Prognozowane przeciętne wynagrodzenie miesięczne wpływa na wysokość rocznego limitu podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalno-rentowe, co wynika z art. 19 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, zwanej ustawą systemową. Przepis ten stanowi, że roczna podstawa wymiaru tych składek w danym roku kalendarzowym nie może być wyższa od kwoty odpowiadającej 30-krotności prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego w gospodarce narodowej na dany rok kalendarzowy. Wobec tego w 2019 r. roczna podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalno-rentowe będzie wynosiła 142.950 zł, tj. 4.765 zł × 30 (w 2018 r. - 133.290 zł). To samo ograniczenie przewidziane jest dla podstawy wymiaru składki na Fundusz Emerytur Pomostowych, na co wskazuje art. 36 ust. 2 i 3 ustawy o emeryturach pomostowych (Dz. U. z 2018 r. poz. 1924).
Osoba fizyczna prowadząca pozarolniczą działalność, która opłaca za siebie składki na ubezpieczenia społeczne na ogólnych zasadach, do podstawy ich wymiaru deklaruje kwotę, która nie może być niższa niż 60% prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego przyjętego do ustalenia kwoty ograniczenia rocznej podstawy wymiaru składek emerytalno-rentowych, ogłoszonego na dany rok kalendarzowy. Wynika to z art. 18 ust. 8 ustawy systemowej. Skoro kwota tego wynagrodzenia wynosi 4.765 zł, to taki przedsiębiorca będzie musiał opłacać za siebie składki na ubezpieczenia społeczne do ZUS w 2019 r. od kwoty nie niższej niż 2.859 zł, tj. 4.765 zł × 60% (w 2018 r. - 2.665,80 zł).
Od 1 stycznia 2019 r. niektórzy przedsiębiorcy (wykonujący działalność na mniejszą skalę) będą mogli opłacać niższe składki na ubezpieczenia społeczne do ZUS. Wynika to z art. 18c ustawy systemowej obowiązującego od 1 stycznia 2019 r. Dla takich przedsiębiorców najniższa podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne będzie ustalana na dany rok kalendarzowy i będzie równa iloczynowi przeciętnego miesięcznego przychodu z tytułu prowadzenia pozarolniczej działalności gospodarczej uzyskanego w poprzednim roku kalendarzowym oraz współczynnika ogłaszanego na dany rok kalendarzowy (w formie komunikatu przez Prezesa ZUS). Jednocześnie tak ustalona najniższa podstawa wymiaru składek społecznych przedsiębiorców spełniających warunki do zastosowania tej ulgi nie będzie mogła m.in. przekroczyć 60% prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia ogłoszonego na dany rok kalendarzowy, tj. w 2019 r. kwoty 2.859 zł.
Podstawę wymiaru składki na ubezpieczenie chorobowe stanowi podstawa wymiaru składek emerytalno-rentowych. O ile jednak przy ustalaniu podstawy wymiaru składki chorobowej nie stosuje się rocznego ograniczenia przewidzianego dla podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalno-rentowe, to jej wysokość dla osób, które podlegają temu ubezpieczeniu dobrowolnie, nie może przekraczać miesięcznie 250% prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia. Wobec tego, że kwota prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia w 2019 r. będzie wynosiła 4.765 zł, to w okresie od 1 stycznia do 31 grudnia 2019 r. miesięczny limit podstawy wymiaru dobrowolnej składki chorobowej wynosić będzie 11.912,50 zł, tj. 4.765 zł × 250% (w 2018 r. wynosi 11.107,50 zł).
Wzrost kwoty prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego wpływa też na podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalno-rentowe osób podlegających im w czasie korzystania z urlopu wychowawczego. Podstawę ich wymiaru dla tej grupy ubezpieczonych stanowi przeciętne miesięczne wynagrodzenie wypłacone za okres 12 miesięcy kalendarzowych poprzedzających urlop wychowawczy. Ustalona w taki sposób podstawa nie może być jednak wyższa niż 60% prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego przyjętego do ustalenia kwoty ograniczenia rocznej podstawy wymiaru składek emerytalno-rentowych. W takim razie od 1 stycznia 2019 r. maksymalna podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalno-rentowe dla osób przebywających na urlopie wychowawczym wyniesie 2.859 zł, tj. 60% z 4.765 zł (w 2018 r. wynosi ona 2.665,80 zł).
Z podstawy wymiaru składek ZUS pracowników oddelegowanych do pracy za granicę wyłączona jest część wynagrodzenia (w wysokości równowartości diety z tytułu podróży zagranicznej za każdy dzień pobytu), których przychód jest wyższy niż kwota prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego w gospodarce narodowej na dany rok kalendarzowy. Tak wynika z § 2 ust. 1 pkt 16 rozporządzenia w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe. Jednocześnie przepis ten zastrzega, że tak ustalony miesięczny przychód takich pracowników stanowiący podstawę wymiaru składek emerytalno-rentowych, nie może być niższy od kwoty prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia. Zatem przychód pracowników zatrudnionych za granicą u polskich pracodawców, do których ma zastosowanie § 2 ust. 1 pkt 16 rozporządzenia, nie będzie mógł być w 2019 r. niższy od kwoty 4.765 zł (w 2018 r. nie niższy od kwoty 4.443 zł).
Podstawa prawna
Ustawa z dnia 13.10.1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz. U. z 2017 r. poz. 1778 ze zm.)
Rozporządzenie MPiPS w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe (Dz. U. z 2017 r. poz. 1949)
autor: Aneta Dąbrowska
