Coraz trudniej zdobywać specjalistów IT

Płace w branży IT rosną w niespotykanym dotąd w Polsce tempie. Przeciętne wynagrodzenie w tej branży już wynosi czterokrotność średniej krajowej i będzie rosło, bo 70 proc. firm cierpi na niedobór pracowników IT. Zapotrzebowanie na ekspertów wzrosło od początku pandemii o prawie 150 proc. W dodatku po polskich specjalistów sięgają firmy z zagranicy. Presja płacowa w Europie Zachodniej jest coraz trudniejsza do zaakceptowania przez firmy, a doświadczonych specjalistów jest po prostu za mało - zauważa w opublikowanym we wrześniu tego roku raporcie "Rok wykorzystanych szans.

Rynek pracy IT i SAP 2022" firma Awareson, specjalistyczna agencja zajmująca się rekrutacją w obszarze IT i SAP w Polsce oraz Europie. - Zachód boryka się z ogromnym niedoborem specjalistów od nowych technologii. Tymczasem Polacy są plasowani na trzecim miejscu na świecie pod względem jakości pracy, a po pandemii strategiczne położenie naszego kraju w Europie dodatkowo podniosło ich wartość. W 2022 r. wszystkie te zjawiska kumulują się i dadzą o sobie znać w postaci presji płacowej - mówi Anna Szczepowska, prezes Awareson.

O niedoborze specjalistów IT w Polsce mówi się już zresztą od dłuższego czasu. Do niedawna padała liczba 50 tys. brakujących programistów, których od razu mógłby wchłonąć rynek. To liczba z badania, które kilka lat temu dla Komisji Europejskiej zrealizowała niemiecka agencja Empirica. Ta sama instytucja określiła lukę w Unii Europejskiej na 600 tys. wakatów. Biorąc pod uwagę tempo, jakiego nabrały popyt i podaż na nowe technologie w czasie pandemii, mówi się już, że ten niedobór jest większy. Padają liczby 100 tys., a nawet 300 tys. - taką liczbę podaje np. Organizacja Pracodawców Usług IT SoDA.

Problem w pozyskaniu specjalistów IT nie omija też sektora finansowego. Jego przedstawiciele nie ukrywają, że jeszcze nigdy nie mieli tak dużych trudności z zatrudnianiem specjalistów od IT i cyberbezpieczeństwa. Potwierdzają to przedstawione niedawno wyniki badania ankietowego przeprowadzonego przez Krajową Izbę Rozliczeniową (KIR) i Accenture wśród menedżerów odpowiedzialnych za IT (CIO) w dziewięciu polskich bankach.

Wynika z nich, że w horyzoncie czasowym 2021-2024 za największe wyzwania technologiczne dla branży uznawane są m.in. personalizacja usług, kwestie regulacyjne czy rozwiązania chmurowe, ale wskutek pandemii COVID-19 banki zaczęły zaliczać do tych wyzwań także nową organizację pracy i aspekty kadrowe. Cyberbezpieczeństwo jako najważniejszy trend w biznesie uzyskało wśród odpowiadających CIO 159 punktów, natomiast zarządzanie kadrami IT i bezpieczeństwa - 156. Kolejny trend - personalizacja usług bankowych - ma ich już 87, podobnie jak automatyzacja pracy i kompetencje pracownicze.

- Największym wyzwaniem - oprócz cyberbezpieczeństwa, bo ono jest sektorowym standardem, o który wszyscy się troszczą - okazuje się kwestia dostępności wykwalifikowanych kadr. Ostra konkurencja o odpowiednio wyszkolonych pracowników jest jednym ze skutków pandemii. Ten okres pokazał konieczność cyfryzacji wielu procesów biznesowych i świadczenia usług w sposób zdalny, a wdrażanie rozwiązań opartych na technologii wymaga zaangażowania specjalistów IT na dużo większą niż dotychczas skalę - komentuje wyniki badania Piotr Alicki, prezes zarządu KIR.

