Odszkodowanie za wypadek w pracy. Jak napisać wniosek do ZUS i ile płacą za uszczerbek na zdrowiu

Odszkodowanie za wypadek przy pracy przysługuje każdej osobie, która jest objęta ubezpieczeniem społecznym, w tym ubezpieczeniem wypadkowym. Zgodnie z przepisami, o odszkodowanie może ubiegać się osoba, która wskutek wypadku przy pracy uznała stałego lub długotrwałego uszczerbku na zdrowiu. 

Stały uszczerbek na zdrowiu definiowany jest zaś jako "takie naruszenie sprawności organizmu, które powoduje upośledzenie czynności organizmu i nie rokuje poprawy". Z kolei zgodnie z informacjami na stronie ZUS-u, długotrwały uszczerbek na zdrowiu to "takie naruszenie sprawności organizmu, które powoduje upośledzenie czynności przez ponad 6 miesięcy, ale możliwa jest poprawa stanu zdrowia". 

Wypadkiem przy pracy nazywamy:

• zdarzenie, które nastąpiło w związku z pracą podczas lub w związku z wykonywaniem przez pracownika zwykłych czynności, lub poleceń przełożonych,
• zdarzenie, które nastąpiło podczas lub w związku z wykonywaniem przez pracownika czynności na rzecz pracodawcy, nawet bez polecenia,
• zdarzenie, które nastąpiło w czasie pozostawania pracownika do dyspozycji pracodawcy w drodze między siedzibą pracodawcy a miejscem wykonywania obowiązków zawodowych.

Mówiąc o wypadku przy pracy, konieczne jest również spełnienie 4 warunków:

1. Nagłość - wypadek przy pracy musi być nagły; zgodnie z wyrokiem Trybunału Ubezpieczeń Społecznych z 19 września 1958 roku nagłe zdarzenie to takie, którego czas trwania nie przekracza jednej dniówki roboczej,
2. Przyczyna zewnętrzna - do urazu musi dojść w wyniku oddziaływania czynników zewnętrznych. W związku z tym za wypadek przy pracy nie będzie uznawany uszczerbek na zdrowiu, który wydarzył się w związku z przyczyną zewnętrzną, np. atakiem epilepsji,
3. Uraz - aby można było mówić o wypadku przy pracy, musi dojść do urazu, czyli uszkodzenia tkanek ciała lub narządów ciała na skutek czynników z zewnątrz,
4. Związek z pracą - wypadek przy pracy musi mieć związek z pracą.

Jakie są rodzaje wypadków przy pracy? Zgodnie z ustawą istnieją 3 rodzaje wypadków przy pracy:

1. Wypadek śmiertelny - w wyniku którego doszło do śmierci pracownika,
2. Wypadek ciężki - jego skutkiem jest ciężkie uszkodzenie ciała, które powoduje całkowitą lub częściową niezdolność do pracy,
3. Wypadek zbiorowy - to taki, w wyniku którego do uszczerbku na zdrowiu na skutek tego samego wydarzenia, doszło u przynajmniej 2 osób. Wypadek zbiorowy może być zarówno śmiertelny, jak i ciężki. 

We wniosku o świadczenie za wypadek w pracy do ZUS-u należy zawrzeć informacje i dokumenty, takie jak:

• data złożenia wniosku,
• data wypadku przy pracy,
• dane osoby poszkodowanej oraz dane płatnika składek (pracodawcy),
• zaświadczenie o stanie zdrowia OL-9,
• protokół ustalenia okoliczności oraz przyczyn wypadku sporządzony przez pracodawcę lub karta wypadku,
• prawomocny wyrok sądu pracy.

Jeżeli zaś wniosek składają bliscy zmarłego pracownika, wówczas do wniosku należy dołączyć:

• dokument stwierdzający datę urodzenia i zgonu osoby,
• dokument potwierdzający stopień pokrewieństwa,
• odpis skrócony aktu małżeństwa,
• zaświadczenie o stanie zdrowia dziecka, wystawione przez lekarza prowadzącego leczenie, jeżeli przyznanie odszkodowania uzależnione jest od ustalenia niezdolności do pracy,
• zaświadczenie o uczęszczaniu do szkoły, jeżeli dziecko ukończyło 16 lat,
• dokument o ustaleniu prawa do alimentów na podstawie wyroku sądu lub ugody w odniesieniu do rodziców, osoby przysposabiającej, macochy, ojczyma (jeśli nie pozostawali we wspólnym gospodarstwie lub osoba zmarła nie przyczyniała się do ich utrzymania).

Wniosek o odszkodowanie za wypadek przy pracy należy złożyć po okresie leczenia i rehabilitacji. Można to zrobić osobiście lub przez pełnomocnika w dowolnej jednostce ZUS-u. Wniosek można również przesłać drogą pocztową.

Decyzja o przyznaniu odszkodowania za wypadek przy pracy wydawana jest w ciągu 14 dni od dnia uprawomocnienia orzeczenia lekarza orzecznika ZUS lub otrzymania orzeczenia komisji lekarskiej, lub wyjaśnienia ostatniej okoliczności, która była niezbędna do wydania decyzji. Następnie ZUS w ciągu 30 dni od wydania decyzji, dokonuje wypłaty świadczenia.

Jednorazowe odszkodowanie za wypadek przy pracy od ZUS-u wynosi 20 proc. przeciętnego wynagrodzenia za każdy procent stałego lub długotrwałego uszczerbku na zdrowiu. Od 1 kwietnia 2023 roku obowiązują nowe stawki świadczenia, które wynoszą:

• 1269 zł za każdy procent stałego lub długotrwałego uszczerbku na zdrowiu;
• 1269 zł za każdy procent stałego lub długotrwałego uszczerbku na zdrowiu, z tytułu zwiększenia tego uszczerbku co najmniej o 10 punktów procentowych;
• 22 212 zł z tytułu orzeczenia całkowitej niezdolności do pracy oraz niezdolności do samodzielnej egzystencji ubezpieczonego;
• 22 212 zł z tytułu orzeczenia całkowitej niezdolności do pracy oraz niezdolności do samodzielnej egzystencji wskutek pogorszenia się stanu zdrowia rencisty;
• 114 231 zł, gdy do jednorazowego odszkodowania uprawniony jest małżonek lub dziecko zmarłego ubezpieczonego, lub rencisty;
• 57 115 zł, gdy do jednorazowego odszkodowania uprawniony jest członek rodziny zmarłego ubezpieczonego lub rencisty inny niż małżonek, lub dziecko.

Więcej o stawkach za odszkodowanie za wypadek przy pracy można dowiedzieć się na stronie Zakładu Ubezpieczeń Społecznych.

Warto wiedzieć, że nie zawsze Zakład Ubezpieczeń wypłaci odszkodowanie. Świadczenia nie otrzymają pracownicy, jeżeli przyczyną wypadku przy pracy było:

• naruszenie przepisów ochrony pracy,
• dopuszczenie się rażącego niedbalstwa ze strony pracownika, czego skutkiem był wypadek,
• przyczynienie się do wypadku przy pracy, np. bycie nietrzeźwym lub pod wpływem środków odurzających i substancji psychotropowych.

Odszkodowanie za wypadek przy pracy nie zostanie wypłacone również wtedy, gdy pracownik lub jego najbliżsi nie dostarczą odpowiednich dokumentów do ZUS-u, lub karta wypadku/protokół powypadkowy będą zawierać bezpodstawne informacje. Do decyzji ZUS-u można natomiast odwołać się w terminie 1 miesiąca od dnia dostarczenia decyzji o odrzuceniu wniosku.

WG