Z wiatrem czy pod wiatr? Świat mediów po pandemii
Czy rok 2020 był dla świata mediów rokiem przełomu? Wielu ekspertów uważa, że tak właśnie było i to nie dlatego że roczne globalne przychody całego sektora spadł o ponad 5 proc. Powszechnie uważa się, że w tym roku rynek mediów powróci do dawnej mediany wzrostu, a nawet zacznie rosnąć szybciej niż do tej pory. Pewności takiej nie ma w odniesieniu do struktury przychodów. Jeżeli spojrzymy na rynek reklamy, który przez lata był głównym elementem przychodów tego sektora, to spadek o ponad 13 proc. może być trudniejszy do odrobienia. Jak to ujęła jedna z firm konsultingowych, nawyki klientów buduje się przez całe ich życie, ale wystarczy jeden lockdown, żeby je zmienić.
Pandemia nie tylko spowodowała odwołanie wszelkich wydarzeń na żywo, spadek sprzedaży biletów, przychodów z merchandisingu czy też promocji i reklam. Wpłynęła także na zmianę sposobu konsumpcji mediów. Czas izolacji okazał się jednak wyjątkowo łaskawy dla serwisów OTT. Netflix urósł w tym czasie o 22 proc. Nowa platforma streamingowa Disney+ osiągnęła 50 milionów subskrybentów na 2 lata przed zamierzonym terminem.
Wielu specjalistów jest zdania, że jesteśmy właśnie świadkami strategicznego przełomu w przejściu od tradycyjnych mediów linearnych do świata streamingu. Obraz tej transformacji nie jest jednak czarno biały, bo w 2020 roku ruch na platformach OTT wzrósł z 35 do 41 proc. Zmiana sposobu konsumpcji mediów wydaje się postępować równolegle z rosnącymi wymaganiami widzów w odniesieniu do jakości oglądanych treści oraz personalizacji ich doboru. Co ciekawe, wraz z zawirowaniami domowych budżetów, wzrosło także zainteresowanie platformami streamingowymi działającymi w modelu AVOD (As Supported Video Streaming), czyli platformami, które nie pobierają opłat subskrypcyjnych, ale dopuszczają zamieszczanie reklam.
Zdaniem firmy Deloitte, nadchodzące lata przyniosą nam także rosnącą konwergencję różnych rodzajów mediów. Sale koncertowe co prawda opustoszały, ale nie przeszkodziło to raperowi Travisowi Scottowi w przeprowadzeniu wirtualnego koncertu dla ponad 27 milionów fanów gry Fortnite. Rezultat? Najnowszy singiel Scotta (pod jakże kreatywnym tytułem "The Scott") znalazł się na pierwszym miejscu tygodnika Billboard. Festiwal muzyczny Block by Blockwest znalazł swoją przystań w innej grze - w Minecraft. Czy to początek powstawania masowych platform, które łączyć będą tradycyjne doznania wirtualne oraz wydarzenia, w których do niedawna uczestniczyliśmy osobiście? A jeśli tak, to czy takie platformy przetrwają odwrót Covidu-19?
A co się stanie z kinami? W roku 2015 przychody z kin były trzykrotnie większe niż przychody osiągane z platform SVOD. Przewiduje się, że te proporcje ulegną zmianie i do 2024 roku przychody z platform SVOD będą już dwukrotnie wyższe niż przychody ze sprzedaży biletów. Oczywiście trudno odtworzyć doświadczenie kinowe w domu. Ale i tu komunikatory typu Zoom czy Teams, które przez ostatnie 12 miesięcy z produktów niszowych przekształciły się w aplikacje pierwszej potrzeby, spowodowały ciekawe zmiany. Zaczęły bowiem powstawać aplikacje umożliwiające wspólne oglądanie treści video i organizowanie tzw. watch party. Plus jest taki, że jak ktoś zachowuje się za głośno - można go wyciszyć. Minus - popcorn trzeba sobie przygotować we własnym zakresie.
Rok 2019 był pierwszym rokiem, w którym więcej użytkowników obejrzało treści video dzięki swoim urządzeniom mobilnym niż dzięki stałym łączą szerokopasmowym. Do roku 2024 ta różnica będzie jeszcze bardziej widoczna i wzrośnie do 50 proc. Warto też pamiętać, że w chwili obecnej jesteśmy w połowie drogi do przechodzenia do sieci mobilnych piątej generacji.
Co to oznacza? Streaming treści jakości 4K dostępny dla każdego bez ograniczeń. Wgrywanie filmów liczone w sekundach. Transmisje telewizyjne, w praktyce z dowolnego miejsca, dostępne bez ton kabli i wozów transmisyjnych. Możliwość konwergencji przekazu mediów profesjonalnych i mediów społecznościowych w trakcie wydarzeń masowych (sieci 5G umożliwiają obsługę do 1 miliona urządzeń podłączonych do Internetu, zlokalizowanych na 1 kilometrze kwadratowym). A to tylko niektóre z możliwości.
