Ukraińscy pracownicy mierzą się z dyskryminacją. Część firm woli zatrudniać Polaków

Jak wynika z najnowszego raportu Polskiego Instytutu Ekonomicznego "Uchodźcy z Ukrainy na polskim rynku pracy: możliwości i przeszkody" w Polsce wskaźnik zatrudnienia uchodźców wojennych z Ukrainy jest najwyższy wśród wszystkich członków OECD i wynosi 65 proc. Oznacza to, że niemal siedem na dziesięć osób znalazło w naszym kraju zatrudnienie. Jednocześnie borykają się oni z wieloma problemami na rynku pracy, w tym np. nierównego traktowania. 

PIE postanowił zrobić eksperyment i rozesłać cztery różne CV do firm poszukujących pracowników. Dwa z nich dotyczyły fikcyjnych kandydatek z Polski, dwa z Ukrainy, a oferty pracy dotyczyły stanowiska wymagającego doświadczenia i wykształcenia oraz drugiego, o obniżonych wymaganiach. Okazało się, że w branżach niewymagających kwalifikacji pracodawcy chętniej odpowiadali na ofertę polską. Odpowiedzi takich było o niemal 30 proc. więcej niż w przypadku CV Ukrainki. 

- W przypadku stanowisk wymagających wyższych kwalifikacji ta różnica nie była statystycznie istotna, co nie pozwala na jednoznaczne stwierdzenie występowania dyskryminacji. Warto przypomnieć, że eksperymenty tego typu są sprawdzoną metodą wykazywania tzw. dyskryminacji statystycznej i mają wiele zastosowań. W podobnym badaniu PIE  wykazał dyskryminację ze względu na wiek na polskim rynku pracy - wyjaśnia Łukasz Baszczak, starszy analityk zespołu ekonomii behawioralnej.

Ukraińscy uchodźcy pracują najczęściej jako pracownicy fizyczni, w turystyce, budownictwie, logistyce czy produkcji. Z analiz wynika jednak, że wiele osób, bo 46 proc. pracuje poniżej swoich kwalifikacji, co wynika z nieznajomości języka polskiego. To również jest jedną z przyczyn niezatrudniania Ukraińców przez firmy w Polsce. 

Jak wskazuje Radosław Zyzik, starszy doradca zespołu ekonomii behawioralnej PIE, to bardzo zróżnicowana grupa pracowników, jednak łączy ich poczucie osamotnienia, obawy o bliskich czy niepewność o przyszłość. Podkreśla jednocześnie, że dyskryminacja ze względu na narodowość jest tylko jednym z wyzwań na polskim rynku pracy - większą rolę odgrywają tu wymagania pracodawców. Wskazują ponadto oni, że ryzykiem związanym z zatrudnieniem Ukraińców jest ich niepewny status prawny, możliwość powrotu do ojczyzny czy też niepewność związana z identyfikacją doświadczenia.

- Uchodźcy napotykają też na trudności związane z akceptacją ich kwalifikacji i często pracują poniżej swoich umiejętności lub w szarej strefie. Mimo wyzwań i trudności trzeba podkreślić, że ukraińscy uchodźcy w Polsce dostrzegają i doceniają otrzymywane wsparcie - zarówno to zapewniane przez instytucje publiczne, jak i organizacje międzynarodowe, a w szczególności przez społeczeństwo obywatelskie - podkreśla Zyzik.

"Mimo wyzwań istnieją również pozytywne świadectwa związane ze świadczoną w Polsce pracą. Uchodźcy dostrzegają i doceniają wsparcie w procesie adaptacji, które otrzymują. Pomoc w tworzeniu CV, dostosowaniu się do miejsca zatrudnienia czy zrozumieniu specyfiki rynku pracy jest zauważanym i docenianym elementem wsparcia." - głosi raport.