Kontrola ZUS na zwolnieniu w ciąży. Oto czego nie można robić na L4
W okresie ciąży wiele kobiet przechodzi na zwolnienie lekarskie po to, aby zadbać o swoje zdrowie oraz zdrowie dziecka. Choć L4 daje kobiecie prawo do odpoczynku, to warto jednak pamiętać, że ze zwolnienia można korzystać wyłącznie zgodnie z obowiązującymi przepisami. Co można, a czego nie można robić na L4 w ciąży?
Zwolnienie lekarskie w ciąży może mieć różny charakter, w zależności od stanu zdrowia przyszłej mamy oraz zaleceń lekarza prowadzącego. Na L4 w polu 15 lekarz wpisuje jednak kod wskazujący sposób, w jaki pacjentka powinna korzystać ze zwolnienia.
Wyróżnia się dwa rodzaje zwolnień lekarskich:
- Zwolnienie oznaczone cyfrą 1 - to tzw. zwolnienie leżące. W tym przypadku kobieta w ciąży powinna ograniczyć aktywność do minimum i przez cały okres zwolnienia przebywać pod wskazanym lekarzowi adresem. Wyjście z domu na "zwolnieniu leżącym" możliwe jest jedynie w uzasadnionych przypadkach, np. wizyta u lekarza czy zakup leków,
- Zwolnienie oznaczone cyfrą 2 - tzw. zwolnienie chodzące. W takim przypadku kobieta w ciąży nie musi przez cały czas przebywać w domu i może np. wyjść na krótki spacer czy zrobić zakupy.
Zwolnienie lekarskie, niezależnie od tego, czy jest to zwolnienie "leżące", czy "chodzące" ma na celu poprawę stanu zdrowia kobiety oraz ochronę ciąży. W związku z tym w czasie L4 obowiązują określone ograniczenia, których złamanie, może skutkować nawet utratą zasiłku. Na L4 w ciąży nie można:
● podejmować jakiejkolwiek pracy zarobkowej, także w formie zdalnej czy dorywczej,
● świadczyć usług w ramach własnej działalności gospodarczej,
● uczestniczyć w wydarzeniach towarzyskich, imprezach, weselach, itp.,
● uprawiać sportu i aktywności fizycznej, chyba że wynika to wprost z zaleceń lekarskich,
● dokonywać remontu, gruntownego sprzątania, prac ogródkowych itd.
Co więcej, w przypadku zwolnienia oznaczonego cyfrą 1 kobieta w ciąży powinna pozostawać w miejscu pobytu wskazanym lekarzowi, który wystawił L4. Każda zmiana miejsca pobytu natomiast musi być zgłoszona do ZUS-u w ciągu 3 dni od jej wystąpienia, ponieważ to właśnie pod wskazanym adresem, pracodawca lub ZUS mogą dokonać rutynowej kontroli.
Polskie prawo nie zawiera przepisu, który wprost zakazywałby wyjazdu na wakacje w czasie zwolnienia lekarskiego, również w ciąży. Kluczowe jest jednak to, czy taki wyjazd jest zgodny z celem zwolnienia, czyli ochroną zdrowia i przebiegu ciąży.
Zgodnie z przepisami ubezpieczony powinien wykorzystywać zwolnienie lekarskie zgodnie z jego celem, tj. w sposób umożliwiający powrót do zdrowia. Dotyczy to zarówno zwolnień "leżących", jak i chodzących "cyfra 2". To oznacza, że każda aktywność, w tym także wyjazd wakacyjny, może zostać oceniona przez ZUS pod kątem zgodności z celem zwolnienia.
W praktyce ZUS traktuje wyjazdy wakacyjne restrykcyjnie i nawet krótki wyjazd poza miejsce zamieszkania może zostać uznany za nadużycie, jeśli:
● pacjentka nie zgłosiła zmiany miejsca pobytu w ciągu 3 dni,
● wyjazd miał charakter typowo wypoczynkowy (np. hotel, wycieczki, basen),
● nie było zaleceń lekarskich, które uzasadniałyby wyjazd.
Jeżeli kobieta w ciąży nie przestrzega warunków pozostawania na zwolnieniu lekarskim, to musi liczyć się z tym, że Zakład Ubezpieczeń Społecznych może ją skontrolować. ZUS przeprowadza bowiem rutynowe kontrole, których celem jest sprawdzenie, czy zwolnienie jest wykorzystywane zgodnie z jego przeznaczeniem i czy jego wystawienie, jest faktycznie zasadne.
ZUS może więc skontrolować kobietę w ciąży w jej miejscu zamieszkania i sprawdzić, czy stosuje się do zaleceń lekarskich. Dodatkowo ZUS może również wezwać kobietę na badanie do lekarza orzecznika lub zażądać przedstawienia dokumentacji medycznej potwierdzającej zasadność L4.
Jeżeli w wyniku kontroli ZUS okaże się, że wystawione zwolnienie nie było zasadne lub kobieta w ciąży wykorzystuje L4 w nieprawidłowy sposób, to wówczas ZUS może:
● wstrzymać wypłatę zasiłku,
● zażądać zwrotu wypłaconego świadczenia,
● pozbawić prawa do zasiłku za cały okres objęty zwolnieniem.
WB