Oczywiście wzrost znaczenia urządzeń mobilnych nie jest trendem nowym, ale skala oczekiwanych zmian w tym zakresie jest taka, że platforma Quibi bazująca na SVOD i skupiająca się na krótkich 10 minutowych filmach (serialach) i programach, bez trudu pozyskała finansowanie rzędu 1,7 miliarda dolarów. Jeśli do tego dodać popularność takich aplikacji jak TikTok (800 milionów użytkowników), wydaje się, że wdrożenie sieci 5G będzie jednym z istotnych stymulatorów transformacji sektora medialnego.
Programy w nowym standardzie
Oprócz wspomnianych wyżej trendów globalnych, rok 2021 będzie w Polsce rokiem zakończenia procesu refarmingu i przełączenia standardu nadawania na DVB-T2/HEVC. Proces ten został zapoczątkowany decyzją Parlamentu Europejskiego w sprawie wykorzystania częstotliwości z zakresu 470-790 MHz, zgodnie z którą pasmo 700 Mhz musi zostać zwolnione na rzecz rozwoju sieci komórkowych 5G. Dwa etapy zostały już przeprowadzone z sukcesem w roku 2020, a zakończenie całego procesu przewidziane jest w 2022 rok. Wtedy to wszystkie programy telewizyjne zaczną być emitowane w nowym standardzie.
Temat przyszłości rynku Temat przyszłości rynku medialnego przybliży debata w trakcie Forum Gospodarczego TIME
Plusem tej zmiany będzie zdecydowanie lepsza jakość nadawanego sygnału oraz możliwość powiększenia oferty cyfrowej telewizji naziemnej. Minusem natomiast to, że do dnia dzisiejszego nie ustalono sposobu rekompensaty dla nadawców z tytułu kosztów poniesionych na skutek wprowadzanych zmian (co szczególnie w świetle wpływu pandemii na poziom przychodów osiągniętych w roku 2020 przez nadawców ma istotne znaczenie). Nie wiadomo także, czy wszyscy użytkownicy cyfrowej telewizji naziemnej zdążą się do tej zmiany przygotować. Nie wszystkie bowiem odbiorniki umożliwiają odbiór nowego standardu, a dekoder, który planuje wprowadzić na rynek Telewizja Polska, może nie trafić do każdego potrzebującego na czas. Dokładne dane zostaną przedstawione przez KRRiT w połowie roku.
Osobnym tematem jest kwestia podatku cyfrowego, który w przypadku wprowadzenia, mógłby okazać się obciążeniem mającym istotne znaczenie dla możliwości dalszego rozwoju sektora medialnego. Warto w tym aspekcie przypomnieć, że w kwestii wprowadzenia podatku cyfrowego toczą się obecnie rozmowy pod auspicjami OECD (ich zakończenie przewidywane jest na połowę roku), a niezależnie od tego swoje prace nad stworzeniem regulacji w tym zakresie rozpoczęła także Komisja Europejska (przewiduje się, że regulacje takie, weszłyby w życie 1 stycznia 2023 roku).
Jak ukształtuje nas Internet
Marshall McLuhan, filozof i teoretyk świata mediów powiedział kiedyś, że "Stajemy się tym, co widzimy. Kształtujemy nasze narzędzia, a potem nasze narzędzia kształtują nas". Rewolucja cyfrowa oddaje nam do dyspozycji fantastyczne możliwości, choć nie wszystkie z tych darów budzą zachwyt. Z roku na rok, narzędzia te zmieniają także świat mediów. Co jednak ważniejsze zmieniają także nas. Nasze przyzwyczajenia, nasze potrzeby, nasze oczekiwania. W tym także przyzwyczajenia, potrzeby i oczekiwania pod adresem tych wszystkich, którzy tworzą świat mediów.
Zdaniem firmy PwC w nadchodzących latach najszybciej, bo w tempie 25 proc. rosnąć będą przychody z produktów związanych z wirtualną rzeczywistością. Wzrost platform OTT kształtować się będzie na poziomie 14 proc. a segment gier video na poziomie 8 proc. Tradycyjna telewizja, kino czy gazety zanotują spadki. O tym jednak czy tak będzie naprawdę zdecydujemy my wszyscy. Eksperci są bowiem zgodni w jednym. W czasach gwałtownych i głębokich zmian wywołanych wprowadzaniem nowych technologii, strategię działań należy opierać na potrzebach klientów. Ci którym się to uda, mogą powtórzyć sukces Netfliksa. Pozostałych może spotkać los firmy Blockbuster.
Ireneusz Piecuch, członek Rady Programowej Forum Gospodarczego TIME oraz współzałożyciel i Senior Partner Kancelarii Prawnej DGTL
***
Temat przyszłości rynku medialnego przybliży debata w trakcie Forum Gospodarczego TIME (www.fgtime.pl - udział bezpłatny), które odbędzie się online w dniach 8-11 marca 2021 r. Na pytanie jak będzie wyglądała przyszłość cyfrowego rynku medialnego będą szukać odpowiedzi przedstawiciele największych dostawców treści medialnych w Polsce wspólnie z regulatorami rynku.
Biznes INTERIA.PL na Twitterze. Dołącz do nas i czytaj informacje gospodarcze
