Akademia Kopernikańska do likwidacji. Minister zaapelował do prezydenta elekta

W środę w Sejmie odbędzie się drugie czytanie ustawy o likwidacji Akademii Kopernikańskiej i Szkoły Głównej Mikołaja Kopernika. Pod koniec czerwca sejmowa komisja edukacji i nauki zarekomendowała przyjęcie rządowego projektu ustawy z trzema poprawkami zaproponowanymi przez posłów koalicji rządzącej.

- Po trzech latach działalności Akademii Kopernikańskiej i Szkoły Głównej Mikołaja Kopernika można powiedzieć, że określenie obu instytucji mianem "pisowskich kuźni kadr" ma swoje uzasadnienie i nie jest używane na wyrost - powiedział na specjalnie zwołanej konferencji prasowej przed procedowaniem projektu ustawy w Sejmie minister nauki i szkolnictwa wyższego Marcin Kulasek.

Zdaniem szefa resortu skala efektów działalności obu instytucji pozostaje niewspółmierna do poziomu finansowania, jakie otrzymały z budżetu państwa. - Mówimy tu o ponad 15 mln złotych rocznie, co stanowi zauważalną pozycję w budżecie Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wyższego. Nikłe efekty ich działalności nijak nie korespondują z wysokością środków budżetowych, na które - jako podatnicy - składamy się my wszyscy - stwierdził Kulasek.

Minister pytał na konferencji, czy te środki nie mogłyby zostać wykorzystane efektywniej, np. na wsparcie instytucji o uznanej renomie naukowej i wieloletnim dorobku. - Mam tu na myśli Polską Akademię Nauk, którą obecnie reformujemy - to jeden z naszych priorytetów - dodał polityk Lewicy.

- Od miesięcy mówimy o potrzebie połączenia nauki z biznesem i zachęty dla naukowców, by odważniej wchodzili na rynek międzynarodowy. Trudno jednak szukać przejawów takich działań w Akademii Kopernikańskiej. Jej aktywność nie wpływa realnie na stan gospodarki ani nie przyczynia się znacząco do popularyzacji polskiej nauki za granicą - powiedział Kulasek.

Zdaniem ministra nauki i szkolnictwa wyższego wątpliwości dotyczące ich działalności obejmują nie tylko skalę efektów naukowych, ale także przejrzystość finansową, powiązania kadrowe oraz sposób wydatkowania środków publicznych. Jak dodał, ocena oparta jest m.in. na analizach planów finansowych za lata 2022-2023, które wzbudziły zastrzeżenia również w Ministerstwie Finansów.

- Akademia Kopernikańska i Szkoła Główna Mikołaja Kopernika w obecnej formule się nie sprawdziły i nie mają przyszłości - powiedział wprost Kulasek. Uspokoił jednak studentów i doktorantów związanych z tymi instytucjami, że "nikt ich nie będzie ich karał za błędy polityków". - Zadbamy o to, by mogli kontynuować kształcenie na innych uczelniach - zapewnił.

Akademia Kopernikańska i Szkoła Główna Mikołaja Kopernika zostały utworzone z inicjatywy prezydenta Andrzeja Dudy za sprawą ustawy z 28 kwietnia 2022 r. o Akademii Kopernikańskiej. Inicjatywę promował ówczesny minister nauki Przemysław Czarnek.

Nowe przepisy przewidują otwarcie likwidacji Akademii Kopernikańskiej i Szkoły Głównej Mikołaja Kopernika. Likwidator przejmie więc kompetencje m.in. sekretarza generalnego akademii i rektora szkoły. Wygasnąć mają też kadencje organów akademii i szkoły, członkostwa w akademii oraz umowy na finansowanie Stypendiów Kopernikańskich i Grantów Mikołaja Kopernika.

- Jeśli projekt ustawy dotyczącej ich likwidacji trafi na biurko przyszłego prezydenta, jego podpis będzie krokiem w stronę racjonalizacji wydatków publicznych i wzmocnienia polskiej nauki. O to apelujemy do prezydenta elekta Karola Nawrockiego - powiedział szef MNiSW.

Głównym zadaniem AK jest realizacja Narodowego Programu Kopernikańskiego, który obejmuje m.in. finansowanie badań naukowych, w tym przyznawanie Stypendiów Kopernikańskich i Grantów Mikołaja Kopernika, współpracę międzynarodową, wspieranie SGMK, organizację Światowego Kongresu Kopernikańskiego, a także przygotowywanie konferencji, sympozjów i seminariów.