Zwrot nadwyżki podatku naliczonego nad należnym - nowe zasady od 1 grudnia 2008 r.

Uwaga

Nowe regulacje mają zastosowanie począwszy od rozliczenia podatku VAT za grudzień 2008 r., bądź też - w przypadku podatników rozliczających podatek VAT kwartalnie - od rozliczenia za czwarty kwartał 2008 r.

1. Krótszy termin oczekiwania na zwrot

Generalna zasada określona w art. 87 ust. 1 ustawy o VAT pozostała niezmieniona. Oznacza to, że podatnik, u którego kwota podatku naliczonego jest w danym okresie wyższa od kwoty podatku należnego, ma nadal prawo wyboru, czy kwotę tę chce rozliczyć w kolejnym okresie rozliczeniowym, czy też wykaże ją jako kwotę do zwrotu na rachunek bankowy.

Zasadniczo zmienił się jednak okres oczekiwania na zwrot. Dotychczas podatnik mógł otrzymać zwrot wykazanej nadwyżki podatku naliczonego nad należnym w terminie 60 dni od dnia złożenia rozliczenia, jednak przy spełnieniu określonych w ustawie warunków. Bezpośredni zwrot nadwyżki podatku naliczonego nad należnym w terminie 60 dni przysługiwał w następujących sytuacjach:

*w przypadku nabycia towarów i usług zaliczanych przez podatnika do środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych podlegających amortyzacji, a także w przypadku nabycia gruntów i praw wieczystego użytkowania gruntów, jeżeli zostały one zaliczone do środków trwałych nabywcy - w wysokości nie wyższej od kwoty stanowiącej wysokość kwoty podatku naliczonego od nabycia towarów i usług, które są zaliczane przez podatnika do tych środków, oraz

*uzyskania obrotu z tytułu dostaw towarów lub świadczenia usług poza terytorium kraju, uprawniających do odliczenia podatku naliczonego na terytorium Polski, w wysokości 22% tego obrotu, a także

* w przypadku gdy podatnik wykonywał czynności podlegające opodatkowaniu stawkami niższymi niż 22% - w wysokości stanowiącej 22% obrotu opodatkowanego stawkami niższymi niż podstawowa.

Najdłuższym z ustawowych terminów zwrotu był termin 180-dniowy, liczony od dnia złożenia rozliczenia przez podatnika. Zwrot bezpośredni w terminie 180 dni od dnia złożenia deklaracji obejmował kwotę nadwyżki podatku naliczonego nad należnym, wykazaną w danym okresie rozliczeniowym, w stosunku do której nie miał zastosowania termin 60-dniowy.

Jeżeli zatem podatnik nie dokonywał zakupów środków trwałych i nie dokonywał sprzedaży opodatkowanej według stawek niższych niż podstawowa (w tym WDT i eksportu) oraz nie dokonywał dostaw opodatkowanych poza terytorium kraju - ewentualna nadwyżka VAT naliczonego co do zasady zwracana była w terminie 180 dni od dnia złożenia deklaracji.

Od dnia 1 grudnia 2008 r. wskutek nowelizacji przepisu art. 87 ust. 2 ustawy o VAT, termin oczekiwania na zwrot nadwyżki podatku naliczonego nad należnym uległ skróceniu ze 180 dni do 60 dni, licząc od dnia złożenia rozliczenia. Nie ma już zatem znaczenia ani rodzaj dokonywanych zakupów (towary handlowe czy środki trwałe), ani też stawka podatkowa sprzedawanych towarów i usług. W każdym przypadku podstawowy termin zwrotu wynosi 60 dni od dnia złożenia rozliczenia.

Również nowi podatnicy, którzy rozliczają VAT w okresie nieprzekraczającym 12 miesięcy, będą otrzymywać zwrot w terminie 60 dni - bez konieczności składania dodatkowego zabezpieczenia majątkowego.

Sejm zgodził się w tym zakresie ze stanowiskiem Senatu i odstąpił od rygorystycznych zapisów, którymi - w zakresie zwrotu - mieli zostać objęci ?nowi podatnicy?.

Warto także podkreślić, że 60-dniowy termin zwrotu dotyczy obecnie również tych podatników, którzy dokonują dostawy towarów lub świadczą usługi poza terytorium kraju i nie dokonują sprzedaży opodatkowanej. W tym jednak przypadku warunkiem otrzymania zwrotu w terminie 60 dni jest złożenie umotywowanego wniosku.

