ABC: Molestowania w pracy

Ze zjawiskiem tym mamy do czynienia częściej w okresach dużego zagrożenia bezrobociem, wśród osób z wyższym wykształceniem oraz w firmach o rozbudowanej strukturze kierowniczej.

Pojęcie "mobbingu", stosowanego przez naukowców do opisania agresywnych zachowań dzikich zwierząt, w nowym znaczeniu użył po raz pierwszy szwedzki lekarz i psycholog Heinz Leymann. Słowo pochodzi od angielskiego mob - motłoch, tłuszcza i oznacza tyle, co napadać na kogoś, zaczepiać, nagabywać. Inaczej zjawisko mobbingu określane jest jako tyranizowanie(bullying) lub nękanie (harassment). W zachowaniu sprowadza się do stosowania terroru psychicznego, zwykle przez osobę lub grupę ludzi przeciwko jednej osobie, może trwać systematycznie przez lata. Amerykanie, w przeciwieństwie do Leymanna, oddzielają mobbing od działań związanych z nękaniem i przemocą na tle seksualnym.

Przemoc psychiczna może występować we wszelkiego typu wspólnotach - miejscu pracy, szkole, stowarzyszeniu. Jedynym celem sprawcy, bądź sprawców działania jest zniszczenie ofiary i usunięcie jej z pozycji, którą zajmuje. Proces destrukcji zaczyna się najczęściej od niszczenia reputacji osoby przez zepsucie relacji z innymi, a skutkuje pogorszeniem wyników w pracy danej osoby i nawet jej zwolnieniem. Proces ten przebiega etapami, a w fazach zaawansowanych może prowadzić także do kłopotów ze zdrowiem u ofiary.

Jakie są formy mobbingu?

Do najczęściej spotykanych należy obmawianie, szykany, podstęp, intrygi, kłamstwa i plotki. W trakcie rozwiązywania konfliktów przy działaniach mobbingowych, źródła konfliktu upatruje się w osobie, a nie w jej poglądach czy opiniach - a stąd już bliska droga do stwierdzenia, że niemożliwe jest jakiekolwiek rozwiązanie bez usunięcia osoby. Badacze zjawiska wyróżniają 45 kategorii zachowań, które można zaliczyć do przemocy psychicznej. Wielu działań, jeśli występują jednorazowo, nie zaliczymy do mobbingu.

Jak się bronić, jeśli jest się ofiarą przemocy?

Istnieje kilka dróg wyjścia z sytuacji szykanowania. Po pierwsze, można się starać wyjaśnić sytuację i porozmawiać z osobą, która jest prowodyrem. Rozmowa ma na celu jasne określenie powodów takich zachowań owej osoby oraz przedstawienie naszego stanowczego poglądu, że nie chcemy takiego traktowania. Zdarza się, że argumenty nie przemawiają do pewnego typu osób. W takim wypadku pozostaje kontakt z przełożonym tej osoby, ale musimy pamiętać o dostarczeniu dowodów takiego zachowania. Mamy prawo gwarantowane kodeksem pracy (art. 94) oraz kodeksem karnym (art. 156 i 157) do przeciwstawiania się takim zachowaniom.

Niestety, czasem okazuje się, że osoba będąca ofiarą, nie jest w stanie sama wyjść z zamkniętego kręgu szykan. W zwalczaniu szkalowania powinien pomóc sam pracodawca, w którego interesie jest dobre samopoczucie pracowników. Przy rozpatrywaniu spraw związanej z przemocą psychiczną należy rozważyć, czy nie jest to pomówienie.

O zjawisku mobbingu piszemy również w serwisie: Kobieta.INTERIA.PL

Zdaniem większości analityków rynku pracy, o mobbingu (dręczeniu psychicznym w miejscu pracy) świadczy częste i długotrwałe, przynajmniej przez kilka miesięcy, znajdowanie się w wymienionych wyżej sytuacjach. Największą trudność w zwalczaniu tego zjawiska sprawia udowodnienie psychicznego nękania. Działania antymobbingowe w zakładzie pracy podejmują rady pracownicze czy związki zawodowe.