Dzisiejszy agresywny ruch stóp proc. o 75 pb. w górę niesie ze sobą ogromne ryzyko dla EBC, biorąc pod uwagę, że najnowsze prognozy makro będą się wiązać z obniżeniem wskaźników PKB i podwyższeniem prognoz inflacji.
Ten istotny krok przybliża przejście od obecnego poziomu stóp procentowych o wysoce łagodzącym oddziaływaniu do poziomów, które zapewnią, aby inflacja wkrótce powróciła do przyjętego przez EBC celu wynoszącego 2% w średnim okresie. Opierając się na aktualnej ocenie, Rada Prezesów przewiduje, że na następnych kilku posiedzeniach będzie dalej podnosić stopy procentowe, co ma osłabić popyt i chronić przed ryzykiem stałego wzrostu oczekiwań inflacyjnych. Rada Prezesów będzie regularnie poddawać przyjęty kierunek polityki pieniężnej ponownej ocenie w świetle napływających informacji i zmieniających się perspektyw inflacji. Przyszłe decyzje Rady w sprawie podstawowych stóp procentowych nadal będą zależeć od danych i zapadać z posiedzenia na posiedzenie.
Rada Prezesów podjęła dzisiejszą decyzję i przewiduje dalsze podwyżki stóp procentowych, ponieważ inflacja pozostaje zdecydowanie zbyt wysoka i prawdopodobnie przez dłuższy czas będzie przekraczać docelowy poziom. Według szacunków flash Eurostatu w sierpniu inflacja wyniosła 9,1%. Nadal windują ją gwałtowny wzrost cen energii i żywności, presja popytowa w pewnych sektorach spowodowana ponownym otwieraniem się gospodarki oraz zatory podażowe. Presja cenowa dalej się nasilała i rozszerzała na wszystkie sektory gospodarki i inflacja w najbliższym okresie może jeszcze wzrosnąć. W miarę jak obecne czynniki proinflacyjne będą z czasem wygasać, a normalizacja polityki pieniężnej - wpływać na gospodarkę i kształtowanie cen, inflacja będzie się obniżać. Jeśli chodzi o dalsze perspektywy, eksperci EBC znacznie zrewidowali w górę projekcje inflacji i obecnie oczekuje się, że wyniesie ona średnio 8,1% w 2022, 5,5% w 2023 i 2,3% w 2024.
Najnowsze dane wskazują na znaczne spowolnienie wzrostu gospodarczego w strefie euro, po odbiciu w pierwszej połowie 2022; przy czym przewiduje się, że w dalszej części roku i pierwszym kwartale 2023 gospodarka będzie w stanie stagnacji. Bardzo wysokie ceny energii zmniejszają siłę nabywczą dochodów ludności, a zatory podażowe, mimo że się zmniejszają, nadal ograniczają aktywność gospodarczą. Ponadto niekorzystna sytuacja geopolityczna, zwłaszcza nieuzasadniona agresja Rosji wobec Ukrainy, odbija się na zaufaniu przedsiębiorstw i konsumentów. Te perspektywy odzwierciedlono w najnowszych projekcjach eksperckich dotyczących wzrostu gospodarczego, które na pozostałą część bieżącego roku i cały rok 2023 zrewidowano mocno w dół. Obecnie eksperci przewidują, że gospodarka odnotuje wzrost o 3,1 proc. w 2022, 0,9% w 2023 i 1,9 proc. w 2024.
Utrzymujące się słabości spowodowane pandemią nadal stanowią zagrożenie dla płynnej transmisji polityki pieniężnej. W związku z tym Rada Prezesów przy reinwestowaniu spłat kapitału z tytułu zapadających papierów wartościowych z portfela nadzwyczajnego programu zakupów w czasie pandemii nadal będzie stosować elastyczność, tak aby przeciwdziałać związanym z pandemią zagrożeniom dla mechanizmu transmisji.
Podstawowe stopy procentowe EBC
Rada Prezesów postanowiła podnieść trzy podstawowe stopy procentowe EBC o 75 punktów bazowych. Tak więc stopa procentowa podstawowych operacji refinansujących oraz stopy kredytu i depozytu w banku centralnym wzrosną do odpowiednio: 1,25 proc., 1,50 proc. oraz 0,75 proc., ze skutkiem od 14 września 2022 r.
