Więcej efektów, słabsze relacje. Blaski i cienie pracy zdalnej

Ponad połowa badanych jest bardziej efektywna podczas pracy z domu. Jednocześnie jednak tylko niewiele mniejszej grupie zdarza się odczuwać w tym czasie samotność i tęsknotę za wspólnym wykonywaniem zadań w siedzibie firmy.

Jak wskazały badania Pracuj.pl, Polacy, którzy poznali smak pracy zdalnej i hybrydowej, w IV kwartale 2021 woleli wykonywać obowiązki zawodowe w miejscu, które sami wybiorą - najczęściej w domu. W tych modelach zadania wykonywało aż 35 proc. respondentów uczestniczących w pomiarze. Tylko co dziesiąty respondent, realizujący wówczas zadania zdalnie lub hybrydowo, chciał wracać po pandemii do pracy w pełni stacjonarnej. 

Niewątpliwie praca zdalna i hybrydowa stały się preferowaną formą dla znaczącej części pracowników. Na jakie ich zalety najczęściej zwracają uwagę osoby wykonujące obowiązki w tych modelach? Aż 64 proc. respondentów uważa, że wiążą się one z oszczędnością czasu poświęcanego na dojazdy do pracy. Na drugim miejscu listy zalet znalazły się oszczędności na wydatkach, np. na paliwie (42 proc.). Trzecim najważniejszym elementem okazała się możliwość wykonywania obowiązków w elastycznych godzinach pracy (35 proc.), co może być szczególnie istotne np. w przypadku rodziców.

- Praca zdalna i hybrydowa to nie tylko prosty komfort pracy z domu. Każda grupa odbiorców odnajduje w niej inne atuty, charakterystyczne dla swoich potrzeb. Na przykład, dla osób żyjących w miastach liczących ponad 500 tysięcy mieszkańców, narażonych na korki czy pracujących w odległych dzielnicach, szczególnie ważna jest oszczędność czasu na dojazdach. Na tę zaletę wskazało aż 72 proc. z nich. Z kolei osoby zwracające szczególną uwagę na wydatki doceniają oszczędność na paliwie czy firmowych lunchach. Natomiast dla osób wychowujących dzieci dużym atutem może być większa elastyczność godzin pracy. Jak pokazują wyniki, każda z historii pracy zdalnej i hybrydowej może być nieco inna. Nie ma jednak wątpliwości, że okres pandemii pozwolił zapoznać się szerokiemu gronu pracowników z atutami tych modeli na niespotykaną wcześniej skalę - komentuje Agnieszka Bieniak, dyrektor HR w Grupie Pracuj.

Warto zauważyć różnice między respondentami różnych płci. Oszczędność na dojazdach była szczególnie istotna dla kobiet - wskazywało na nią 69 proc. badanych pań i 60 proc. panów. Natomiast panie nieco rzadziej od mężczyzn uważały za zaletę możliwość mocniejszego skupienia się na wykonywanych zadaniach (22 proc. kobiet i 27 proc. panów). Obie kwestie mogą wynikać z większego obciążenia obowiązkami rodzinnymi matek podczas pracy zdalnej. Dlatego z jednej strony rzeczywiście tracą mniej cennego czasu na dojazdy, ale z drugiej - rzadziej dostrzegają spadek liczby elementów rozpraszających ich podczas pracy.  

Kolejnym aspektem, na który warto zwrócić uwagę, jest rola pracy zdalnej dla osób, które wolą samodzielną pracę w wyznaczonym przez siebie rytmie i okolicznościach. Jedna czwarta badanych wskazała kolejno trzy zalety tego modelu: większą efektywność, samodzielną aranżację swojego stanowiska oraz możliwość skupienia się na zadaniach.

Co ciekawe, o ile większa efektywność wykonywania zadań dzięki pracy z domu była wskazywana jako kluczowa zaleta przez co czwartego badanego, efekt ten występuje znacznie częściej. Aż ponad połowa badanych zgodziła się, że praca zdalna i hybrydowa  pozwala im bardziej się skoncentrować na zadaniach i są bardziej efektywni, niż gdy wykonują obowiązki zawodowe w siedzibie firmy. 

Więcej niż połowa badanych uważa też, że pracownicy z mniejszych miejscowości mają obecnie większy dostęp do różnorodnych ofert pracy, także w firmach spoza swojej lokalizacji. Pokazuje to, z jak dużą szansą na rozwój karier mieszkańców małych ośrodków wiąże się możliwość pracy z domu.

