Podstawowe kryterium
Podatnicy - w tym przedsiębiorcy - sprawy związane z podatkiem dochodowym od osób fizycznych załatwiają co do zasady w urzędzie skarbowym właściwym ze względu na miejsce zamieszkania. Kryterium to obowiązuje również przy rocznych rozliczeniach. Zeznanie o wysokości osiągniętego w danym roku podatkowym dochodu (poniesionej straty) składa się w urzędzie skarbowym właściwym według miejsca zamieszkania podatnika w ostatnim dniu roku podatkowego. Stanowi tak art. 45 ust. 1b ustawy o pdof. W przypadku PIT za 2013 r. ważne jest więc miejsce zamieszkania podatnika z 31 grudnia 2013 r.
Reguła ta dotyczy również małżonków korzystających z łącznego opodatkowania dochodów. Wspólne zeznanie składają w urzędzie skarbowym właściwym według miejsca ich zamieszkania. Problem pojawia się, gdy małżonkowie mają różne adresy i podlegają pod inne urzędy skarbowe. W takiej sytuacji wspólne rozliczenie trafia do urzędu skarbowego właściwego dla jednego z nich. Wybrany urząd skarbowy należy wskazać w zeznaniu. Wynika to z § 4 ust. 2 rozporządzenia w sprawie właściwości organów podatkowych. Nie ma jednocześnie obowiązku zawiadamiać urzędu skarbowego drugiego małżonka o miejscu złożenia rozliczenia. Przekazanie takiej informacji jest fakultatywne. Może jednak ułatwić urzędnikom sprawdzanie, czy i kiedy zeznanie zostało złożone.
Miejsca zamieszkania nie należy utożsamiać z adresem zameldowania. Meldunek jest tylko czynnością administracyjną. W ten sposób potwierdza się fakt stałego lub czasowego pobytu danej osoby w określonym lokalu. Adres zameldowania nie musi pokrywać się - i często nie pokrywa się - z miejscem faktycznego zamieszkania.
O tym, czy dany adres można uznać za miejsce zamieszkania, przesądzają dwa elementy: dana osoba musi przebywać w danej miejscowości oraz mieć zamiar stałego tam pobytu, a miejsce to stanowi centrum jej interesów osobistych i majątkowych. Nie ma znaczenia, czy jest tam zameldowana, czy nie. Można mieć tylko jedno miejsce zamieszkania. Jeżeli poszczególne sfery życia podatnika wiążą się z różnymi miejscowościami, jako miejsce zamieszkania powinien wskazać tę, z którą jest najściślej związany.
Wyjątkowe przypadki
Od opisanej reguły są odstępstwa. Pierwszy wyjątek dotyczy przypadków, gdy miejsce zamieszkania podatnika na terytorium Polski ustało przed 31 grudnia 2013 r. W takiej sytuacji PIT za 2013 r. należy złożyć w urzędzie skarbowym ustalonym według ostatniego miejsca zamieszkania na terytorium Polski.
Odmienne rozwiązanie stosuje się także w przypadku osób nieposiadających w Polsce miejsca zamieszkania, które podlegają ograniczonemu obowiązkowi podatkowemu. Zeznanie składają w urzędzie skarbowym właściwym w sprawach opodatkowania osób zagranicznych.
Jest też grupa osób, które nie mają adresu zamieszkania na terytorium Polski, np. bezdomni. Dla nich kryterium wyboru urzędu skarbowego stanowi miejsce pobytu. Jeżeli natomiast właściwości urzędu skarbowego nie można ustalić w sposób określony przepisami prawa podatkowego, zeznanie należy złożyć w III Urzędzie Skarbowym Warszawa Śródmieście.
Adres w zeznaniu
Adres, na podstawie którego ustala się urząd skarbowy właściwy w sprawie złożenia rocznego rozliczenia podatku dochodowego, to jedno. Osobna kwestia to adres podatnika wpisywany w zeznaniu. Trzeba podać adres zamieszkania aktualny na dzień składania rozliczenia. To ważne w przypadku osób, które w 2014 r., przed złożeniem zeznania, przeprowadziły się lub planują przeprowadzkę, a wiąże się to ze zmianą urzędu skarbowego. PIT za 2013 r. powinien trafić do urzędu skarbowego właściwego według miejsca zamieszkania na ostatni dzień 2013 r. Należy w nim jednak wpisać nowy adres.
Nie dotyczy to osób rozliczających się za 2013 r. na formularzu PIT-36L, czyli prowadzących pozarolniczą działalność gospodarczą lub działy specjalne produkcji rolnej opodatkowane podatkiem liniowym. Nie muszą one wpisywać swojego aktualnego adresu zamieszkania. Ustawodawca tłumaczy wprowadzenie takiej modyfikacji tym, że wspominani podatnicy podają tę informację w zgłoszeniu identyfikacyjnym (CEIDG-1 lub NIP-7), a potem mają obowiązek zgłaszać zmiany. Dane te gromadzone są w Centralnym Rejestrze Podmiotów - Krajowej Ewidencji Podatników (CRP KEP). Urzędy skarbowe mają dostęp do tej bazy. Nie ma więc potrzeby, aby żądać przekazania po raz kolejny informacji, które już posiadają.
O wskazaniu w zeznaniu aktualnego adresu zamieszkania powinni jednak pamiętać pozostali podatnicy, których identyfikatorem podatkowym jest NIP, np. przedsiębiorcy opodatkowani na zasadach ogólnych składający PIT-36. Muszą go podać, mimo że również mają obowiązek poinformowania o zmianie adresu zamieszkania w ramach aktualizacji zgłoszenia identyfikacyjnego (CEIDG-1 lub NIP-7).
Druki CEIDG-1 i NIP-7 można pobrać ze strony internetowej naszego Wydawnictwa: www.gofin.pl.
Dodatkowego formularza nie składają natomiast osoby posługujące się numerem PESEL jako identyfikatorem podatkowym. Mają obowiązek poinformować urząd skarbowy o zmianie miejsca zamieszkania, jeżeli nie pokrywa się ono z adresem zameldowania. W ich przypadku jednak za aktualizację uznaje się podanie nowego adresu w składanej deklaracji lub innym dokumencie związanym z obowiązkiem podatkowym. Wystarczy więc, że wpiszą go w zeznaniu rocznym.
Podstawa prawna
Ustawa z dnia 26.07.1991 r. o pdof (Dz. U. z 2012 r. poz. 361 ze zm.)
Rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 22.08.2005 r. w sprawie właściwości organów podatkowych (Dz. U. nr 165, poz. 1371 ze zm.)
autor: Małgorzata Żujewska
