Program Erasmus+ to o wiele więcej niż uniwersytety

Oprócz uniwersytetów i innych instytucji szkolnictwa wyższego, środki z programu Erasmus+ przeznaczone są dla czterech sektorów. Są to : Edukacja szkolna (placówki edukacyjne od przedszkola do liceum), Młodzież, czyli pozaszkolna edukacja młodych ludzi, Edukacja dorosłych - między innymi instytucje kultury i uniwersytety trzeciego wieku-oraz kształcenie i szkolenia zawodowe. Komisja Europejska dostrzega coraz większą potrzebę wspierania inicjatyw edukacyjnych dla dorosłych z uwagi na wyzwania przed jakimi staje Europa (m.in. starzenie się społeczeństwa). Dlatego wartość dofinansowania projektów w tym sektorze wzrasta z roku na rok. W kończącej się fazie programu Erasmus+ 2014-2020 wyniosła ponad 10 mln euro.

Celem projektów edukacyjnych Erasmusa+ kierowanych do szkół jest podnoszenie jakości ich pracy i wyrównywanie szans edukacyjnych uczniów i nauczycieli. W praktyce, projekty te przekładają się na rozwijanie oferty edukacyjnej na każdym etapie kształcenia. Polska jest w czołówce krajów pod względem korzystania z możliwości odbywania mobilności zagranicznych nauczycieli. Wsparcie uzyskało 201 projektów mobilności kadry edukacji szkolnej, a 180 otrzymało dofinansowanie z Programu Operacyjnego Wiedza Edukacja Rozwój (PO WER). W Akcji 2. Zawarto też 521 umów z polskimi placówkami realizującymi współpracę szkół i zatwierdzono 26 partnerstw strategicznych.

Dla nauczycieli, pracowników oraz kadry zarządzającej zagraniczne wyjazdy przyczyniają się do podnoszenia kompetencji, zdobywania wiedzy, umiejętności, doświadczenia i kontaktów międzynarodowych. A w trakcie szkoleń językowych i kursów metodycznych odbywanych poza Polską nauczyciele i pracownicy szkół doskonalą swój warsztat. Mają też okazję obserwować pracę swoich kolegów w zagranicznych placówkach a także sami w nich nauczać. - Wszystkie tego typu wyjazdy mają jeden cel: wsparcie doskonalenia zawodowego pracowników i uczniów, a także zwiększanie ich otwartości i tolerancji - podkreśla Dominika Jastrzębowska, Koordynator Mobilności w ESN Polska.

Uczniowie natomiast, podczas udziału w programie Erasmus+ podnoszą poziom znajomości języków obcych, rozwijają kompetencje społeczne i międzykulturowe. Ważną zaletą takich wyjazdów jest nabywanie tzw. umiejętności miękkich, takich jak nauka pracy w zespole, radzenia sobie ze stresem, odnalezienie się w innej kulturze, rozwiązywanie problemów czy reagowanie na nieprzewidziane sytuacje. Zanim wybuchła pandemia zakładano, że w ciągu dwóch lat na zagraniczne staże i praktyki wyjedzie z Polski 27 tys. uczniów - najwięcej w całej Europie. 

Dla nauczycieli akademickich Erasmus to  głównie krótkoterminowe wyjazdy do uczelni partnerskich. Celem takiego wyjazdu jest prowadzenie zajęć dydaktycznych dla studentów uczelni zagranicznej, w wymiarze co najmniej 8 godzin lekcyjnych. Program wyjazdu jest uzgadniany wcześniej, a zajęcia prowadzone są zwykle w formie seminariów. - To esencja wyjazdu. Jednak jak to zwykle bywa najciekawsza jest jego otoczka. To liczne spotkania służbowe i towarzyskie. Do tych pierwszych należy zaliczyć spotkania z dziekanami wydziałów i kadrą jednostki, która w imieniu uczelni partnerskiej organizuje wizytę - opowiada prof. Sylwester Tabor, rektor Uniwersytetu Rolniczego w Krakowie. 

Na takich spotkaniach przedstawiana jest aktualna problematyka dydaktyczna i badawcza konkretnych pracowników jednostki, zwykle młodych ludzi. Zwiedzane są laboratoria, co daje możliwość zapoznania się z innymi metodami pracy i innowacyjną aparaturą. - To wówczas rodzą się pomysły na ciekawe wspólne projekty dydaktyczne i naukowe  - mówi rektor krakowskiej uczelni rolniczej. Dodaje, że w większych ośrodkach akademickich można uczestniczyć w Erasmus day lub Erasmus week, którym zawsze towarzyszą imprezy kulturalne z udziałem studentów różnych krajów. - Taki wyjazd to możliwość zawarcia nowych przyjaźni, które owocują przez lata. Następnym razem jedziesz już do przyjaciół - zapewnia prof. Sylwester Tabor.