Okazuje się jednak, że nawet praca zdalna i hybrydowa mają swoje wady. Zatarcie granicy między życiem zawodowym a prywatnym to największa bolączka według 47 proc. osób pracujących w tych modelach. Wiąże się z nią wada, która zajęła czwarte miejsce, czyli konieczność korzystania z prywatnej przestrzeni w celach zawodowych. Interesujący jest fakt, że tylko 24 proc. najmłodszych badanych w wieku 18-24 lata uznało za wadę trudność z oddzieleniem czasu prywatnego i zawodowego.

Na drugim miejscu wśród wad znalazły się dodatkowe wydatki spowodowane pracą w domu, np. na prąd, które zostały zaznaczone przez 39 proc. badanych. Wynik ten może wydawać się zaskakujący w kontekście wysokiej pozycji kosztów wśród... zalet pracy zdalnej i hybrydowej. W obu wypadkach badani odnoszą się jednak do nieco innych kategorii wydatków - efektywność kosztowa pracy zdalnej dla pracownika jest więc prawdopodobnie zależna od sposobu konsumpcji energii, wydatków na paliwo w czasach pracy biurowej itd. Rachunek ten będzie miał oczywiście inny wynik dla każdej osoby, w zależności od indywidualnych czynników.

BIZNES INTERIA na Facebooku i jesteś na bieżąco z najnowszymi wydarzeniami

Trzecie miejsce na liście wad pracy zdalnej zajęły rzadsze kontakty bezpośrednie ze współpracownikami, które wskazało 37 proc. respondentów. Skarżą się na to częściej badane panie (40 proc.) niż panowie (35 proc.). Wskazuje to na nieco większą wagę przykładaną przez respondentki do relacji w pracy. Pogłębione pytania badaczy wskazują jednak na fakt, że osłabienie relacji międzyludzkich w pracy zdalnej to kwestia dotykająca szerokiego grona pracowników - relacje międzyludzkie są rzadsze, krótsze i często mniej otwarte niż wcześniej.

55 proc. respondentów uważa, że pracując zdalnie lub hybrydowo pozostają rzadziej w kontakcie ze współpracownikami, niż gdyby pracowali w siedzibie firmy. Ponadto więcej niż 4 na 10 badanych twierdzi, że praca zdalna i hybrydowa rozluźniły ich relacje towarzyskie ze współpracownikami poza firmą. Co ważne, niemal tyle samo respondentów odczuwa samotność i tęsknotę za wspólną pracą w siedzibie firmy.

Praca zdalna i hybrydowa wywołują u pracowników różne emocje. Brak pracy w biurze, w otoczeniu współpracowników jest wyzwaniem szczególnie dla osób ekstrawertycznych. Dobra atmosfera, relacje koleżeńskie to bardzo ważne elementy życia zawodowego. Rozmowy w biurowej kuchni, spotkania integracyjne, możliwość poproszenia kogoś z sąsiedniego biurka o pomoc to kwestie budujące zespoły. Pandemia mocno ograniczyła te sytuacje. To właśnie ich brak sprawia, że tęsknimy za pracą w biurze. Jednocześnie doceniamy oszczędność czasu na dojazdach czy elastyczność czasu pracy. Brakuje nam więc spotkań i relacji, ale nie chcemy całkiem rezygnować z zalet nowych form pracy. Jak pokazują nasze wcześniejsze badania, to praca hybrydowa jest najczęściej wskazywaną preferowaną formą pracy - mówi Małgorzata Skonieczna, ekspertka ds. badań kandydatów w Grupie Pracuj.

W radzeniu sobie z psychologicznymi wyzwaniami pandemii pomaga część pracodawców, wdrażając m.in. szkolenia uczące zarządzania czasem w pracy zdalnej, wsparcie ze strony psychologów, wewnętrzne grupy dyskusyjne, programy wellbeingowe na temat zdrowia psychicznego. Według badania Pracuj.pl z początku 2021 roku, co piąty badany Polak miał wówczas dostęp w miejscu pracy do pomocy psychologa lub szkoleń wspierających radzenie sobie z problemami.

W ogólnym rozliczeniu, jak pokazują wyniki badania "Polacy w nowym środowisku pracy", bilans korzyści i strat pracy zdalnej i hybrydowej jest dodatni. Dlatego większość badanych wykonujących je obecnie nie wyobraża sobie przyszłości bez nowych modeli pracy - tylko 9 proc. z nich chciałoby po opanowaniu pandemii wrócić na pełen etat do biura. A możliwości aplikowania na stanowiska zdalne lub hybrydowe jest coraz więcej.

Według analityków Pracuj.pl, aż 17 proc. wszystkich ofert opublikowanych w 2021 roku w serwisie dotyczyło pracy zdalnej - to trzykrotnie więcej niż jeszcze rok wcześniej. Wdrożenie pracy zdalnej wymaga często przygotowania, odpowiednich warunków i zmian w domowym życiu. Niemniej są to inwestycje, które pomogą w organizacji życia zawodowego dziś i w przyszłości.