Świadectwa pracy i wstępne badania pracowników - najnowsze zmiany

W zakresie wydawania świadectwa pracy zmiana dotyczy sytuacji, gdy pracownik pozostaje w zatrudnieniu u tego samego pracodawcy na podstawie kolejnych umów. Zgodnie z dotychczasowym art. 97 § 1¹ KP w przypadku rozwiązania lub wygaśnięcia umowy z pracownikiem, z którym dotychczasowy pracodawca nawiązuje kolejną umowę bezpośrednio po rozwiązaniu lub wygaśnięciu poprzedniej umowy o pracę, pracodawca obowiązany jest wydać pracownikowi świadectwo pracy, tylko na żądanie pracownika.Zgodnie z tym przepisem pracodawca zatrudniający pracownika na podstawie kolejnych, bezpośrednio następujących po sobie umów o pracę (np. na okres próbny, na czas określony, na czas nieokreślony) wydawał jedno zbiorcze świadectwo pracy dotyczące okresu zatrudnienia na podstawie wszystkich łączących strony umów o pracę. Praktykę taką stosowano również przed wejściem w życie w 2002 r. przywołanego art. 97 § 1¹ KP.

W nowym brzmieniu art. 97 § 1¹ KP stanowi, że:

• wymieniona dotychczas ogólnie umowa o pracę została zastąpiona wyliczeniem konkretnych umów, których dotyczy ten przepis, czyli umowy o pracę na okres próbny, umowy o pracę na czas określony oraz umowy o pracę na czas wykonania określonej pracy;
• dotychczasowy warunek umożliwiający wydanie zbiorczego świadectwa pracy w postaci bezpośredniości następowania po sobie kolejnych umów o pracę został zlikwidowany;
• obowiązek wydania przez pracodawcę pracownikowi świadectwa pracy tylko na żądanie pracownika został zastąpiony bezwzględnym nakazem wydania świadectwa pracy za okresy pracy udokumentowane umowami zawartymi w okresie 24 miesięcy, licząc od pierwszej umowy o pracę.

Zawierając umowę o pracę na czas nieokreślony, pracodawca będzie musiał wydać pracownikowi świadectwo pracy za poprzedzające ją okresy zatrudnienia na podstawie umów terminowych. Przedmiotem ograniczenia obowiązku wydania świadectwa pracy po zakończeniu umowy o pracę z art. 97 § 1¹ KP są bowiem tylko terminowe umowy o pracę, tj. umowa o pracę na okres próbny, na czas określony i na czas wykonania określonej pracy.

Pracodawca zatrudnił pracownika od 1.7.2011 r. na podstawie umowy o pracę na 3-miesięczny okres próbny, następnie od 1.10.2011 r. na podstawie umowy o pracę na czas określony - 7 miesięcy, a następnie od 1.5.2012 r. na podstawie umowy o pracę na czas nieokreślony. W takim przypadku pracodawca będzie musiał wydać pracownikowi świadectwo pracy po zakończeniu umowy o pracę na czas określony, ponieważ nowy przepis art. 97 § 1¹ KP dopuszczający wydanie zbiorczego świadectwa pracy za okres trwania kilku umów terminowych nie obejmuje już swoim zakresem przedmiotowym umowy o pracę na czas nieokreślony. Co ciekawe, obowiązek wydania świadectwa pracy nie powstanie bezpośrednio po zakończeniu okresu trwania umów terminowych, czyli 30.4.2012 r., ale po upływie 24 miesięcy od dnia zawarcia pierwszej umowy terminowej, czyli 31.5.2013 r., pomimo że pracownik będzie nadal zatrudniony u pracodawcy na podstawie umowy o pracę na czas nieokreślony.

Pracodawca nie będzie musiał wystawiać świadectwa pracy, pomimo że między kolejnymi umowami terminowymi wystąpią przerwy.

Pracodawca zatrudnia pracownika na podstawie umowy o pracę na czas wykonania określonej pracy, wtedy gdy otrzymuje zlecenie na wykonanie określonej partii produktów. Okresy wykonywania pracy są nieregularne i trwają od kilku dni do miesiąca, a przerwy między nimi wynoszą zwykle od kilku dni do dwóch tygodni. W takiej sytuacji, na podstawie nowego brzmienia art. 97 § 1¹ KP, pomimo przerw w okresach zatrudnienia pracodawca będzie mógł nie wystawiać świadectwa pracy po każdej zakończonej umowie, ale wystawi jedno zbiorcze świadectwo pracy za okres dwóch lat.

Przepis art. 97 § 1¹ KP nie określa wymiaru trwania przerwy między terminowymi umowami o pracę, a więc obowiązek wystawienia świadectwa pracy nie powstanie nawet po kilku miesiącach od terminu zakończenia zatrudnienia.

Pracownik wykonuje sezonowe prace przy zbiorze jabłek. Sezon trwa około dwóch miesięcy. Podstawą zatrudnienia jest umowa o pracę na czas określony. Po zakończeniu sezonu pracodawca nie będzie musiał wystawić świadectwa pracy, pomimo że następna umowa o pracę zostanie zawarta w następnym sezonie, czyli za mniej więcej 10 miesięcy. Dopiero po drugiej umowie pracodawca będzie musiał wystawić świadectwo pracy, ponieważ przed 3. sezonem upłynie okres 24 miesięcy, po którym pracodawca będzie musiał wystawić świadectwo pracy, nawet bez wniosku pracownika.

Maciej Nałęcz

Podstawa prawna

• art. 97 § 1¹-1³, art. 229 § 1 KP