Po transformacji energetyki przyjdzie czas na transport i ciepłownictwo

- Ceny energii rosną. Główną przyczyną aktualnego kryzysu na rynku energetycznym jest szok pandemiczny - mówiła podczas Europejskiego Kongresu Gospodarczego w Katowicach Joanna Maćkowiak-Pandera, prezes Forum Energii. Informowała, że do wzrostu cen paliw, gazu i węgla przyczynia się fakt, że kiedy pandemia doprowadziła do lockdownu, to gwałtownie spadł na nie popyt, spadły też ceny i producenci zmniejszyli produkcję. To zaś wywołało inflację i wzrost cen wielu towarów. - Tego nikt się nie przewidział ale nie powinniśmy panikować. To sytuacja przejściowa, która potrwa kilka miesięcy - uspakajała Maćkowiak-Pandera. 

Na cenę gazu wpływa nie tylko pandemia ale też certyfikacja Nord Stream 2 i uwalnianie cen gazu w Unii Europejskiej. - To trudna sytuacja dla Unii, która odciśnie piętno na naszej polityce klimatycznej - ostrzegła prezeska zarządu Forum Energii. I przyznała, że w czasie kryzysu zabrakło głosu i moderacji Komisji Europejskiej, m.in. jasnego stanowiska, czy będzie ona prowadziła interwencje w zakresie cen dla przemysłu. Ważne też, by w obliczu zimy podjąć decyzje wobec ubogich energetycznie. - To nie jest tak, że im wyższe ceny CO2, tym lepiej. Rynek potrzebuje stopniowego wzrostu cen CO2 - podkreśliła. I przyznała, że zgodnie z analizami rynkowymi prowadzonymi przez Forum Energii, aktualna cena 60 euro za tonę CO2 miała zostać osiągnięta nie wcześniej niż w 2026 roku. 

Zdaniem uczestników panelu, energia odnawialna ma już uzasadnienie ekonomiczne, bo technologicznie przegoniła energetykę konwencjonalną. Może przynosić oszczędności, ale też przyczynia się do ochrony środowiska i klimatu. - Ludzie nie chcą innej energii niż odnawialna. Chcą, żeby Ziemia była miejscem przyjaznym dla obywateli. Chcą zmieniać planetę na lepszą - zapewniała Dorota Dębińska-Pokorska, partner PwC.

Podkreśliła, że energetyka odnawialna na dobre wkomponowała się w logikę inwestycyjną i konsumpcyjną. Wyraziła jednak obawę, co stanie się, kiedy coraz więcej klientów będzie rezygnowało z energii konwencjonalnej. - Jeżeli duży wolumen odbiorców końcowych, w postaci przemysłu, będzie uciekał od przedsiębiorstwa tradycyjnego, to boję się, że będzie silna pokusa pokryć koszty instrumentem podatkowym - ostrzegła Dębińska-Pokorska.

- Od transformacji energetycznej nie ma odwrotu - zapewnia Karol Wolff, dyrektor Biura Strategii i Projektów Strategicznych PKN Orlen. Jak się ona dokona, zależeć będzie od tempa i czynników, jakie będą ją determinować. - Patrząc na system paliwowy, transportowy widzimy, że transformacja będzie postępować tak szybko, jak pozwoli na to system i jego użytkownicy - zapewnił Wolff. I poinformował, że wciąż rośnie popyt na paliwa płynne, m.in. diesla, którego import jest w tym roku większy niż w 2020 r.

Transformacja transportu stanie się łatwiejsza kiedy samochód elektryczny będzie bardziej opłacalny a jego użyteczność będzie wyższa niż samochodu spalinowego.- Użytkownicy środków transportu muszą podejmować decyzje, które umożliwią tą transformację - zwrócił uwagę Wolff. W grupie Orlen jest ona postrzegana jest w dwóch perspektywach. Pierwsza obejmuje najbliższych dziesięć lat, kiedy to będzie utrzymywany stary system. Druga to lata 2030-2050, kiedy powszechne staną się: wodór, biogaz i elektromobilność. 

- W zielonej transformacji energetyki wciąż jest więcej pytań niż odpowiedzi - przyznał Patryk Demski, wiceprezes zarządu ds. strategii i rozwoju Tauron Polska Energia. - Co będzie benchmarkiem wyceny energii w Polsce, kiedy nie będzie węgla i będzie nadpodaż produkcji energii odnawialnych? - zastanawiał się wiceprezes. - Nie można zapominać o bezpieczeństwie fotowoltaicznym. Podążamy za trendami regulacyjnymi, regulacjami UE i wielkim otoczeniem bankowo instytucyjnym - dodał. Przyznał, że ważne jest też edukowanie konsumenta. - Musi on wiedzieć, że przewymiarowanie instalacji z tradycyjnej na fotowoltaiczną też jest kosztem - podkreślił. 

W obecnej sytuacji jedną z kluczowych kwestii jest finansowanie odnawialnych źródeł energii. - Nigdy nie było tak nerwowo w sektorze. Rynek szuka równowagi - przyznała Dorota Dębińska-Pokorska. I wyraziła opinię, że nie będzie stabilnego rynku energetycznego opartego wyłącznie o OZE, bez energetyki konwencjonalnej. - Ona jest potrzebna, ale jej utrzymanie kosztuje. Musimy zdecydować, czy chcemy mieć stabilny system, za który trzeba będzie jednak płacić - podkreśliła Dębińska-Pokorska. Zachęciła do refleksji, czy istnieje alternatywa dla gazu. - Nie wydaje mi się. Czy nam się to podoba, czy nie, gaz będzie wkomponowany w Fit For 55 jako paliwo przejściowe - zastrzegła. 

- Nie tylko Polacy, ale cała Unia Europejska stoi przed ogromną skalą wyzwań - ocenił transformację energetyczną Bartłomiej Pawlak, wiceprezes zarządu Polskiego Funduszu Rozwoju. - Nikt z nas nie ma jasnej, sprecyzowanej strategii, jak mamy dojść do zeroemisyjności - przyznał. Przywołał strategię Wielkiej Brytanii, dotychczasowego lidera transformacji energetycznej, która przestała wypełniać założenia strategiczne dotyczące transformacji ciepłownictwa. - Transformacja systemu energetycznego jest wstępem do dalszych zmian. Jeżeli dołożymy do tego ciepłownictwo i transport, to dopiero mamy całą skalę procesu ciepłowniczego. I na to, jak do tego dojść, nikt nie ma dobrej odpowiedzi - mówił Pawlak. 

Ewa Wysocka