Zapomoga dla pracownika a przychód ze stosunku pracy
Niektórzy pracodawcy starają się pomóc swoim pracownikom w trudnych dla nich sytuacjach życiowych. Pomoc taka może przybrać postać przyznania środków pieniężnych, bądź pewnych świadczeń rzeczowych. Taka sytuacja zachodzi, gdy np. pracownik zapada nagle na ciężką chorobę i konieczne jest korzystanie ze sprzętu rehabilitacyjnego jak np. wózka inwalidzkiego.
Pracodawcy, którzy nie mają obowiązku tworzenia ZFŚS często mają wątpliwości, czy np. zakup dla pracownika wózka inwalidzkiego w związku z jego chorobą będzie stanowił dla niego przychód podlegający opodatkowaniu. Aby odpowiedzieć na to pytanie należy odwołać się do ustawy z dnia 26 lipca 1991r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. Nr 80, poz. 350, ze zm., dalej jako ustawa o PIT) i przewidzianych tam zwolnieniach.
W myśl art. art. 9 ust. 1 w/w ustawy opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku. Źródłem przychodu, zgodnie z treścią art. 10 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 26.07.1991r. jest między innymi stosunek pracy. Za przychody ze stosunku służbowego, stosunku pracy, pracy nakładczej oraz spółdzielczego stosunku pracy - w myśl art. 12 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych - uważa się wszelkiego rodzaju wypłaty pieniężne oraz wartość pieniężną świadczeń w naturze bądź ich ekwiwalenty, bez względu na źródło finansowania tych wypłat i świadczeń, a w szczególności: wynagrodzenia zasadnicze, wynagrodzenia za godziny nadliczbowe, różnego rodzaju dodatki, nagrody, ekwiwalenty za nie wykorzystany urlop i wszelkie inne kwoty niezależnie od tego, czy ich wysokość została z góry ustalona, a ponadto świadczenia pieniężne ponoszone za pracownika, jak również wartość innych nieodpłatnych świadczeń lub świadczeń częściowo odpłatnych.
Stosownie zaś do zapisu art. 21 ust. 1 pkt 26 ww. ustawy wolne od podatku dochodowego są zapomogi otrzymane w przypadku indywidualnych zdarzeń losowych, klęsk żywiołowych, długotrwałej choroby lub śmierci - do wysokości nieprzekraczającej w roku podatkowym kwoty 2.280zł, z zastrzeżeniem pkt 40 i 79. Z treści tego przepisu wynika, iż dla zwolnienia z podatku istotne znaczenie ma powód przyznania zapomogi.
Niektóre wymienione w przepisie zdarzenia zostały przez ustawodawcę opatrzone dodatkowym dookreśleniem, np. ze zwolnienia korzystać mogą takie zapomogi, które zostały wypłacone w związku z długotrwałą chorobą. Choroba musi zatem mieć charakter długotrwały i nie jest przy tym istotne czy zagraża życiu, wiąże się z pobytem w szpitalu lub nieobecnością w pracy. Za chorobę długotrwałą uznać należy każdą chorobę wymagającą długotrwałego leczenia, w tym choroby przewlekłe, nieuleczalne, wrodzone, poświadczone odpowiednimi dokumentami (zaświadczenie lekarskie). Z uwagi na to, iż pojęcie "długotrwała choroba" nie zostało przez ustawodawcę sprecyzowane, zaś oparcie się o potoczne znaczenie tego terminu nie wyjaśnia jej charakteru jednoznacznie - każdy przypadek powinien być analizowany indywidualnie. Jeżeli zatem konieczność korzystania z wózka inwalidzkiego przez pracownika spowodowana jest długotrwałą chorobą, zapomoga otrzymana przez pracownika na jego zakup będzie stanowiła dla niego przychód ze stosunku pracy podlegający zwolnieniu z opodatkowania podatkiem dochodowym od osób fizycznych, ale tylko do wysokości 2.280 zł w roku podatkowym. Pozostała kwota będzie stanowiła przychód tego pracownika ze stosunku pracy podlegający opodatkowaniu. Zwrócić należy także uwagę na konieczność udokumentowania podania pracownika o przyznanie zapomogi. W przypadku bowiem braku należytego udokumentowania zdarzenia zapomoga stanowi przychód ze stosunku pracy i podlega opodatkowaniu wraz z innymi dochodami ze stosunku pracy na zasadach określonych w art. 12 ustawy o PIT. W przypadku długotrwałej choroby fakt jej zaistnienia winien być udokumentowany np. zaświadczeniem lekarskim wystawionym przez lekarza specjalistę lub lekarza rodzinnego (tak np. interpretacja indywidualna z 28 kwietnia 2008 r., sygn. IPPB2/415-184/08-4/JS - Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie).
Jarosław Włoch
Konsultant w Departamencie Doradztwa Podatkowego Małopolskiego Instytutu Studiów Podatkowych w Krakowie
Artykuł ma charakter jedynie informacyjny i stanowi publikację zainspirowaną treścią artykułów prasowych, interpretacji organów podatkowych i orzeczeń sądów administracyjnych. Nie stanowi porady ani opinii podatkowej czy prawnej w rozumieniu art. 2 ust. 1 i art. 31 ustawy o doradztwie podatkowym (Dz. U. z 1996 r. Nr 102, poz. 475, ze zm.) i jest odzwierciedleniem poglądów wyrażanych przez autorów publikacji. Małopolski Instytut Studiów Podatkowych Sp. z o.o. nie bierze odpowiedzialności za ewentualne skutki podejmowanych decyzji na ich podstawie.
