Zwrot nadwyżki VAT w przyspieszonym terminie

Zwrot nadwyżki VAT zasadniczo dokonywany jest w ciągu 60 dni od dnia złożenia deklaracji VAT-7. Jednak po spełnieniu warunków określonych w art. 87 ust. 6 ustawy o VAT podatnik może ubiegać się o zwrot w terminie przyspieszonym, tj. w ciągu 25 dni. Aby otrzymać zwrot w tym terminie, należy spełnić następujące warunki:

1) kwoty podatku naliczonego wykazane w deklaracji podatkowej wynikać muszą z faktur dokumentujących należności, które zostały w całości zapłacone, z uwzględnieniem art. 22 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej (Dz. U. z 2010 r. nr 220, poz. 1447 ze zm.),

2) kwoty podatku naliczonego wykazane w deklaracji wynikają z dokumentów celnych, deklaracji importowej oraz decyzji celnych i zostały przez podatnika zapłacone,

3) kwoty podatku naliczonego od importu towarów rozliczanego zgodnie z art. 33a, wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów, importu usług lub dostawy towarów, dla której podatnikiem jest ich nabywca, zostały wykazane jako kwoty podatku należnego od tych transakcji w tej samej deklaracji.

Podatnik może zatem ubiegać się o zwrot podatku w terminie przyspieszonym, jeżeli dokonał zapłaty wszystkich faktur dokumentujących zakupy wykazane w deklaracji oraz zapłacił podatki wynikające z ujętych w niej dokumentów celnych. Zwrot ten jest dokonywany na wniosek podatnika.

W praktyce może wystąpić sytuacja, gdy w danym okresie rozliczeniowym podatnik posiada kilka faktur, które nie zostały zapłacone. Ustawodawca w art. 86 ustawy o VAT umożliwił podatnikom VAT dokonanie odliczenia podatku naliczonego od zakupu towarów i usług praktycznie w jednym z trzech okresów rozliczeniowych. Zasadniczo podatnicy odliczają VAT w rozliczeniu za okres, w którym otrzymali fakturę. Warto nieraz "przesunąć" odliczenie VAT z faktur niezapłaconych w danym miesiącu, do rozliczenia za okres następny po to, aby móc w danym okresie rozliczeniowym skorzystać z możliwości otrzymania zwrotu w terminie przyspieszonym.

Należy bowiem pamiętać, że w oparciu o art. 87 ust. 6 ustawy o VAT nie ma możliwości "podziału" w jednej deklaracji kwoty nadwyżki VAT i wykazania jej części do zwrotu w terminie przyspieszonym, a w odniesieniu do zapłaconych faktur pozostałej części w terminie 60-dniowym. Z przepisu tego wynika, że w ciągu 25 dni urząd zwraca "różnicę podatku, o której mowa w ust. 2", czyli różnicę pomiędzy kwotą wykazanego podatku należnego a kwotą podatku naliczonego, który podatnik ujął w deklaracji.

Jeżeli zwrot ma być dokonany w terminie 25 dni, to kwoty podatku naliczonego wykazane w deklaracji podatkowej powinny być w całości zapłacone.

Warto jednak wskazać na wyrok WSA w Łodzi z dnia 22 kwietnia 2010 r., sygn. akt I SA/Łd 141/10 (orzeczenie nieprawomocne), z którego wynika, że takiego podziału nadwyżki podatku naliczonego nad należnym można dokonać. Sąd zgodził się z organem podatkowym, że część nadwyżki podatku naliczonego z jednej deklaracji VAT można zwrócić w ciągu 60 dni od dnia złożenia rozliczenia (zapłata miała miejsce w formie kompensaty), natomiast w pozostałej części zwrot może zostać dokonany w ciągu 25 dni od dnia złożenia deklaracji. Wyrok ten jest jednostkowy w tym zakresie i trudno znaleźć uzasadnienie takiego rozwiązania w przepisach dotyczących podatku VAT.

Kompensata należności

Obecnie nie ma znaczenia czy faktury dokumentujące kwoty należności zostały zapłacone bezpośrednio podatnikowi, który wystawił fakturę, czy też nie. Istotne jest jedynie to, aby były zapłacone w całości. Przy czym ograniczenie co do sposobu zapłaty dotyczy jednak zapłaty w formie pieniężnej. Podobne stanowisko w tej sprawie prezentują organy podatkowe. Przykładowo Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu w interpretacji indywidualnej z dnia 9 sierpnia 2010 r., nr ILPP1/443-565/10-2/BD. Jak wskazał organ podatkowy, art. 22 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej ustanawia konieczność zapłaty za pośrednictwem rachunku bankowego należności za transakcję o wartości przekraczającej 15.000 euro, a zatem nie dopuszcza w takim przypadku zapłaty bezpośrednio w formie gotówkowej. Nie odnosi się natomiast do zapłaty w formie potrącenia wzajemnych wierzytelności, którą reguluje art. 498 Kodeksu cywilnego. Jak zaznaczył Dyrektor Izby, gdyby zamiarem ustawodawcy było wprowadzenie obowiązku regulowania wszystkich należności tylko i wyłącznie za pośrednictwem rachunku bankowego w formie przepływów pieniężnych, to zostałoby to zastrzeżone bezpośrednio w przepisie.

Warto jednak zwrócić uwagę, że we wcześniej już powołanym wyroku, WSA w Łodzi wskazał, że przepis art. 22 ust. 1 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej w sposób jednoznaczny i bardzo czytelny wskazuje, że dokonywanie lub przyjmowanie płatności związanych z wykonywaną działalnością gospodarczą następuje za pośrednictwem rachunku bankowego w każdym przypadku, gdy stroną transakcji, z której wynika płatność, jest inny przedsiębiorca oraz jednorazowa wartość transakcji, bez względu na liczbę wynikających z niej płatności, przekracza równowartość 15.000 euro. Zatem, zdaniem Sądu, przymus dokonania rozliczeń w opisanej sytuacji za pośrednictwem rachunku bankowego jednocześnie wyklucza przeprowadzenie tego rodzaju transakcji w formie potrącenia. Tak więc, jeżeli płatność wynikająca z jednorazowej transakcji przekracza 15.000 euro, to bezwzględnie należy dokonać tej zapłaty za pośrednictwem rachunku bankowego. W pozostałych natomiast przypadkach, przy spełnieniu określonych warunków, potrącenie wzajemnych zobowiązań niewątpliwie stanowi zapłatę należności również na gruncie ustawy o VAT.

Uzasadnienie to jest jednak nie do zaakceptowania. Nie można bowiem pozbawiać podatników prawa do zwrotu w terminie przyspieszonym, tylko z powodu formy regulowania zobowiązań. Przepis art. 22 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej miał na celu zabezpieczyć budżet państwa przed oszustwami przy płatnościach gotówkowych powyżej 15.000 euro. Dlatego uważam, że limit ten nie odnosi się do kompensat.

Podstawa prawna

Ustawa z dnia 11.03.2004 r. o VAT (Dz. U. nr 54, poz. 535 ze zm.)

autor: Aleksandra Węgielska
Gazeta Podatkowa nr 23 (751) z dnia 2011-03-21

GOFIN podpowiada

Polecamy: PIT 2010