Spis treści:
- L4 a wychodzenie z domu - co warto wiedzieć?
- Czego nie wolno robić na L4?
- Wyjątkowe sytuacje - ostatnie słowo zawsze należy do ZUS-u
- Co grozi za złamanie nakazu odpoczynku w czasie zwolnienia?
Zwolnienie lekarskie jest oficjalnym dokumentem wystawianym przez lekarza na czas choroby pacjenta. Upoważnia ono do otrzymywania wynagrodzenia chorobowego (jeśli oczywiście chory jest ubezpieczony) oraz zwalnia z obowiązku stawiania się w pracy i świadczenia stosunku pracy w czasie choroby i powrotu do zdrowia.
L4 a wychodzenie z domu - co warto wiedzieć?
Zwolnienia dzielimy na dwa typy, które oznaczane są cyframi 1 i 2. Jeśli na druku zwolnienia e-ZLA specjalista umieści cyfrę 1, to jest to tzw. zwolnienie "leżące". Cyfrą 2 oznacza się zwolnienie kolokwialnie nazywane "chodzącym".
Zwolnienie oznaczone kodem 1 zobowiązuje chorego do leżenia i wypoczynku; takie zwolnienie nakazuje pacjentowi przebywanie w domu przez cały okres trwania zwolnienia. Dopuszczalne jest sporadyczne wychodzenie, ale jedynie w uzasadnionych okolicznościach: np. do apteki czy sklepu spożywczego, albo na kontrolę lekarską. Nie należy jednak nadużywać tego prawa.
Z kolei zwolnienie oznaczone kodem 2 oznacza, że chory nie musi przebywać cały czas w łóżku i może chodzić. Przemieszczanie się nie wpływa negatywnie na powrót do zdrowia, a może nawet temu sprzyjać. Taki pacjent może wychodzić po zakupy i na krótkie spacery. Nie może jednak się forsować i podejmować czynności, które mogą odbić się negatywnie na zdrowiu.
Lekarz wystawia pacjentowi zwolnienie, aby ten miał szansę szybciej wrócić do zdrowia. Dlatego zadaniem chorego jest stosowanie się do zaleceń lekarskich i nie "utrudnianie" sobie odzyskania pełnej sprawności.
Czego nie wolno robić na L4?
Co może być potraktowane jako właśnie takie postępowanie i łamanie nakazu lekarza?
Wszystkie czynności, które faktycznie wykraczają poza zdroworozsądkowy wypoczynek i rekonwalescencję. Na L4 absolutnie zakazane jest pracowanie zdalne czy w gospodarstwie, ale również przeprowadzanie remontów w mieszkaniu czy domu, praca w ogrodzie.
Na zwolnieniu lekarskim nie można również wyjeżdżać i podróżować, nawet jeśli jest to wycieczka do SPA czy kurortu wypoczynkowego. Chory ma obowiązek przebywać w miejscu zamieszkania - jeśli z pewnych konkretnych przyczyn jest to niemożliwe i okres zwolnienia będzie spędzał u rodziny, powinien to zgłosić w ZUS.
Zwolnienie lekarskie nie jest również czasem, w którym można uczęszczać na uroczystości rodzinne czy spotkania z przyjaciółmi, również jeśli celem jest zjedzenie wspólnego posiłku i relaks.
Wyjątkowe sytuacje - ostatnie słowo zawsze należy do ZUS-u
Nie każdy pracownik zostanie skontrolowany na swoim zwolnieniu, ale kontrole takie zdarzają się coraz częściej i zawsze są wyrywkowe i niezapowiedziane.
Pracownik ZUS, który nie zastanie pacjenta w jego miejscu zamieszkania lub pobytu, będzie dążył do ustalenia przyczyny takiej sytuacji. Pacjent będzie zobowiązany do wyjaśnienia, gdzie przebywał w czasie kontroli. Jeżeli pacjent był na wizycie u lekarza, w aptece czy na spacerze (przy zwolnieniu "chodzącym") i pracownik ZUS zaakceptuje to wyjaśnienie, wszystko jest w porządku.
Natomiast jeśli wyjaśnienie nie będzie satysfakcjonować urzędnika, może on sporządzić protokół, wynikiem czego będzie komisja odpowiedniej jednostki ZUS. Zadaniem komisji będzie ustalenie, czy zwolnienie lekarskie zostało wykorzystane zgodnie z celem, czy też nie.
Możemy tu mieć do czynienia z pewnymi sytuacjami wyjątkowymi. Np. jeśli pacjent przebywa na zwolnieniu "chodzącym" specyficznego typu, bo wystawionym przez lekarza psychiatrę, może być inaczej traktowany niż pacjent "chodzący", ale po operacji kardiologicznej.
Przy depresji czy nasileniu się objawów innych chorób psychicznych przebywanie w gronie bliskich, nawet dłuższe spacery czy inne zwykłe aktywności dnia codziennego mogą być przez lekarzy wręcz zalecane, aby pacjent odzyskał siły. W dalszym ciągu jednak niedopuszczalne jest wyjeżdżanie, imprezowanie czy wyczynowe uprawianie sportu.
Za nietypową sytuację może być uznane również udanie się na taką uroczystość rodzinną, jak pogrzeb rodzica.
Co grozi za złamanie nakazu odpoczynku w czasie zwolnienia?
Jeśli w trybie kontroli zostało stwierdzone, że pracownik nieprawidłowo wykorzystuje zwolnienie lekarskie, może on zostać przez ZUS pozbawiony prawa do świadczenia chorobowego za cały okres jego trwania.
Niezależnie od decyzji ZUS, pracodawca może dodatkowo nałożyć na swojego pracownika naganę, a także karę finansową. W skrajnych przypadkach może nawet wypowiedzieć umowę o pracę.
Podsumowując, otrzymując od lekarza zwolnienie, warto upewnić się, jakim kodem jest ono oznaczone. Dobrze jest również sprawdzić, czy lekarz dysponuje aktualnymi danymi związanymi z naszym miejscem zamieszkania lub pobytu. W razie kontroli ZUS może mieć to niebagatelne znaczenie. Należy też pamiętać, że zwolnienie lekarskie nie jest rodzajem płatnego urlopu, ale okresem, w którym powinniśmy skupić się na swoim zdrowiu i stosować do zaleceń specjalisty.
KO