Podczas debaty "Technologiczny okrągły stół EKF - mapa wyzwań dla sektora bankowego 2021-2024", która odbyła się podczas XI Europejskiego Kongresu Finansowego we wrześniu tego roku w Sopocie, Błażej Szczecki, wiceprezes zarządu Pekao SA, wyraził obawę, że ten rok będzie pierwszym, kiedy bankowi może się nie udać pozyskać wystarczających zasobów kadrowych IT. Zauważył on, że wielu specjalistów IT obecnie opuszcza banki. Jako przykład podawał specjalistów od chmury, których bank szkoli, a potem rynek ich szybko podkupuje i wchłania.

Olga Wieszczek z Zespołu Komunikacji Korporacyjnej w Pekao SA zapewnia jednak, że bank stara się wybrnąć z tego problemu. - Jeśli chodzi zaś o rynek IT, to od dłuższego czasu jest on specyficzny. Na bieżąco więc monitorujemy sytuację i szukamy nietypowych rozwiązań. Mocną stroną naszego banku jest transformacja cyfrowa, którą przechodzimy, co przekłada się na możliwość realizacji unikatowych projektów, i to jest nasza przewaga w pozyskiwaniu specjalistów.

Podczas debaty w Sopocie bankowcy zauważali, że specjaliści od IT dziś często wolą pracować w start-upach czy fintechach. A to dlatego, że nie odpowiada im sztywny tryb pracy charakteryzujący duże korporacje. Potwierdzają to badania Awareson, z których wynika, że dla specjalistów kluczowe jest nie tylko odpowiednio wysokie wynagrodzenie, lecz m.in. możliwość pracy zdalnej lub hybrydowej pozwalającej na godzenie życia prywatnego z zawodowym. A jeszcze lepiej, gdy wiąże się to z dopłatą do organizacji miejsca do pracy w domu oraz podejmowaniem przez pracodawcę aktywności integrujących rozproszonych pracowników.

- Zdecydowanie dostrzegamy zarówno niedobór specjalistów, jak i zwiększone wymagania kandydatów do pracy. Rynek IT dynamicznie się zmienia - szczególnie w ostatnim czasie. Na pewno wpłynęła na to pandemia, obecnie więcej niż  kiedykolwiek wcześniej firm korzysta z rozwiązań digitalowych - potrzeba więc większej liczby specjalistów i ekspertów w tym obszarze. Pandemia wymusiła też pracę zdalną; zespoły IT w dużej części już wcześniej o nią postulowały, ale dziś dostrzegamy, że często jednym z warunków pozyskania kandydata jest to, czy firma oferuje pracę zdalną, czy jest możliwość pracy hybrydowej - a my to zapewniamy - potwierdza ustalenia raportu Awareson Katarzyna Krupa, senior HR partner w Santander Bank Polska. Dodaje, że kandydatów przyciągają też ciekawe i ambitne zadania, których w Santanderze akurat nie brakuje.

- Praca w zwinnych zespołach ze świetnymi ludźmi, możliwość udziału w transformacji w globalnej instytucji, budowania nowych rozwiązań i przekładania swoich pomysłów na rzeczywistość, czyli poczucie realnego wpływu - wszystko to, co eksperci IT doceniają, dołączając do nas. Rośnie także kwestia odpowiedzialnych działań firm - coraz więcej osób, mając wybór, decyduje się na te, które podejmują działania odpowiedzialne społecznie - mówi Katarzyna Krupa.

Z ankiety Awareson wśród specjalistów IT i SAP zrekrutowanych w ostatnim roku wynika też, że w najbliższym czasie najważniejszy będzie dla nich rozwój umiejętności technicznych (91 proc. badanych). Prawie połowa (46 proc.) zamierza negocjować z przełożonym podwyżkę. Na trzecim miejscu (45 proc.) pojawiła się chęć rozwoju kompetencji miękkich.