Po podniesieniu stopy depozytu w banku centralnym do poziomu powyżej zera dwupoziomowy system oprocentowania nadwyżek rezerw nie jest już potrzebny. W związku z tym Rada Prezesów postanowiła dziś zawiesić ten dwupoziomowy system, zmieniając wartość mnożnika na zero.
Program skupu aktywów (APP) i nadzwyczajny program zakupów w czasie pandemii (PEPP)
Rada Prezesów zamierza nadal reinwestować w całości spłaty kapitału z tytułu zapadających papierów wartościowych nabytych w ramach programu APP jeszcze przez dłuższy czas po tym, jak zaczęła podnosić podstawowe stopy procentowe EBC, a w każdym razie tak długo, jak będzie to konieczne do utrzymania warunków dużej płynności i odpowiedniego nastawienia polityki pieniężnej.
Jeśli chodzi o program PEPP, Rada Prezesów zamierza reinwestować spłaty kapitału z tytułu zapadających papierów wartościowych nabytych w ramach tego programu co najmniej do końca 2024. W każdym razie wygaszanie w przyszłości portfela PEPP będzie się odbywać w sposób kontrolowany, żeby nie zaburzać odpowiedniego nastawienia polityki pieniężnej.
Spłaty kapitału z tytułu zapadających papierów wartościowych z portfela programu PEPP są reinwestowane elastycznie, żeby przeciwdziałać związanym z pandemią zagrożeniom dla mechanizmu transmisji polityki pieniężnej.
Operacje refinansujące
Rada Prezesów będzie nadal monitorować warunki finansowania banków i pilnować, żeby upływanie terminów zapadalności operacji z trzeciej serii ukierunkowanych dłuższych operacji refinansujących (TLTRO III) nie zakłócało płynnej transmisji polityki pieniężnej. Rada Prezesów będzie też regularnie oceniać, jak ukierunkowane operacje pożyczkowe przyczyniają się do nastawienia polityki pieniężnej.
- - - - -
Rada Prezesów jest gotowa odpowiednio dostosowywać wszystkie narzędzia w ramach swojego mandatu, żeby sprawić, że inflacja ustabilizuje się na docelowym poziomie 2 proc. w średnim okresie. Dostępny jest instrument ochrony transmisji (Transmission Protection Instrument, TPI), który ma przeciwdziałać nieuzasadnionej, chaotycznej dynamice na rynku stanowiącej poważne zagrożenie dla transmisji polityki pieniężnej do wszystkich krajów strefy euro, dzięki czemu Rada Prezesów może skuteczniej wypełniać swój mandat do utrzymania stabilności cen.
Następne posiedzenie EBC odbędzie się 27 października.
Przed decyzją informowano: EBC prawdopodobnie podniesie stopy procentowe o 50-75 pkt. bazowych
Analitycy Ebury Polska wskazują, że podwyżka stóp procentowych przez Europejski Bank Centralny o 75 pkt. bazowych dałaby rynkom jasny sygnał, że bank jest zdecydowany kontrolować inflację. Ich zdaniem, najprawdopodobniej stopy wzrosną o 50 lub 75 pkt. bazowych.
W opublikowanej informacji analitycy Ebury przyznali, że czwartkowemu posiedzeniu Europejskiego Banku Centralnego towarzyszy spora niepewność dotycząca ewentualnej skali zmian stóp procentowych. Zwrócili uwagę na brak oznak, by inflacja miała spaść, ale z drugiej strony - w perspektywy europejskiej gospodarki wpisuje się ryzyko recesji. "Uważamy, że priorytetem EBC będzie kontrolowanie inflacji - naszym bazowym scenariuszem jest podwyżka stóp o 75 pkt. bazowych. Euro może mieć jednak trudności z istotnym umocnieniem" - podali analitycy.
Podkreślili, że podczas ostatniego posiedzenia EBC w lipcu br. bank podniósł stopy procentowe o 50 pkt. bazowych był silniejszy niż oczekiwano - większość rynku spodziewała się "standardowej" podwyżki o 25 pb. Jak przypomniano, prezeska EBC Christine Lagarde uzasadniła decyzję tym, że inflacja pozostanie przez jakiś czas "niepożądanie wysoka" i większy ruch jest odpowiedni ze względu na wprowadzenie nowego narzędzia banku (Transmission Protection Instrument, TPI), które ma przeciwdziałać ryzyku fragmentacji na rynku długu we wspólnym bloku. Tym razem - jak ocenili analitycy Ebury - decyzja może być trudniejsza.