2. Kto otrzyma zwrot w ciągu 25 dni?

Skrócony do 25 dni termin zwrotu obowiązywał poprzednio w sytuacji, gdy podatnik dokonywał sprzedaży opodatkowanej według stawek obniżonych oraz/lub dokonywał zakupu środków trwałych, a więc któremu przysługiwałoby prawo do zwrotu w terminie 60 dni i równocześnie spełnił warunek zapłaty, o którym mowa w art. 87 ust. 6 ustawy o VAT. Oznacza to, że podatek naliczony wykazany w deklaracji wynikać musiał z:

1) faktur dokumentujących kwoty należności, które zostały w całości zapłacone bezpośrednio podatnikowi będącemu wystawcą faktury, z uwzględnieniem art. 22 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej (Dz. U. z 2007 r. nr 155, poz. 1095 ze zm.),

2) dokumentów celnych oraz decyzji celnych i VAT ten został zapłacony,

3) wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów lub importu usług lub dostawy towarów, dla której podatnikiem jest ich nabywca, jeżeli w deklaracji podatkowej została wykazana kwota podatku należnego od tych transakcji.

Obecnie podatnik również będzie miał możliwość otrzymania zwrotu w terminie 25 dni od dnia złożenia rozliczenia, niezależnie od tego, jakiego rodzaju zakupów dokonuje. Zwrot w tak krótkim terminie jest możliwy jeżeli opłacone zostały wszystkie faktury ujęte w deklaracji i podatnik wraz z deklaracją podatkową złoży stosowny wniosek o szybszy zwrot.

3. Przedłużenie terminu zwrotu

Podobnie jak poprzednio, urząd skarbowy może przedłużyć termin zwrotu, jeżeli jego zasadność wymaga dodatkowego sprawdzenia. Jeżeli jednak organ podatkowy przedłuży termin zwrotu, a podatnik wraz z wnioskiem złoży w urzędzie skarbowym zabezpieczenie majątkowe w kwocie wnioskowanego zwrotu, zwrot nadwyżki podatku naliczonego nad należnym będzie dokonany w terminie podstawowym - czyli w ciągu 60 dni od dnia złożenia rozliczenia. Jedynie w sytuacji, gdy złożenie wniosku wraz z zabezpieczeniem zostanie dokonane na 13 dni przed upływem terminu zwrotu lub później, zwrot ten zostanie dokonany w ciągu 14 dni od złożenia ww. zabezpieczenia. Aby wyjaśnić tę procedurę, posłużymy się przykładem.

Przykład

Przy założeniu, że w dniu 23 lutego 2009 r. podatnik złoży deklarację VAT-7 za styczeń 2009 r. i wykaże w niej nadwyżkę podatku naliczonego nad należnym do zwrotu w terminie 60 dni od dnia złożenia rozliczenia, termin zwrotu upłynie w dniu 24 kwietnia 2009 r.

W sytuacji, gdy organ podatkowy przedłuży termin zwrotu ze względu na konieczność sprawdzenia jego zasadności, natomiast podatnik złoży wniosek wraz z zabezpieczeniem w terminie:

* do dnia 10 kwietnia 2009 r. (czyli co najmniej 14 dni przed upływem terminu zwrotu) - zwrot ten otrzyma w ciągu 60 dni od dnia złożenia rozliczenia, czyli do 24 kwietnia 2009 r

* po 10 kwietnia 2009 r. - zwrot otrzyma w ciągu 14 dni licząc od dnia złożenia zabezpieczenia.

Zabezpieczenie majątkowe może być złożone w formie:

1) gwarancji bankowej lub ubezpieczeniowej,

2) poręczenia banku,

3) weksla z poręczeniem wekslowym banku,

4) czeku potwierdzonego przez krajowy bank wystawcy czeku,

5) papierów wartościowych na okaziciela o określonym terminie wykupu, wyemitowanych przez Skarb Państwa lub NBP, bankowych papierów wartościowych i listów zastawnych o określonym terminie wykupu, wyemitowanych we własnym imieniu i na własny rachunek przez podmiot mogący być gwarantem lub poręczycielem zgodnie z przepisami Ordynacji podatkowej.

