Pół miliona kobiet chciałoby pracować, jednak nie szuka pracy

Iga Magda, ekonomistka Instytutu Badań Strukturalnych opublikowała raport " Jak zwiększyć aktywność zawodową kobiet". Przeanalizowała sytuację kobiet w wieku 25 - 49 lat. Wskazała działania, jakimi państwo może wesprzeć aspiracje zawodowe kobiet.

Zwróciła uwagę, że Polki w wieku 25-49 lat są przeciętnie tak aktywne zawodowo jak kobiety w innych krajach UE. Jest to jednak wynik zwiększającego się udziału pań z wyższym wykształceniem. Pracuje ponad 90 proc. z nich i stanowią ponad połowę aktywnych zawodowo kobiet. Częściej pracują także panie z większych miast w porównaniu do rówieśniczek z małych miejscowości. Trudniej jest pracować kobietom z dwójką małych dzieci niż paniom bezdzietnym, czy z jedną pociechą.

- Kobiety napotykają na bariery braku pracy lub zatrudnienia za niską płacę, braku elastycznego czasu pracy, obciążenia obowiązkami domowymi i opiekuńczymi, zbyt małej liczby tanich żłobków, przedszkoli, świetlic szkolnych. Ich aktywność zawodową ograniczają także rozwiązania podatkowo-zasiłkowe, zmniejszające opłacalność podejmowania pracy. Wysokie są też koszty np. dojazdów i zapewnienia opieki dzieciom. Wpływ ma również presja kulturowa i normy społeczne kształtujące decyzję o opiece nad dziećmi - tłumaczy ekonomistka. Zwraca uwagę na to, że rynek pracy w Polsce jest mało przyjazny dla rodziców małych dzieci. Niewiele Polek może decydować o czasie rozpoczęcia i zakończenia pracy, co pozwoliłoby im na łączenie aktywności zawodowej z obowiązkami opiekuńczymi. Opcję taką ma 12 proc. pracujących kobiet, w porównaniu do ok. 40 proc. przeciętnie w UE. Pracownicy z małymi dziećmi muszą się dostosować do wymagań miejsca pracy, rzadko to pracodawcy biorą pod uwagę ograniczenia rodziców.

Ekonomistka uważa, że państwo mogłoby wesprzeć aspiracje zawodowe kobiet prowadząc odpowiednią politykę społeczną (publiczną). Jako przykłady podała:

·        Zmianę polityki podatkowo-zasiłkowej. Finansową atrakcyjność pracy podnieść mogą zmiany w kwocie wolnej, kosztach uzyskania przychodu czy dodatkowe świadczenia powiązane z aktywnością zawodową.

·        Niższe koszty podejmowania pracy choćby przez subsydiowanie transportu, zmniejszanie kosztów i wzrost dostępności opieki nad dziećmi i innymi osobami zależnymi.

·        Większe wsparcie urzędów pracy.

·        Zmniejszenie dyskryminacji płacowej kobiet zwiększy atrakcyjność ich aktywności zawodowej. Walka z luką płacową nie jest łatwa, wspierać mogą ją regulacje i zachęty do np. publikowania ofert pracy z poziomem wynagrodzeń oraz danych o różnicach w płacy kobiet i mężczyzn w firmach. Długofalowo zmniejszaniu luki płacowej służyć będą wszelkie działania ułatwiające łączenie pracy z życiem rodzinnym i sprzyjające angażowaniu się mężczyzn w opiekę nad dziećmi i prace domowe w znacznie większym stopniu niż obecnie.

·        Działania zwiększające jakość miejsc pracy. Wyzwaniem są niezdrowe warunki pracy, takie jak stres czy fizyczne obciążenia. Zmniejszyć je może lepsza organizacja warunków pracy i ich nadzór, a także procesy automatyzacji. Atrakcyjność pracy poprawi także popularyzacja pracy w niepełnym wymiarze godzin.

·        Dobrej jakości opieka i edukacja dla dzieci. To ważne nie tylko dla mam, ale także dla dzieci. Dobra jakościowo opieka nad najmłodszymi i edukacja na wczesnym etapie jest ważna ze względu na to jak dzieci radzą sobie potem w szkole i wśród rówieśników.

·        Większe zaangażowanie ojców w opiekę nad dziećmi i prace domowe. Służyć temu mogą działania popularyzujące wizerunek ojca angażującego się w opiekę nad dziećmi i prace domowe. Jednym z instytucjonalnych sposobów jest wprowadzanie uprawnień do urlopów opiekuńczych dla ojców i zachęta do korzystania z nich, bez możliwości przeniesienia ich na matkę.

·         Zaangażowanie przedsiębiorstw w podnoszenie atrakcyjności pracy dla kobiet i zmniejszanie barier.

Aleksandra Fandrejewska