Z oferty programu Erasmus+ korzystają też pracownicy organizacji wspierających niezawodowy rozwój osób dorosłych i same osoby dorosłe doskonalące swoje kompetencje kluczowe. W ramach projektów mobilnościowych  organizowane są  edukacyjne wyjazdy zagraniczne kadry, które trwają od dwóch dni do dwóch miesięcy. Może to być  udział w kursach, szkoleniach, konferencjach, obserwacjach pracy w podobnej zagranicznej organizacji., ale też prowadzenie zajęć dla dorosłych słuchaczy. Z kolei w projektach partnerskich kilka organizacji europejskich zajmujących się edukacją dorosłych wymienia się doświadczeniami i dobrymi praktykami, może też wspólnie tworzyć materiały edukacyjne a również organizować wyjazdy edukacyjne kadry i dorosłych osób uczących się.    W programie mogą  uczestniczyć organizacje prywatne lub publiczne aktywne w obszarze edukacji dorosłych, takie jak np. stowarzyszenia, fundacje, instytucje kultury, uniwersytety ludowe i trzeciego wieku, ośrodki pomocy społecznej, i firmy prowadzące niezawodową edukację dorosłych.

Grupy docelowe w projektach sektora Edukacja dorosłych są bardzo różnorodne, ale często są to osoby, którym dzięki doskonaleniu ich kompetencji kluczowych może poprawić się jakość życia  - od seniorów, poprzez rodziców, osoby z niepełnosprawnościami, osoby zamieszkujące tereny z mniejszym dostępem do oferty edukacyjnej.

Przez cały rok kadra edukacji dorosłych  może korzystać z dedykowanego jej narzędzia finansowanego z programu Erasmus+  -  EPALE - elektronicznej platformy na rzecz uczenia się dorosłych w Europie(https://epale.ec.europa.eu/pl). Z  EPALE korzysta już blisko 82 tysiące osób w Europie - publikując artykuły, umieszczając swoje materiały edukacyjne, dyskutując i uczestnicząc w webinariach. Tę społeczność współtworzą m.in. edukatorzy dorosłych i szkoleniowcy, animatorzy kultury, doradcy, osoby pracujące z dorosłymi wymagającymi wsparcia,  andragodzy i badacze obszaru edukacja dorosłych.  i osoby aktywizujący lokalne społeczeństwa.  Kadra może również znaleźć na platformie zagranicznych partnerów do wspólnych projektów  a potem opublikować na EPALE rezultaty wspólnej pracy, podzielić się doświadczeniami.

W ramach programu Erasmus+ organizowane są też kształcenia i szkolenia zawodowe. Celem projektów realizowanych w tym sektorze jest wzmacnianie jakości kształcenia zawodowego i ustawicznego i to zarówno w wymiarze indywidualnym co instytucjonalnym. Projekty wspierają też rozwiązania zwiększające przejrzystość kwalifikacji zawodowych. Uczestnikami tych projektów mogą być uczniowie i absolwenci, nauczyciele praktycznej nauki zawodu, kadra zarządzająca w placówkach oświatowych, trenerzy, szkoleniowcy i pracownicy na europejskim rynku pracy.

Oferta programu Erasmus+ dla szkolenia zawodowego jest skierowana do instytucji i organizacji zaangażowanych w rozwój kształcenia. Najczęściej z możliwości, jakie daje program korzystają szkoły zawodowe, placówki kształcenia praktycznego i ustawicznego, instytucje szkoleniowe, małe i średnie przedsiębiorstwa, organizacje branżowe, partnerzy społeczni, fundacje, izby rzemieślnicze, szkoły wyższe, wojewódzkie i powiatowe urzędy pracy, a także organy administracji samorządu lokalnego i regionalnego.

Erasmus+ to również projekty dotyczące aktywności sportowej. Program Erasmus+ nadał projektom związanych ze sportem specjalnego znaczenia wprowadzając do swojej oferty akcje Erasmus+ Sport. Podstawowym obszarem aktywności jest sport powszechny, który oznacza formę zorganizowaną, uprawianą na poziomie lokalnym przez amatorów jako sport dla wszystkich. Realizowane projekty współpracy partnerskiej i niekomercyjne europejskie imprezy sportowe przyczynią się do rozwoju europejskiego wymiaru sportu, rozpowszechnianie doświadczeń i wiedzy na temat różnych zagadnień dotyczących sportu na szczeblu europejskim. Celami programu Erasmus+ w dziedzinie sportu są:

·         eliminowanie transgranicznych zagrożeń dla uczciwości w sporcie, takich jak doping, ustawianie wyników zawodów sportowych i przemoc, a także wszelkiego rodzaju nietolerancji i dyskryminacji;

·         promowanie i wspieranie dobrego zarządzania w sporcie i kariery dwutorowej sportowców;

·         promowanie wolontariatu w sporcie oraz włączenia społecznego, równych szans i podnoszenia świadomości znaczenia aktywności fizycznej poprawiającej zdrowie dzięki większemu udziałowi i równemu dostępowi do sportu dla wszystkich.

Realizując projekty Erasmus+ Sport podnosimy stan wiedzy oraz świadomość w zakresie roli sportu i aktywności fizycznej, równości szans i korzystnej dla zdrowia aktywności fizycznej.

Wszystkie informacje oraz ogłoszenia konkursowe Erasmus+ Sport można znaleźć na stronie Agencji Wykonawczej Komisji Europejskiej 

Ewa Wysocka

Tekst powstał w ramach cyklu "Czy Covid-19 zatrzymał Erasmusa?", którego partnerem jest Fundacja Rozwoju Systemu Edukacji