Moneta uncjowa "Bielik"
Z okazji 100. rocznicy odzyskania przez Polskę niepodległości Narodowy Bank Polski wyemitował specjalną serię monet uncjowych z okolicznościowym napisem.
Bielik jest największym ptakiem drapieżnym naszej części Europy
Dwa największe polskie drapieżniki - bielika oraz orła przedniego - zalicza się do różnych rodzajów, choć oba należą do rodziny jastrzębiowatych. Bielik wraz z siedmioma innymi blisko spokrewnionymi gatunkami zaliczany jest do rodzaju Haliaeetus, natomiast orły (w tym orzeł przedni) - do rodzaju Aquila. Bieliki od orłów odróżnia wiele cech morfologicznych, m.in. nieopierzony skok. Różną przynależność systematyczną orłów i bielików potwierdzają także badania oparte na markerach molekularnych.
Bieliki dość łatwo zaobserwować, gdyż często przesiadują w eksponowanych miejscach. Dorosłe ptaki są brązowe, a ich głowa, szyja i pierś są jaśniejsze od reszty ciała. Wyróżnia je duży, żółty dziób oraz biały ogon. Takie upierzenie zyskują z wiekiem. Młodsze ptaki są znacznie ciemniejsze, ich dziób jest ciemny z jaśniejszą nasadą. Także w locie bieliki trudno pomylić z innymi ptakami. Oprócz wielkości uwagę zwracają szerokie, prawie prostokątne skrzydła o równoległych krawędziach i wyraźnych "palczastych" zakończeniach.
Bieliki spotykamy w miejscach ze starymi drzewostanami, w pobliżu zbiorników wodnych lub blisko wybrzeży, a zimą często nad rzekami. Żywią się głównie rybami i ptakami wodnymi, choć nie gardzą też padliną, a czasami odbierają schwytany pokarm innym gatunkom rybożernym. Gniazda zakładają w starodrzewiu, gdyż potrzebują drzew na tyle potężnych, żeby utrzymały ich duże gniazda.
Przez długi czas bieliki, podobnie jak inne drapieżniki, były prześladowane przez ludzi, co spowodowało, że na początku XX w. na terenie obecnej Polski gniazdowało około 20 par. W latach 50.,a potem w 80. ich liczba zaczęła powoli rosnąć. Na początku XXI w. na terenie Polski występowało już około 600-670 par. Szacuje się, że obecnie w Polsce gniazduje od 1250 do 1700 par. Oprócz liczebności zwiększa się także rozpowszechnienie bielików, co wskazuje, że kolonizują nowe tereny.
Jest to gatunek pod całkowitą ochroną, a tzw. ochroną strefową objęte są także gniazda i ich najbliższe otoczenie (do 500 m).
Tomasz Mazgajski
