Innowacje ważnym punktem w strategiach

Dotyczy to firm działających we wszystkich branżach, szczególnie w przemyśle. Innowacje, badania i rozwój to obszary, na które położony jest szczególny nacisk.

Gospodarka 4.0 opiera się na zrozumieniu wpływu rewolucji cyfrowej i sztucznej inteligencji na przemysł oraz opracowaniu modeli dopasowanych do potrzeb i oczekiwań nawet najbardziej wymagających klientów. Gospodarka 4.0 zapoczątkowana została w Niemczech. Tamtejszy rząd postawił sobie strategiczny cel - komputeryzacji procesów wytwórczych. Termin Industrie 4.0 po raz pierwszy był użyty na targach w Hanowerze w 2011 roku.

Przed zmianami nie da się uciec, spowolnienie kroku oznaczać bowiem będzie wypadnięcie z obiegu. Nowatorskie podejście do biznesu przekłada się na poprawę konkurencyjności, efektywności i relacji z konsumentami opierającej się na bezpośredniej reakcji na ich zmieniające się potrzeby.

Trend ten wspierany jest przez państwo jako kreatora innowacji. Nacisk na innowacje widoczny jest między innymi w dużych firmach przemysłowych z udziałem Skarbu Państwa w akcjonariacie. Podejmują one szereg inicjatyw, które mają poprawić konkurencyjność polskich firm na rynku krajowym i globalnym. Przyjrzyjmy się, jak to wygląda w przypadku kilku krajowych koncernów z branży miedziowej, naftowej i gazowej.

Krajowy producent miedzi w 2017 roku zrealizował ponad 170 prac badawczo-rozwojowych i ekspertyz naukowych o łącznej wartości ponad 44 mln zł. Prace nad nowatorskimi rozwiązaniami prowadzi we współpracy z niezależnymi podmiotami, ale też bazując na własnej kadrze, zaznajomionej ze specyfiką pracy w KGHM.

KGHM aktywnie uczestniczy w pracach Europejskiego Partnerstwa Innowacji w zakresie surowców. Firma bierze też udział, wraz z Cuprum Sp. z o.o. - CBR, w rządowym programie akceleracyjnym Start-in Poland. Koncern zamierza rozwijać start-upy w KGHM SA i w spółkach z grupy.

Natomiast w ramach Wspólnego Przedsięwzięcia CuBR, prowadzonego przez KGHM oraz Narodowe Centrum Badań i Rozwoju, którego celem jest wsparcie badań naukowych oraz prac rozwojowych dla przemysłu metali nieżelaznych, koncern realizował 21 projektów badawczo-rozwojowych o łącznej wartości 150 mln zł.

Spółka uczestniczy też w programie Horyzont 2020, który jest największym programem Unii Europejskiej w zakresie badań naukowych i innowacji. Jest on przewidziany na lata 2014-2020. Budżet Horyzontu 2020 opiewa na kwotę blisko 80 mld euro. Ma on wzmocnić rolę nauki i innowacji oraz zwiększyć ich zastosowanie w przemyśle. Jednym z prowadzonych przy udziale KGHM projektów jest wydobycie metali ze złóż głębokich bez konieczności transferu rudy na powierzchnię, poprzez wykorzystanie biotechnologii. Trwają też prace nad innymi projektami, w tym nad zastosowaniem w kopalniach procesów hydrometalurgicznych do przerobu koncentratów, co ma poprawić efektywność wydobycia i uzysk surowców.

Spółka poszukuje nowych systemów eksploatacji złóż miedzi w głęboko zalegających złożach. Rozwija też bezpieczne systemy monitoringu maszyn dołowych. Działania firmy ukierunkowane są na zwiększenie automatyzacji procesów wydobywczych i energooszczędnych technologii. Duży nacisk jest kładziony na oddziaływanie spółki na środowisko.

Koncern prowadzi badania nad zastosowaniem w procesach hutniczych sztucznej inteligencji. Projektuje sieci neuronowe, które miałyby zdolność uczenia się powtarzalnych operacji. Dzięki temu w sytuacji awarii układ sterowniczy byłby w stanie zlokalizować błąd i go usunąć.

W zeszłym roku firma prowadziła prace nad innowacyjnym systemem łączności bezprzewodowej w wyrobiskach filarowo-komorowych w podziemnych zakładach górniczych. To jeden z elementów technologicznych, który usprawnia pracę, ale też wpływa na poprawę bezpieczeństwa pracowników. Kontynuowany jest jednocześnie projekt badawczy, który ma na celu wyprodukowanie i wprowadzenie na rynek innowacyjnego, taniego i przyjaznego w użytkowaniu automatycznego systemu mikroskopowego do analizy rud w celu poprawy wydajności geometalurgicznej. Spółka stawia też na technologie informatyczne niezbędne do gromadzenia i transferu wiedzy w grupie.

