jak ustalić kwotę odliczenia.
Nie zawsze też pamiętają, że poniesione wydatki z tytułu użytkowania Internetu, w niektórych okolicznościach nie podlegają odliczeniu.
Udokumentowanie poniesienia wydatku
Podstawowym warunkiem skorzystania przez podatnika z ulgi na Internet jest poniesienie wydatku. Poniesiony wydatek musi być udokumentowany.
Z art. 26 ust. 7 pkt 1 updof wynika, że wysokość wydatków musi być udokumentowana fakturą w rozumieniu przepisów o podatku od towarów i usług. Stanowi ją faktura VAT. Faktura ta nie dokumentuje jednak poniesienia wydatku a tylko jego wysokość. A zatem w praktyce podatnik powinien posiadać nie tylko fakturę VAT, ale również dowód zapłaty, który będzie stanowił potwierdzenie poniesienia wydatku. Dowodem tym może być dowód wpłaty, w przypadku dokonania zapłaty w kasie, natomiast w przypadku uregulowania zobowiązania za pomocą przelewu - potwierdzona przez bank lub pocztę dyspozycja przelewu albo wyciąg bankowy, z których będzie wynikać, że przelew został zrealizowany.
Zarówno faktura VAT jak i dowód zapłaty powinny być wystawione na imię i nazwisko podatnika dokonującego odliczenia. Dowód zapłaty powinien zawierać kwotę dokonanej wpłaty, datę zapłaty oraz jej tytuł. Faktura VAT powinna zawierać wysokość ponoszonych opłat i ponadto powinno z niej jednoznacznie wynikać, że opłaty ponoszone są z tytułu użytkowania sieci Internet.
Przykład Pan Krzysztof zawarł umowę dostępu do Internetu w ramach osiedlowej sieci komputerowej. Od operatora tej sieci otrzymał książeczkę opłat, na podstawie której co miesiąc dokonuje wpłaty abonamentu z tytułu korzystania z Internetu. Faktury VAT operator dostarcza panu Krzysztofowi po każdej wpłacie abonamentu. Dokonując rozliczenia podatkowego i korzystając z ulgi internetowej, w celach dowodowych pan Krzysztof powinien posiadać zarówno dowody wpłat z książeczki opłat jak i wystawione przez operatora, na jego imię i nazwisko faktury VAT. |
Gdy podatnik nabywa usługi internetowe w pakiecie, np. telewizja kablowa, Internet, telefon, z faktury musi wynikać jednoznacznie wysokość opłaty za Internet. W przeciwnym przypadku podatnik nie będzie miał prawa do skorzystania z ulgi. Z odliczenia wydatków na Internet podatnik może skorzystać tylko wówczas, gdy opłata za Internet jest odrębnie wydzielona na fakturze.
Przykład Pan Janusz korzysta z dostępu do Internetu w ramach pakietu promocyjnego. Pakiet ten obejmuje abonament za telewizję kablową, internet i telefon. Koszt pakietu wynosi 60 zł. Zapłaty za przedmiotowy pakiet pan Janusz dokonuje na podstawie faktury VAT. Na fakturze tej nie jest wyodrębniona kwota opłaty za Internet. W związku z tym pan Janusz nie może skorzystać z ulgi na internet. |
W praktyce może wystąpić sytuacja, gdy wydatki na internet ponosi kilku domowników zamieszkujących wspólnie lokal bądź budynek, np. ojciec, syn i córka. W takiej sytuacji udokumentowanie wydatków wszystkich domowników nastąpi, gdy faktura VAT zostanie wystawiona na imiona i nazwiska poszczególnych domowników. Dodatkowo każdy z nich powinien posiadać dowód zapłaty potwierdzający poniesienie wydatku.
Gdy użytkownikami internetu są małżonkowie i każdy z nich ponosi wydatki z tego tytułu, to aby oboje mogli skorzystać z odliczenia, na fakturze muszą widnieć zarówno dane osobowe męża jak i żony. W przeciwnym razie, z odliczenia skorzysta tylko ten małżonek, którego imię i nazwisko wpisane jest na fakturze. W przypadku gdy faktura wystawiona jest na obojga małżonków, każdy z nich uprawniony jest do pomniejszenia podstawy opodatkowania o połowę poniesionych wydatków, o ile małżonkowie posiadają wspólne miejsce zamieszkania. Natomiast gdy małżonkowie posiadają odrębne miejsca zamieszkania, każdy z nich w rozliczeniu uwzględnia poniesione wydatki udokumentowane fakturą VAT wystawioną na jego imię i nazwisko.