Zabezpieczenie majątkowe dotyczące zwrotu podatku w wysokości nie większej niż wyrażonej w złotych kwocie odpowiadającej równowartości 1.000 euro, może być złożone w formie weksla. Przeliczenia kwoty wyrażonej w euro dokonuje się według średniego kursu euro ogłaszanego przez NBP na ostatni dzień roboczy okresu rozliczeniowego, którego dotyczy zwrot podatku, w zaokrągleniu do pełnych złotych.

4. Od kiedy mają zastosowanie nowe terminy zwrotu VAT?

Opisane powyżej zasady i przede wszystkim terminy zwrotu obowiązują począwszy od rozliczenia za grudzień 2008 r., bądź też - za czwarty kwartał 2008 r., jeżeli podatnicy rozliczają się kwartalnie. Do rozliczeń za wcześniejsze okresy rozliczeniowe stosować należy przepis art. 87 ustawy o VAT w brzmieniu obowiązującym przed 1 grudnia 2008 r. Wyjątkiem są tu przepisy dotyczące zabezpieczenia majątkowego, które mają zastosowanie także do wcześniejszych okresów rozliczeniowych.

Podatnicy składając deklaracje VAT-7 za grudzień 2008 r., w terminie do 26 stycznia 2009 r. powinni przeanalizować w każdym przypadku ?opłacalność? uwzględniania niektórych faktur zakupu uprawniających do odliczenia VAT w deklaracji za grudzień 2008 r. Należy pamiętać, że zgodnie z obowiązującą do końca listopada 2008 r. zasadą, podatnik miał dwa miesiące na odliczenie podatku naliczonego. Jeżeli nie odliczył podatku VAT w miesiącu otrzymania faktury (oczywiście przy spełnieniu innych warunków, takich jak nabycie prawa do rozporządzania towarem jak właściciel, wykonania usługi, czy też związku zakupu z czynnościami opodatkowanymi), to miał prawo do odliczenia w rozliczeniu za miesiąc następny. Jeżeli więc nie uwzględni podatku naliczonego z ?grudniowych? faktur zakupu w rozliczeniu za grudzień, będzie mógł podatek ten odliczyć w rozliczeniu za styczeń lub luty 2009 r.

Przykład

W grudniu 2008 r. podatnik otrzymał fakturę zakupu uprawniającą do odliczenia podatku naliczonego z terminem płatności wyznaczonym na 15 lutego 2009 r. Podatnik dokonuje wyłącznie sprzedaży opodatkowanej stawką podstawową. W wyniku rozliczenia podatku VAT za grudzień wystąpiła u podatnika nadwyżka podatku naliczonego nad należnym.

Podatnik zapłacił wszystkie należności wynikające z faktur, z wyjątkiem tej, dla której termin płatności określono na 15 lutego 2009 r.

W sytuacji gdy fakturę tę podatnik wykaże w deklaracji VAT-7 za grudzień 2008 r. - to otrzyma zwrot wykazanej nadwyżki podatku naliczonego nad należnym w terminie 60 dni od dnia złożenia deklaracji.

Jeśli fakturę tę rozliczy dopiero w deklaracji za styczeń lub luty - będzie mógł zażądać zwrotu nadwyżki z deklaracji ?grudniowej? już w terminie 25 dni od dnia złożenia deklaracji.

? Reasumując ?

* Od dnia 1 grudnia 2008 r. wskutek nowelizacji przepisu art. 87 ust. 2 ustawy o VAT, najdłuższy termin oczekiwania na zwrot nadwyżki podatku naliczonego nad należnym uległ skróceniu ze 180 dni do 60 dni, licząc od dnia złożenia rozliczenia.

* Istnieje możliwość otrzymania zwrotu w terminie 25 dni od dnia złożenia rozliczenia, jeżeli opłacone zostaną wszystkie faktury i podatnik wraz z deklaracją podatkową złoży stosowny wniosek o szybszy zwrot.

* Jeżeli organ podatkowy przedłuży termin zwrotu, a podatnik wraz z wnioskiem złoży w urzędzie skarbowym zabezpieczenie majątkowe w kwocie wnioskowanego zwrotu, zwrot nadwyżki podatku naliczonego nad należnym będzie dokonany w terminie podstawowym - czyli w ciągu 60 dni od dnia złożenia rozliczenia.

* Nowe terminy zwrotu obowiązują począwszy od rozliczenia za:

* grudzień 2008 r. - w przypadku podatników rozliczających podatek VAT miesięcznie, bądź

* IV kwartał 2008 r. - w przypadku podatników składających kwartalne deklaracje.

Poradnik VAT Nr 1 z dnia 2009-01-10