Według przyjętego w Polsce Krajowego Planu Strategicznego 2023-2027, za cztery lata uprawy ekologiczne będą stanowiły w Polsce nie mniej niż 7 proc. wszystkich gruntów rolnych. Cel ten zostanie prawdopodobnie osiągnięty, bo w 2021 r. udział upraw ekologicznych wynosił 5 proc. (3,5 proc. w 2020 r.), a łączna powierzchnia gospodarstw ekologicznych prawie 550 tysięcy hektarów.
Wyższe dopłaty dla rolników na uprawy ekologiczne
Krajowy Plan Strategiczny 2023 – 2027 ma być zachętą do rozwoju ekologicznych gospodarstw rolnych w Polsce. Zgodnie z jego założeniami, dopłaty do upraw ekologicznych są w tym roku o prawie 35 proc. wyższe w porównaniu z 2021 r., a w porównaniu do 2015 r. - o 85 proc. wyższe.
Warunkiem otrzymania dopłaty jest posiadanie przez rolnika planu działalności ekologicznej. W ramach 5-letniego programu z dofinansowania można skorzystać na utrzymanie lub rozpoczęcie takich upraw. Mogą to być uprawy rolnicze, warzywne, sadownicze, przeznaczone na paszę oraz dopłaty na TUZ (rośliny zielone uprawiane bez płodozmianu).
Rolnictwo ekologiczne. Dopłaty od 1043 do 3105 zł na hektar
Wysokość dopłat dla rolników zależy od rodzaju upraw ekologicznych. Najniższe – 1043 zł za ha – przysługują za trwałe użytki zielone (TUZ), bez względu na to, czy gospodarstwo jest w trakcie konwersji, czy po jej zakończeniu. Na przeważające w polskim rolnictwie ekologicznym uprawy rolnicze przewidziano 1697 zł/ha - jeśli gospodarstwo jest w trakcie konwersji i 1571 zł/ha - jeśli jest po jej zakończeniu. A najwyższą kwotę - 3105 za hektar - otrzymają sadownicy w okresie konwersji. Małe gospodarstwa, do 10 ha powierzchni, niezależnie od rodzaju prowadzonych upraw ekologicznych, otrzymają 1640 zł za ha.
Wysokość dopłat zależy również od wielkości gospodarstwa. Cała stawka płatności podstawowej przysługuje uprawom ekologicznym o powierzchni od 0,1 ha do 50 ha. Na 75 proc. stawki mogą liczyć gospodarstwa mające od 50 ha do 100 ha, a na 60 proc. - te, których powierzchnia przekracza 100 ha.
Premia dla gospodarstwa ekologicznego
W tym roku nowością jest premia za zrównoważoną produkcję roślinno-zwierzęcą. Wynosi ona 573 zł/ha - wielkość, którą należy doliczyć do podstawowej dopłaty dla rolników za prowadzoną uprawę ekologiczną. Warunkiem otrzymania pieniędzy jest posiadanie zwierząt hodowlanych - od 0,5–1,5 Dużej Jednostki Przeliczeniowej (DJP) na hektar. Według polskich norm, DJP odpowiada jednej krowie o wadze 500 kg.
Eksperci przypominają, że rolnik zajmujący się produkcją ekologiczną sprzedaje swoje towary ze znacznie wyższą marżą rynkową. Wynosi ona ok. 20 proc. Uczulają przy tym, że na korzyści w gospodarstwie ekologicznym trzeba czekać dłużej niż w tradycyjnym, a przez pierwsze lata podstawowym zyskiem będą dopłaty.
Ewa Wysocka