Przykład Pani Anna i pan Michał są małżeństwem. Oboje podpisali umowę, na mocy której korzystają z Internetu we wspólnym miejscu zamieszkania i dokonują opłat z tytułu abonamentu. Od operatora otrzymują faktury VAT wystawiane na imię i nazwisko każdego z nich. Z opłaconych w ciągu roku faktur wynika łącznie kwota 600 zł. W związku z tym dokonując rozliczenia podatku, każdy z małżonków może pomniejszyć osiągnięty w trakcie roku dochód o 300 zł. |
Na marginesie należy wskazać, że w tej kwestii istnieje stanowisko bardziej liberalne zawarte w wyroku WSA w Łodzi z 19 sierpnia 2008 r., sygn. akt I SA/Łd 127/08. W wyroku tym Sąd uznał, że w sytuacji gdy pomiędzy małżonkami panuje ustrój wspólności majątkowej, małżonkowie wspólnie zamieszkują w danym lokalu, a także wspólnie prowadzą gospodarstwo domowe i faktura wystawiona jest tylko na jednego z małżonków, to należy przyjąć, iż wydatki na korzystanie z sieci w równym stopniu obciążały pozostałego współmałżonka. Naturalną konsekwencją tego stanu rzeczy jest możliwość odliczenia poniesionych wydatków przez obojga małżonków. Ciężar ekonomiczny wydatku został bowiem poniesiony w równym stopniu przez małżonków.
Użytkowanie sieci Internet
Kolejnym warunkiem, niezbędnym do tego, aby móc skorzystać z omawianej ulgi, jest użytkowanie sieci Internet. Podatnicy często mają problemy z tym, które z poniesionych wydatków można uznać za wydatki poniesione na użytkowanie tej sieci.
W tej kwestii należy kierować się potocznym rozumieniem słowa użytkowanie. Słownik języka polskiego (www.sjp.pwn.pl) definiuje użytkowanie jako korzystanie z czegoś, np. z budynku, lokalu. Przyjąć zatem należy, że pojęcie użytkowanie związane jest z korzystaniem z Internetu. Bezspornie opłatą z tym związaną będzie abonament.
W praktyce mogą wystąpić sytuacje, gdy podatnicy ponoszą także inne wydatki. Mogą to być opłaty typu: wpisowe, związane z instalacją Internetu, wydatki na zakup materiałów i urządzeń niezbędnych do tej instalacji, takich jak: kable, gniazdka, modemy, routery itp. Tego typu wydatki nie mieszczą się jednak w pojęciu „użytkowanie” i jako typowe wydatki związane z zainstalowaniem sieci Internet, nie mogą być przez podatnika odliczone w ramach przedmiotowej ulgi.
Przykład Pani Anna korzysta z usług dostępu do sieci Internet. W momencie zawarcia umowy z operatorem tej sieci została zobowiązana do uiszczenia opłaty wpisowej w wysokości 50 zł, zakupienia modemu w kwocie 300 zł i routera w kwocie 250 zł. Wystawiane przez operatora w ciągu roku faktury VAT zawierają oprócz opłat za abonament w kwocie 40 zł również rozłożone na 12 miesięcznych rat opłaty z tytułu wpisowego oraz zakupu modemu i routera. Pani Anna poniesie zatem w trakcie roku wydatki w łącznej kwocie 1.080 zł. W ramach ulgi na Internet odliczy tylko wydatki za abonament w kwocie 480 zł. Pozostałe wydatki w wysokości 600 zł nie zostaną odliczone od osiągniętego przez panią Annę dochodu. |
Określenie miejsca zamieszkania, w związku z którym nastąpi odliczenie wydatków
Kolejnym problemem występującym w praktyce jest właściwe zdefiniowanie przez podatnika pojęcia: miejsce zamieszkania, w związku z którym nastąpi odliczenie poniesionych wydatków. Jednym z warunków umożliwiających podatnikom skorzystanie z odliczenia jest bowiem użytkowanie sieci Internet w lokalu bądź budynku będącym miejscem zamieszkania podatnika.
Definicję tego pojęcia zawierają przepisy prawa cywilnego. Zgodnie z art. 25 Kodeksu cywilnego, miejscem zamieszkania osoby fizycznej jest miejscowość, w której osoba ta przebywa z zamiarem stałego pobytu. Na tej podstawie wyróżnia się dwa elementy łącznie konstytuujące pojęcie miejsca zamieszkania:
obiektywny, jakim jest faktyczne przebywanie w określonym miejscu i
subiektywny, polegający na zamiarze stałego pobytu.
