Pracownik "na próbę"
Przepisy prawa pracy nie przewidują zatrudniania pracowników na tzw. "bezpłatny okres próbny". Tego typu praktyki są więc niezgodne z prawem.
Z art. 84 k.p. wynika, że pracownik nie może zrzec się prawa do wynagrodzenia ani przenieść go na inną osobę. Za każdym razem, kiedy pracownik zobowiązuje się do wykonywania pracy określonego rodzaju na rzecz pracodawcy i pod jego kierownictwem oraz w miejscu i czasie wyznaczonym przez pracodawcę, pracodawca jest zobowiązany wypłacić mu wynagrodzenie. Zatrudnienie na wyżej określonych warunkach jest zatrudnieniem na podstawie stosunku pracy, bez względu na nazwę zawartej przez strony umowy (art. 22 § 1 i § 11 k.p.).
Pracownik, który świadczy pracę "na próbę" nie zawierając z pracodawcą żadnej pisemnej umowy (co samo w sobie jest sprzeczne z przepisami prawa pracy i grozi pracodawcy karą grzywny od 1000 do 30 000 zł (art. 281 k.p.)) nie zrzeka się dochodzenia ewentualnych roszczeń ze stosunku pracy. Można bowiem uznać, że pomiędzy pracodawcą a pracownikiem doszło do zawarcia umowy poprzez czynności faktyczne.
W myśl art. 60 k.c. wola osoby dokonującej czynności prawnej może być bowiem wyrażona przez każde zachowanie się tej osoby, które ujawnia jej wolę w sposób dostateczny. Jest to tzw. dorozumiane oświadczenie woli.
Jeśli pracodawca odmawia pracownikowi wypłacenia wynagrodzenia, pracownik może zwrócić się o pomoc do Państwowej Inspekcji Pracy lub wnieść powództwo do sądu pracy. Pracownik będzie musiał dowieść, że zaistniały przesłanki umowę o pracę (umowa na okres próbny zawarta w sposób dorozumiany). Postępowanie sądowe w sądzie I instancji z zakresu prawa pracy jest wolne dla pracownika od opłat sądowych.
Przemysław Adamus
prawnik w Kancelarii "Rachelski i Wspólnicy Kancelaria Prawnicza" Spółka Komandytowa
