Przekształcenie OFE - wybrać IKE czy ZUS?

Osoby posiadające środki na rachunkach w Otwartych Funduszach Emerytalnych staną niebawem przed dość trudnym wyborem. Będą mogły bowiem zdecydować, czy ich oszczędności emerytalne zostaną przekazane na Indywidualne Konta Emerytalne działające jako Otwarte Fundusze Inwestycyjne (OFI), co jest wariantem domyślnym, czy też na subkonto w Zakładzie Ubezpieczeń Społecznych, co z kolei jest opcją dobrowolną. Jednym z czynników, które mogą pomóc poradzić sobie z tym dylematem są wyniki obu form gromadzenia i pomnażania kapitału.

Do tej pory polityka inwestycyjna OFE po reformie z 2014 r. zakładała wysokie zaangażowanie w instrumenty udziałowe (sięgające przeciętnie około 80-85%). W przypadku OFI, w które to OFE mają zostać przekształcone, alokacja w akcje ma być stopniowo obniżana, o 2,5 pkt. proc. rocznie. Z tego też powodu można przyjąć, że wyniki OFI mogą w przyszłości prezentować się podobnie do stóp zwrotu z OFE, jednak prawdopodobnie będą przeciętnie nieco niższe w długim terminie, właśnie ze względu na ograniczanie zaangażowania w akcje spółek z GPW. W przypadku subkonta w ZUS roczna waloryzacja obliczana jest na podstawie średniego wzrostu nominalnego PKB¹ za ostatnie 5 lat. Szczegółowe wartości 12-miesięcznych stóp zwrotu dla OFE i waloryzacji subkonta z ZUS zaprezentowano w poniższej tabeli.

Bazując na danych historycznych, oszacowaliśmy, jakich stóp zwrotu można by oczekiwać zarówno w przypadku przeniesienia środków na OFI, jak i na subkonto w ZUS. W zestawieniu tym korzystniej prezentuje się drugi wariant. Wynika to z kilku czynników:

- w ostatnich latach krajowa gospodarka rozwijała się stosunkowo prężnie, stąd wysokie wskaźniki waloryzacji. W przyszłości taki stan nie musi się utrzymać, a co za tym idzie wskaźnik może być niższy;

- waloryzacja subkonta w ZUS nie może być ujemna, nawet jeśli średni nominalny PKB za ostatnie 5 lat będzie ujemny. Wskaźnik równy jest wtedy zero. W przypadku OFI z kolei poniesienie straty jest możliwe;

- OFI pobierane są opłaty, które dodatkowo niekorzystnie wpływają na osiągane stopy zwrotu;

- wysokie zaangażowanie OFI w akcje implikuje stosunkowo wysokie prawdopodobieństwo pogorszenia wyników, ale jednocześnie możliwość osiągnięcia atrakcyjnych stóp zwrotu w okresach korzystnej koniunktury na GPW.

Odpowiedź na pytanie "Co wybrać?" jest dość trudna, a decyzja nie może być podejmowana wyłącznie w oparciu o historyczne wyniki. Te mogą w przyszłości ulec zmianie. W przypadku OFI musimy bowiem liczyć się z ryzykiem, jakie zawsze wiąże się z inwestycjami, a w przypadku rozwiązań akcyjnych jest ono stosunkowo wysokie. Jeżeli zaś chodzi o waloryzację subkonta ZUS, to wskaźnik może być niższy ze względu na możliwe pogorszenie stanu krajowej gospodarki. Dużo zależy również od decyzji politycznych. Historycznie zdarzało się na przykład, że waloryzacja rent i emerytur miała charakter kwotowy, a co za tym idzie jej wysokość była jednakowa dla wszystkich (w 2012 roku było to 71 zł).. Podejmując decyzję o przyszłości swoich środków z OFE należy rozważyć wszystkie czynniki, które mogą wpłynąć na ich końcową wartość.

AKTUALIZACJA

Powyższa analiza została dokonana przy założeniu, że środki z OFE trafią na subkonto w ZUS. Tymczasem możliwa jest też wersja, że środki zostaną przekazane na konto w ZUS (nie subkonto). Całkowitą pewność co do tego, jaką formę będzie miało przekształcenie OFE uzyskamy, kiedy będziemy mogli zapoznać się z kształtem ustawy, której projekt mamy poznać w maju.

Te same wyliczenia postanowiliśmy więc przeprowadzić dla wariantu, w którym środki trafiłyby na nasze podstawowe konta w ZUS. Takie posiadają wszystkie osoby objęte ubezpieczeniem emerytalnym, a jego założenie miało miejsce na podstawie pierwszego zgłoszenia do ubezpieczeń społecznych i/lub ubezpieczenia zdrowotnego. Subkonto w ZUS, o którym pisaliśmy w pierwszej części artykułu, to z kolei wydzielona część na koncie w ZUS, którą posiadają wszystkie osoby urodzone po 1968 r. Ci urodzeni wcześniej mają subkonto, jeżeli należą do Otwartego Funduszu Emerytalnego (OFE). Kwestią różnicującą konto podstawowe i subkonto jest dziedziczenie. W odróżnieniu od konta podstawowego środki z subkonta mogą dziedziczeniu podlegać. Co więcej, środki na koncie w ZUS waloryzowane są w inny sposób niż środki na subkontach (szczegółowo określony w art. 25 pkt. 6 Ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych. Poniżej przedstawiamy wyniki. Okazuje się, że w przypadku konta są one jeszcze wyższe niż dla subkonta.

Po raz kolejny podkreślamy, że wysoka waloryzacja konta w ZUS w ubiegłych latach wynika przede wszystkim z tego, że polska gospodarka rozwijała się w imponującym tempie. Nie ma gwarancji, że podobne wartości obserwować będziemy w kolejnych latach. Dlatego jeszcze raz zaznaczamy, że decyzję o przyszłości środków z OFE należy podejmować po przeanalizowaniu wszystkich wad i zalet obu wariantów.

Weronika Kałuska

^{1. Wartość produktu krajowego brutto (PKB) może być liczona w cenach bieżących}