Przepisy Kodeksu cywilnego stanowią przy tym, że można mieć tylko jedno miejsce zamieszkania. W praktyce ustalenie miejsca, w którym dana osoba przebywa, na ogół nie sprawia kłopotów. O wiele więcej kłopotów sprawia ustalenie zamiaru (woli podatnika) stałego pobytu w danym miejscu. Szczególnie, o ile dana osoba ma miejsce zameldowania w innym miejscu niż jej miejsce pobytu. Należy przy tym wyraźnie zaznaczyć, że zameldowanie nie przesądza o miejscu zamieszkania. Stanowi jedynie dopełnienie obowiązku o charakterze ewidencyjno-administracyjnym. O miejscu zamieszkania w takim przypadku decydują różne powiązania danej osoby z miejscowością, w której przebywa oraz taki sposób przebywania w danej miejscowości, który dla typowego obserwatora stanowi podstawę do ustalenia, że osoba ta ma zamiar przebywać w danej miejscowości w sposób stały i uczyniła z danej miejscowości tzw. centrum interesów życiowych, np. przebywanie w danej miejscowości z rodziną.
Ma to szczególnie istotne znaczenie, w przypadku gdy podatnik przebywa w innym miejscu niż jego miejsce zameldowania i chce skorzystać z ulgi. Nie wynika to co prawda bezpośrednio z przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ale dobrze byłoby, gdyby podatnik zadbał o posiadanie tytułu prawnego do lokalu (budynku), z którym związane jest prawo do ulgi. W sytuacji gdy podatnik nie jest właścicielem danego mieszkania, wystarczy umowa cywilnoprawna, np. umowa najmu czy użyczenia. W celu uniknięcia sporu z fiskusem, zwłaszcza gdy miejsce zamieszkania nie jest miejscem zameldowania podatnika, należy dokonać aktualizacji miejsca zamieszkania podatnika w urzędzie skarbowym. Dokonuje się jej odpowiednio na druku NIP-1 bądź NIP-3.
Jeżeli podatnik uzna, biorąc pod uwagę wymienione czynniki, że jego centrum interesów życiowych związane jest z miejscem, gdzie przebywa, a nie z miejscem gdzie jest zameldowany, to powinien zadbać o to, by w umowie na usługi dostępu do sieci Internet wpisany był adres jego zamieszkania, gdzie przebywa z zamiarem stałego pobytu. Adres ten powinien też być zamieszczany na fakturach VAT wystawianych przez operatora tej sieci. Podatnik będzie mógł odliczyć w ten sposób poniesione wydatki z tytułu użytkowania Internetu i wskazać jako miejsce jego użytkowania, miejsce zamieszkania, a nie zameldowania.
Zdarzają się sytuacje, gdy podatnik posiada kilka mieszkań i w każdym z nich ma zainstalowany Internet, wówczas należy ustalić centrum interesów życiowych danego podatnika, tj. miejsce, w którym przebywa z zamiarem stałego pobytu i z tym miejscem będzie związane prawo do ulgi.
Przykład Pan Andrzej zamierza skorzystać z ulgi na Internet. Posiada dwa mieszkania, jedno w miejscowości gdzie świadczy pracę, a drugie w innej miejscowości gdzie przebywa razem z rodziną. Posiada także dom letniskowy nad jeziorem, gdzie przebywa w miesiącach letnich. Miejscem zamieszkania pana Andrzeja jest miejscowość, gdzie przebywa z rodziną. W miejscowości gdzie świadczy pracę, nie przebywa bowiem z zamiarem stałego pobytu, a tylko dla celów doraźnych związanych z miejscem pracy. W ramach ulgi odliczy więc wydatki za korzystanie z Internetu w mieszkaniu, gdzie przebywa z rodziną. Pan Andrzej nie może odliczyć wydatków za miesiące letnie, gdyż ulga obejmuje tylko wydatki związane z korzystaniem z Internetu w miejscu zamieszkania, a w okresie letnim nie korzysta on z Internetu w miejscu zamieszkania. Wydatki na Internet poniesione z tytułu korzystania z niego w domu letniskowym również nie zostaną odliczone, ponieważ przebywanie w domu letniskowym nie powoduje zmiany miejsca zamieszkania pana Andrzeja. |
Często zdarza się, że podatnicy ponoszą wydatki, korzystając z różnych form bezprzewodowego Internetu. Używają tzw. mobilnego internetu za pomocą sieci telefonii komórkowej poprzez telefon komórkowy bądź laptop i kartę bądź modem. Warunkiem skorzystania z ulgi internetowej w takim przypadku jest użytkowanie sieci Internet w lokalu (budynku) będącym miejscem zamieszkania podatnika.