Karolina Mitraszewska, członek zarządu odpowiedzialna za pion Operacji, Logistyki, Transformacji i IT w Nest Banku, potwierdza, że zapotrzebowanie na specjalistów IT jest ogromne. Zapewnia też, że bank reaguje na zmieniające się oczekiwania poszukiwanych speców od IT.

- W Nest Banku otwieramy się na talenty z różnych branż oraz z różnych regionów Polski i świata, gdyż daje to możliwość pozyskania najlepszych doświadczeń z innych modeli biznesowych oraz rynków. Granica IT - poza IT jest coraz bardziej płynna, co wyróżnia nas na tle innych instytucji finansowych i zbliża do metod pracy, które stosują fintechy. Hierarchia ma niewielkie znaczenie, np. CIO osobiście angażuje się w projekty, programuje. Nasze samowystarczalne i samoorganizujące się zespoły dysponują narzędziami oraz kompetencjami technologicznymi pozwalającymi im dostarczać gotowe rozwiązania dla klientów. To dla wielu pracowników jest motywujące. O najlepszych ekspertów konkurujemy dzisiaj z wieloma podmiotami. W tej konkurencji stawiamy na kulturę organizacyjną, atrakcyjność i innowacyjność realizowanych projektów, sprawczość oraz decyzyjność każdego członka zespołu i dialog z klientami. U nas każdy ma szansę być zaangażowany od początku do końca w ciekawy projekt, widzi rufę i dziób naszego statku, bierze udział w wyznaczaniu trasy tej podróży - tłumaczy Karolina Mitraszewska.

Adam Mańka, dyrektor Departamentu Rozwoju Aplikacji w Banku Millennium, zauważa natomiast, że w sytuacji, kiedy widoczny jest deficyt na rynku specjalistów IT, procentuje pozycja, jaką bank wypracował sobie w tym środowisku na rynku pracy. - Bank Millennium od początku swojej działalności stawia na wysoko wyspecjalizowane kadry IT. Większość projektów  rozwojowych prowadzimy w oparciu o własny software house. Takie podejście w obszarze rozwoju IT jest pozytywnie postrzegane zarówno przez pracowników banku, jak i na rynku pracy. Potrafimy budować dobre zespoły oraz stale wzmacniać kompetencje, przyciągając nowe talenty. Mamy silną społeczność inżynierów, którzy w ramach hubów technologicznych dzielą się wiedzą i doświadczeniem. Stawiamy na stały rozwój kompetencji, korzystając z pomocy najlepszych dostępnych na rynku platform e-learningowych. Jesteśmy obecni na konferencjach w roli prelegentów, organizujemy też własne wydarzenia, takie jak święto IT Digital-Days czy Mille-hackathon. Oferujemy pracę najlepszym - w nowoczesnych technologiach opartych na API i mikroserwisach. w metodyce zwinnej oraz nowoczesnych przestrzeniach biurowych. Tworzymy społeczność ludzi, którzy dobrze się znają, lubią ze sobą współpracować i tworzyć, którym praca sprawia przyjemność i dostarcza sporo satysfakcji - podkreśla Adam Mańka.

Autorzy raportu "Rok wykorzystanych szans. Rynek pracy IT i SAP 2022" przestrzegają jednak, że pracodawcy chcący pozyskiwać w najbliższej przyszłości specjalistów IT muszą zmienić sposób rekrutacji. Proces ten znacznie się bowiem skraca i profesjonalizuje. Oczywiście musi się odbywać on-line. Idealnie, gdy rekrutację uda się zamknąć w tydzień, a liczba spotkań i decydentów jest ograniczona do minimum. W związku z ekspresowym tempem rekrutacji zmienią się formy zatrudniania - na bardziej elastyczne. Popularność zyskują szczególnie kilkunastomiesięczne kontrakty, ale także "team leasing", czyli rekrutowanie całych zespołów specjalistów do określonych projektów.

Marek Jaślan