"Z jednej strony ostatnie odczyty inflacji w strefie euro zaskakiwały w górę i nie widać oznak, by miała ona spaść. Główna stopa wyniosła w sierpniu 9,1 proc. i prawdopodobnie osiągnie nowy rekord, biorąc pod uwagę wzrost cen energii w Europie" - podali analitycy.
Przypomnieli, że na posiedzeniu w czerwcu bank zrewidował w górę projekcje inflacji HICP do 6,8 proc. w 2022 r. i 3,5 proc. w 2023. W strefie euro inflację cen konsumpcyjnych mierzy się zharmonizowanym wskaźnikiem cen konsumpcyjnych (HICP), co oznacza, że kraje UE obliczają go według tej samej metody, dzięki temu można porównywać ze sobą dane z różnych krajów. Wskaźnik pozwala śledzić zmiany cen w gospodarce.
Analitycy dodali, że warunki na rynku pracy w krajach bloku są korzystne, a ostatnie odczyty makroekonomiczne były całkiem silne, biorąc pod uwagę okoliczności. Zwrócili jednak uwagę na pierwsze oznaki słabości w miękkich danych, szczególnie we wskaźnikach PMI dla aktywności biznesowej, które są poniżej 50 pkt, co oznacza kurczenie się aktywności w przemyśle i usługach.
Z drugiej strony - jak poinformowali - perspektywy europejskiej gospodarki w świetle trwającego kryzysu na rynku energetycznym są w krótkim terminie "raczej kiepskie" i jest to największe zmartwienie dla decydentów. "Oświadczenie Gazpromu w ostatni piątek (2.09), że gazociąg Nord Stream 1 zostanie zamknięty +na nieokreślony czas+ jest istotnym wydarzeniem. Nie tylko jest to wyraźne ryzyko dla gospodarki, ale także silny argument za bardziej ostrożnym podejściem do zacieśniania polityki" - wskazali analitycy Ebury.
Podwyżka kosztu kredytu w eurolandzie o 75 pb. może spowolnić spadek kursu euro, ale kryzys gazowy nadal stanowi poważny problem dla krajów regionu. Nie ma szybkiego rozwiązania europejskiego kryzysu energetycznego, a recesja jest tym, z czym Europejczycy będą się zmagać tej zimy niezależnie od tego, jak wysokie będą stopy procentowe EBC.
Dodali, że spodziewają się rewizji przez Lagarde w dół prognoz PKB publikowanych w tym miesiącu i przyznania, że pod koniec 2022 r. i na początku 2023 możliwa jest łagodna, techniczna recesja.
Analitycy ocenili, że najbardziej prawdopodobna skala podwyżki stóp procentowych to 50 lub 75 pkt. bazowych. "Uważamy, że EBC zdecyduje się na ruch o 75 pb., zgodnie z oczekiwaniami rynkowymi, ponieważ priorytetem jest dla niego kontrolowanie inflacji" - podali. Ich zdaniem "wcześniejsze ociąganie się banku" z działaniem oznacza, że stopy procentowe są znacznie poniżej szacunkowej stopy neutralnej, a jego polityka pozostaje "wysoce akomodacyjna" w okresie, w którym inflacja zbliża się do wartości dwucyfrowej. Podwyżka o 75 pkt. bazowych - jak podkreślili - dałaby rynkom jasny sygnał, że EBC jest zdecydowany kontrolować inflację i mogłaby pomóc zakotwiczyć oczekiwania inflacyjne.
Ekonomiści podkreślają, że skala podwyżki stóp EBC jest najważniejszą zmienną dla rynków finansowych. "Jeśli bank ostrzegałby przed możliwością głębokiej recesji i jednocześnie wskazywał, że może podnosić stopy w wolniejszym tempie niż oczekiwane przez rynek (zgodnie z wycenami ok. 170 pkt. bazowych do końca roku), euro mogłoby stracić. Jeśli jednak oświadczenie byłoby nie tak pesymistyczne, a retoryka pozostawiałaby możliwość kolejnej dużej podwyżki (o 50 lub 75 pkt. bazowych) na posiedzeniu w październiku, byłoby to prawdopodobnie korzystne dla wspólnej waluty" - uważają analitycy Ebury.
Jak zaznaczyli, w związku z trudną sytuacją na europejskim rynku energetycznym euro może mieć jednak trudności z istotnym umocnieniem po zebraniu, szczególnie względem dolara amerykańskiego.
Biznes INTERIA.PL na Facebooku. Dołącz do nas i czytaj informacje gospodarcze