Orlen realizuje wewnętrzne programy dla pracowników ukierunkowane na dzielenie się wiedzą i doświadczeniem na temat innowacyjnych rozwiązań technologicznych i nowinek technicznych. Promuje inicjatywy pracowników w tym obszarze, motywując ich do poszukiwań i działania. Spółka wdraża platformy internetowe do stymulowania procesów w grupie, jak choćby system informatycznego zarządzania inicjatywami ukierunkowany na optymalizację i poprawę efektywności, czy Program Twórca przeznaczony do zgłaszania projektów technicznych i technologicznych, w tym inicjatyw mogących stanowić projekty wynalazcze. Spółka organizuje warsztaty dotyczące innowacji dla pracowników, a także konkursy na innowacyjne projekty. Spółka buduje także Centrum Badawczo-Rozwojowe w Płocku.

Koncern współpracuje ze środowiskiem naukowym i akademickim. Organizuje staże i praktyki, rekrutując najlepszych absolwentów konkretnych kierunków. Organizuje konkursy na prace badawcze, zleca naukowcom prace badawcze, koncepcyjne, analizy i studia. Rocznie na tej bazie powstaje ponad sto prac badawczych, koncepcji i projektów oraz ponad 10 prac dyplomowych. Współpraca naukowa jest realizowana z Instytutem Chemii Przemysłowej, Politechniką Warszawską, Uniwersytetem Warszawskim, Instytutem Nafty i Gazu, a także Politechniką Gdańską.

Wśród realizowanych w minionym roku przez płocką spółkę projektów można wymienić m.in. prace nad technologią produkcji i sposobem magazynowania benzyn silnikowych w kawernach solnych, opracowywanie technologii procesu współuwodornienia frakcji napędowych z olejami roślinnymi jako potencjalnym źródłem biokomponentów dla oleju napędowego oraz wdrożenie systemu monitorowania korozji, co przełoży się na poprawę bezpieczeństwa produkcji. Wśród innych działań można wskazać na opracowanie technologii produkcji kwasu mlekowego metodą mikrobiologiczną z surowców odnawialnych a także prace nad biodegradowalnymi środkami przeciwzbrylającymi do przemysłu nawozów sztucznych. Spółka kontynuowała prace badawcze nad innowacyjną technologią produkcji kompozytów ceramizujących na bazie PCW, których zastosowanie w budownictwie przełoży się na zwiększenie odporności kabli i przewodów na działanie ognia.

Orlen bierze także udział w międzynarodowym projekcie, którego celem jest zbadanie możliwości przekształcania dwutlenku węgla przez mikroorganizmy w związki używane do produkcji wartościowych produktów chemicznych, m.in. biotworzyw. Inicjatywa ta uzyskała dofinansowanie w ramach europejskiego programu Horyzont 2020.

Gazowa firma stawia na rozwój współpracy z jednostkami naukowo-badawczymi oraz start-upami czy małymi i średnimi przedsiębiorstwami, co ma przełożyć się na poprawę efektywności jej funkcjonowania. W 2017 roku grupa PGNiG zwiększyła zaangażowanie w realizację projektów badawczo-rozwojowych oraz innowacyjnych. Uruchomiony został m.in. największy program badawczy w grupie PGNiG, czyli INGA ( Innowacyjne Gazownictwo) a także InnVento, inkubator dla start-upów w sektorze naftowo- gazowym.

PGNiG w minionym roku zrealizował 24 umowy badawczo-rozwojowe na łączną kwotę 18,2 mln zł. Podpisał też 17 kolejnych umów na realizację projektów badawczych. Większość działań dotyczyła obszaru poszukiwawczo-wydobywczego. W trakcie procedowania jest 16 zgłoszeń patentowych z udziałem PGNiG.

Spółka podpisała z NCBiR oraz Gaz-Systemem umowę na realizację programu INGA, opiewającego na kwotę 400 mln zł. Połowa tej kwoty pochodzić będzie ze środków NCBiR. Wkład finansowy gazowej firmy może w latach 2018-2022 wynieść do 133 mln zł.

Spółka współpracuje z Naukową Grupą Doradczą - społecznym zespołem konsultacyjno- doradczym, wspierającym PGNiG i NCBiR w obszarze badania i rozwoju. Organizuje też konkursy, w których promuje innowacyjność. W ramach konkursu "Młodzi innowacyjni dla PGNiG" przyznano nagrody za projekty dotyczące oczyszczania gazu popiołem ze spalanego węgla, a także wykorzystania silnika rakietowego przy wydobyciu metanu i pozyskania izotopu helu He3.

Wśród działań planowanych na 2018 rok jest m.in. uruchomienie nowego projektu nadawczo-rozwojowego dofinansowanego przez NCBiR dotyczącego innowacyjnych technologii poszukiwania i wydobycia metanu z pokładów węgla, z szacunkowym budżetem ok. 140 mln zł.

dt