Limit odliczeń
Wydatki podlegające odliczeniu z tytułu użytkowania sieci Internet nie mogą przekroczyć kwoty 760 zł rocznie (art. 26 ust. 1 pkt 6a updof). Gdy użytkownikiem internetu jest więcej osób niż tylko podatnik, wtedy kwota odliczenia może wzrosnąć. Często występuje sytuacja, gdy Internet jest użytkowany w lokalu, który jest miejscem zamieszkania współmałżonków. Wówczas kwota odliczenia wzrasta dwukrotnie, tj. do kwoty 1.520 zł. Każdy ze współmałżonków, gdy wydatki ponoszone są przez każdego z nich, posiada odrębny limit do wykorzystania w wysokości 760 zł. Podobna sytuacja ma miejsce, gdy lokal jest zamieszkany przez kilku domowników i każdy z nich ponosi wydatki na Internet. Wówczas limit odliczenia odpowiednio wzrasta o kolejne 760 zł na kolejnego domownika (o ile wydatki są rzeczywiście ponoszone i odpowiednio udokumentowane). Domownikiem korzystającym z odliczenia może być np. córka współmałżonków, rodzice współmałżonków itp. Każdy z domowników ma prawo do odrębnej kwoty limitu, ale pod warunkiem, że osiąga dochody. Kwota możliwego odliczenia nie wzrasta np. w przypadku wspólnego rozliczenia samotnej matki z dzieckiem, w sytuacji gdy dziecko nie osiąga dochodów.
W jaki sposób dokonać odliczenia
Od dochodu można odliczyć maksymalne 760 zł za cały rok, jeżeli taka suma została w danym roku wydana. Gdy wydatki na Internet są mniejsze od 760 zł, to odliczeniu podlega tylko kwota rzeczywiście wydana. Natomiast gdy kwota wydatków jest większa niż 760 zł, można odliczyć tylko kwotę limitu. Pozostała kwota poniesionych wydatków nie zostanie odliczona.
Kwotę odliczenia ustala się, sumując poszczególne wpłaty dokonane w danym roku podatkowym.
Zwróć uwagę!
Jeżeli podatnik dokona zapłaty np. w styczniu 2010 r. za użytkowanie Internetu w grudniu 2009 r., to nie będzie mógł tego wydatku odliczyć w zeznaniu podatkowym składanym za rok 2009. Wydatek ten będzie mógł uwzględnić dopiero w zeznaniu składanym za rok 2010.
Przykład Pan Barbara płaci z tytułu użytkowania sieci Internet miesięcznie kwotę 160 zł. Limit odliczeń z tytułu ulgi wynosi 760 zł. W celu zoptymalizowania wydatków pani Barbara podpisała z operatorem sieci aneks do umowy, na mocy którego z usług dostępu do Internetu korzystać będą również inni domownicy wspólnie zamieszkujący z panią Barbarą, tj. jej mąż i matka. Każdy z domowników będzie ponosił proporcjonalnie część opłat. Faktura VAT wystawiana będzie na troje domowników. W ten sposób cała kwota wydatków zostanie odliczona w ramach odrębnego limitu przypadającego na każdego z domowników. |
Czasami poniesione wydatki nie podlegają odliczeniu
W praktyce mogą wystąpić sytuacje, gdy podatnik prowadzi działalność gospodarczą w miejscu zamieszkania i chce skorzystać z ulgi na Internet. Odliczenie nie przysługuje, jeżeli wydatki zostały zaliczone do kosztów uzyskania przychodów. Podobnie, gdy wydatki stanowią koszty uzyskania przychodów w ramach przychodów podatnika z tytułu umów zlecenia lub umów o dzieło a także umów z zakresu praw autorskich. Przepis art. 26 ust. 13a updof wyklucza możliwość korzystania z ulgi, w przypadku gdy wydatki na Internet zostały zaliczone do kosztów uzyskania przychodów.
Podatnicy często również świadczą pracę nakładczą bądź tzw. telepracę i uzyskują od swego pracodawcy refundację wydatków internetowych. W takim przypadku podatnicy też nie mogą skorzystać z ulgi internetowej. W myśl powołanego przepisu wydatki poniesione przez podatnika na użytkowanie sieci Internet nie podlegają odliczeniu, jeżeli zostały zwrócone podatnikowi w jakiejkolwiek formie.
Przykład Pan Adam jest zatrudniony w formie telepracy. Z umowy o pracę wynika, że pracodawca zwraca mu wydatki poniesione na użytkowanie sieci Internet. W związku z tym, że pan Adam uzyskuje zwrot poniesionych wydatków, nie nabywa prawa do odliczenia ich w ramach przedmiotowej ulgi. |
Przegląd Podatku Dochodowego Nr 21 z dnia 2009-11-01